×
فرهنگی
شناسه خبر : 215065
تاریخ انتشار : یکشنبه 1403/12/19 ساعت 08:30
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده

نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-۸

داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده

نام یونس چهار مرتبه در قرآن کریم در آیات زیر آمده است: سوره نساء، آیه 163 • سوره انعام، آیه 86 • سوره یونس، آیه 98 • سوره صافات، آیه 139. آن حضرت یکبار در سوره انبیاء آیه 87 با وصف «ذوالنون» (صاحب ماهی یا همدم ماهی) آمده و یک بار هم به نام «صاحب الحوت»(صاحب ماهی) در سوره قلم آیه 48 نامبرده شده است.

نورنیوز-گروه فرهنگی: کلمه «یونس‌» لفظ یونانی می باشد و به معنای کبوتر است. 

 ایشان از پیامبرانى است که ظاهراً بعد از حضرت موسى و هارون علیهماالسلام قدم به عرصه وجود گذاشت.

به گفته بعضی یونس علیه‌ السلام در حدود ۸۲۵ سال قبل از میلاد، در سرزمین نینوا ظهور کرد. نینوا شهری در نزدیک موصل (در عراق کنونی) یا در اطراف کوفه در سمت کربلا بود. هم اکنون در نزدیک کوفه در کنار مسجد الحَمراء، قبری به نام مرقد یونس علیه‌ السلام معروف است. گروهی از مورخان نیز مدفن حضرت یونس را در محل مأموریت خود در منطقه باستانی نینوا در شمال عراق می‌دانند.

حضرت یونس در قرآن

نام یونس چهار مرتبه در قرآن کریم در آیات زیر آمده است: سوره نساء، آیه ۱۶۳ • سوره انعام، آیه ۸۶ • سوره یونس، آیه ۹۸ • سوره صافات، آیه ۱۳۹. آن حضرت یکبار در سوره انبیاء آیه ۸۷ با وصف «ذوالنون»(صاحب ماهی یا همدم ماهی) آمده و یک بار هم به نام «صاحب الحوت»(صاحب ماهی) در سوره قلم آیه ۴۸ نامبرده شده است.

خداى تعالى در آیاتی یونس(ع) را ستایش کرده است. از جمله در سوره انبیاء، آیه ۸۸ او را از مؤمنین خوانده و در سوره قلم، آیه ۵۰ فرموده: او را "اجتباء" کرده است و "اجتباء" به این است که خداوند بنده اى را خالص براى خود کند. و نیز او را از صالحان خوانده و در سوره انعام، آیه ۸۷ در زمره انبیاء شمرده و فرموده: که او را بر عالمیان برترى داده و او و سایر انبیاء را به سوى صراط مستقیم هدایت کرده است.

قرآن کریم قسمتی از سرگذشت این پیامبر و قوم او را در سوره صافات (۱۴۸-۱۴۰) آورده است:

 «و یونس از پیامبران بود، [یاد کن‏] هنگامى را که به سوى آن کشتى پر [از جمعیت و بار] گریخت، و با سرنشینان کشتى قرعه انداخت [و قرعه به نامش افتاد] و از مغلوب شدگان شد [و او را به دریا انداختند.] پس آن ماهى بزرگ او را بلعید، در حالى که سزاوار سرزنش بود. [و در شکم ماهى به تسبیح خدا مشغول شد که‏] اگر او از تسبیح‏‌کنندگان نبود، بى‏ تردید تا روزى که مردم برانگیخته مى‏ شوند در شکم ماهى مى‏ ماند. پس او را در حالى که بیمار بود به زمینى خشک و بى‏ گیاه افکندیم. و بر او بوته گیاهى از نوعى کدو رویاندیم، و او را به سوى [قومى‏] یکصد هزار نفر [ى‏] یا بیشتر فرستادیم. پس ایمان آوردند در نتیجه آنان را تا پایان عمرشان [از نعمت ها و مواهب خود] بهره ‏مند کردیم.».

در سوره انبیاء چگونگی تسبیح گویى او در شکم ماهى بیان شده است که خداوند به سبب آن او را نجات داد:

«وَ ذَاالنُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ * فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکذلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ».و صاحب ماهی [حضرت یونس] را [یاد کن] زمانی که خشمناک [از میان قومش] رفت و گمان کرد که ما [زندگی را] بر او تنگ نخواهیم گرفت، پس در تاریکی ها [ی شب، زیر آب، و دل ماهی] ندا داد که معبودی جز تو نیست تو از هر عیب و نقصی منزّهی، همانا من از ستمکارانم.

و در سوره قلم متعرض ناله اندوهگین او در شکم ماهى شده و سپس بیرون شدنش و رسیدن به مقام اجتباء (برگزیدگی) را آورده است:

«باز تو برای حکم خدای خود صبر کن و مانند صاحب ماهی (یونس که از خشم در عذاب امت تعجیل کرد) مباش که (عاقبت پشیمان شد و در ظلمت زندان شکم ماهی افتاد و) به حال غم و اندوه (خدا را بر نجات خود) خواند. اگر رحمت و لطفی از سوی پروردگارش او را در نیافته بود، یقیناً نکوهش شده به صحرایی بی آب و گیاه افکنده می شد. پس پروردگارش او را برگزید و از شایستگان قرار داد».

و در سوره یونس از ایمان آوردن قومش و برطرف شدن عذاب از ایشان سخن گفته است:

«پس چرا هیچ شهری نبوده است که [اهلش] ایمان بیاورد تا ایمانشان به آنان سود دهد؟ مگر قوم یونس که وقتی ایمان آوردند، عذاب رسوایی را در زندگی دنیا از آنان برطرف کردیم و آنان را تا پایان عمرشان [از الطاف و نعمت های خود] برخوردار نمودیم.»

خلاصه داستان

خلاصه آنچه از مجموع آیات قرآنى استفاده مى شود با کمک قرائن موجود در اطراف این داستان این است که: یونس علیه السلام یکى از پیامبران بوده که خدا وى را به سوى مردمى گسیل داشته که جمعیت بسیارى بوده اند، یعنى آمارشان از صد هزار نفر تجاوز مى کرده و آن قوم دعوت وى را اجابت نکردند و به غیر از تکذیب عکس العملى نشان ندادند تا آن که عذابى که یونس(ع) با آن تهدیدشان مى کرد فرارسید. و یونس(ع) خودش از میان قوم بیرون رفت. همین که عذاب نزدیک ایشان رسید و با چشم خود آن را دیدند، همگى به خدا ایمان آورده و توبه کردند خدا هم آن عذاب را که در دنیا خوارشان مى ساخت، از ایشان برداشت.

و اما یونس(ع) گویا متوجه نشده که قوم او ایمان آورده و توبه کرده اند، لذا دیگر به سوى ایشان برنگشت، در حالى که از آنان خشمگین و ناراحت بود. همچنان پیش رفت در نتیجه ظاهر حالش حال کسى بود که از خدا فرار مى کند و به عنوان قهر کردن از این که چرا خدا او را نزد این مردم خوار کرد دور مى شود و نیز در حالى مى رفت که گمان مى کرد دست ما به او نمى رسد، پس سوار کشتى پر از جمعیت شد و رفت. در بین راه نهنگى بر سر راه کشتى آمد، چاره اى ندیدند جز این که یک نفر را نزد آن بیندازند تا سرگرم خوردن او شود و از سر راه کشتى به کنارى رود. به این منظور قرعه انداختند و قرعه به نام یونس درآمد، او را در دریا انداختند، نهنگ او را بلعید و کشتى نجات یافت.

آنگاه خداى سبحان او را در شکم ماهى چند شبانه روز زنده نگه داشت و حفظ کرد. یونس(ع) فهمید که این جریان یک بلا و آزمایشى است که خدا وى را بدان مبتلا کرده و این مؤاخذه اى است از خدا در برابر رفتارى که او با قوم خود کرد، لذا از همان تاریکى شکم ماهى فریادش بلند شد به این که: «...لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ...». این ذکر، به ذکر یونسیه مشهور است.

خداى سبحان این ناله او را پاسخ گفت و به نهنگ دستور داد تا یونس را بالاى آب و کنار دریا بیفکند. نهنگ چنین کرد. یونس وقتى به زمین افتاد مریض بود. خداى تعالى بوته کدویى بالاى سرش رویانید تا بر او سایه بیفکند. پس همین که حالش جا آمد، خدا او را به سوى قومش فرستاد و قوم هم دعوت او را پذیرفتند و به وى ایمان آوردند. در نتیجه با این که اجلشان رسیده بود، خداوند تا یک مدت معین عمرشان داد.

چند درس آموزنده داستان یونس (ع)

 1. باید در امور، به خصوص نفرین برای نابودی افراد، شتابزدگی نکرد، و تا احتمال هدایت وجود دارد، با کمال صبر و مقاومت و وقار، برای هدایت مردم تلاش نمود. پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ بر همین اساس رفتار می‎کرد، در یکی از موارد، سرسختی و لجاجت مشرکان به جایی رسید که نزدیک بود پیامبر اسلام آنها را نفرین کند. خداوند به او خطاب نموده و فرمود: «فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَ لا تَکُنْ کَصاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نادى وَ هُوَ مَکْظُومٌ؛(قلم، 48) اکنون که چنین است صبر کن و مانند صاحب ماهی (یونس) مباش (که در تقاضای مجازات قومش عجله کرد و گرفتار مجازات ترک اولی گردید) در آن هنگام خدا را خواند در حالی که قلبش پر از اندوه بود.

 2. در میان اقوامِ گنهکار مشمول عذاب الهی، تنها یک قوم که همان قوم یونس(ع) بودند قبل از عذاب ایمان آوردند و نجات یافتند، و این موفقیت به خاطر راهنمایی‎های یک عالم آگاه و دلسوز اتّفاق افتاد. خداوند در قرآن می‎فرماید: «چرا در هیچ یک از شهرها و آبادی‎ها به موقع ایمان نمی‎آورند تا موجب جلوگیری از عذاب آنها شود، جز قوم یونس ـ علیه السلام ـ که آنها به موقع ایمان آوردند و از عذاب رسوا کننده دنیا نجات یافتند، و تا پایان زندگیشان از مواهب زندگی بهره‎مند شدند.»(یونس، 98)اگر دیگران هم چنین باشند مانند آنها نتیجه خوبی خواهند گرفت.

 3. خداوند در بیان نجات یونس(ع) می‎فرماید: «فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ ـ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ؛

از جمله: «وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ؛ و همین گونه مؤمنان را نجات می‎دهیم.» فهمیده می‎شود که این یک قانون سرنوشت ساز برای همه مؤمنان است و اختصاصی به یونس(ع) ندارد، هر مؤمنی باید دارای این ویژگی‎ها باشد یعنی: - به حقیقت توحید و معبود یکتا توجّه کند. -ذات پاک خدا را از هر گونه عیب و نقص منزه بداند. -به گناه خود اعتراف و اقرار کند. چرا که مجازاتهای الهی به دو گونه است: الف- مجازات استیصال؛ به مجازات‌هایی گفته می‌شود که برای نابودی اقوام سرکش به هنگامی که هیچ وسیلة بیداری در آن‌ها مؤثر واقع نگردد، نازل می‌شود.

ب- مجازات تنبیهی، در مجازات تنبیهی قبل از ورود مجازات، اثر مجازات به بنده می‎رسد، و اگر بنده خود را پاک سازد، نجات پیدا می‎کند.


نورنیوز
اخبار مرتبط
کم‌فروشى و تکذیب حضرت شعیب؛ بزرگترین انحراف اصحاب الاَیکه
شنبه 1403/12/25 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-14
کم‌فروشى و تکذیب حضرت شعیب؛ بزرگترین انحراف اصحاب الاَیکه
«اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.
قوم ثمود؛ قومی که «ناقه» را پی کردند و دچار عذاب الهی شدند
جمعه 1403/12/24 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-13
قوم ثمود؛ قومی که «ناقه» را پی کردند و دچار عذاب الهی شدند
«قوم ثمود» مردمی بت‌پرست بعد از «قوم عاد» بوده‌اند که با عنوان «قوم صالح» و «اصحاب الحجر» نیز در قرآن کریم از آنان یاد شده است. خداوند حضرت صالح (ع) را برای هدایت ایشان مبعوث کرد.
حضرت داوود (ع) پیامبری که خدا به او حکومت و حکمت داد
پنج‌شنبه 1403/12/23 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-12
حضرت داوود (ع) پیامبری که خدا به او حکومت و حکمت داد
حضرت داوود(ع) از انبیای بنی اسرائیل، پدر حضرت سلیمان (ع) و چهاردهمین نسل حضرت ابراهیم (ع) است. او در آیاتی از قرآن مورد توصیف و تمجید واقع شده است. کتاب آسمانی او «زبور» نام دارد، که مشتمل بر حمد و ثناى الهى، مناجات و نصایح و امور اخلاقی است. کشته شدن جالوت توسط داوود در زمانی که او در سپاه طالوت قرار داشت، از رویدادهای برجسته زندگی اوست.
حضرت یحیی؛ پیامبری که در کودکى به مقام نبوت رسید
چهارشنبه 1403/12/22 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-11
حضرت یحیی؛ پیامبری که در کودکى به مقام نبوت رسید
حضرت یحیی (ع) فرزند حضرت زکریا(ع) و یکی از پیامبران بنی اسرائیل بود که در کودکى به مقام نبوت رسید. او به طور معجزه آسا براى پدر پیر و مادرش که نازا بود، متولد شد. حضرت یحیى معاصر حضرت عیسی(ع) و از مؤمنان به او و مروجان آیین او بود. نام حضرت یحیی پنج بار در قرآن کریم آمده است.
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
پنج‌شنبه 1403/12/16 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-5
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
نام حضرت خضر در قرآن کریم نیامده است و این نامی است که روایات به کار برده اند، برای بنده صالحی که در آیات 60 تا 82 سوره کهف ماجرایى اسرارآمیز درباره دیدار حضرت موسى (ع) با او حکایت شده است.
پیام داستان اصحاب اخدود در قرآن
دوشنبه 1403/12/13 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-2
پیام داستان اصحاب اخدود در قرآن
«اصحاب اُخدود» تعبیری قرآنی برگرفته از آیه 4 سوره بروج تا آیه 8 است، و اشاره به کافرانى است که گروهى از مؤمنان را به جرم یکتاپرستى در گودالى از آتش سوزاندند.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
ترامپ به دنبال ارسال نیروی نظامی به پورتلند
عامل مجازی گروهک‌های تروریستی در کرمان دستگیر شد
زلنسکی: از اسرائیل سامانه پاتریوت دریافت کردیم
سید الحوثی: حسن نصرالله کابوس صهیونیست‌ها بود
رشد صددرصدی اعتبارات بخش گردشگری
هشدار مجدد عراقچی نسبت به پیامدهای فعال‌سازی مکانیزم ماشه
لاوروف: بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران و استفاده از مکانیسم پس‌گشت غیرقانونی است
ابزار خوشحالی پاشینیان از صلح ارمنستان ـ آذربایجان
المیادین آخرین تصویر از شهید سیدحسن نصرالله را منتشر کرد
کوثری: ایران برنامه‌های موشکی و هسته‌ای را کنار نمی‌گذارد
جدول لیگ برتر پس از اتمام بازی های هفته پنجم
پیکان برابر چادرملو متوقف شد
پزشکیان: سفر به نیویورک فرصتی برای تبیین مواضع ایران در سطح جهانی بود
واردات خودرو در 6 ماه اول سال برابر صفر
جمهوری اسلامی ایران همواره حامی لبنان مقتدر و عزتمند است
شرح وظایف جدید در شرایط بن‌بست دیپلماسی
حال سعید پیردوست رو به بهبود است
آژیر خطر برای ترامپ؛ رشد چشمگیر نارضایتی در پایگاه جمهوری‌خواهان
شیخ نعیم قاسم: راه و روش سید حسن نصرالله جاودان است/هرگز خلع‌سلاح مقاومت را نمی‌پذیریم
جاده چالوس یکطرفه شد
دکتر پزشکیان در بازگشت از نیویورک وارد تهران شد
رئیس جمهور لهستان: آماده گشودن فصل نوینی در مناسبات تاریخی و فرهنگی با ایران هستیم
مسدود شدن 4 میلیارد دلار کمک‌‌های خارجی آمریکا
سود سهام عدالت تا آخر هفته واریز می شود
عراقچی: تهدید علیه حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی ونزوئلا را محکوم می‌کنیم
سقف خرید و نگهداری تتر محدود شد
بهره‌برداری فاز نهایی‌ انتقال آب سد طالقان به کرج و تهران‌ تا نیمه مهرماه
لاریجانی با نخست وزیر لبنان دیدار کرد
ایران نه منزوی است و نه طالب جنگ
انزوای اسرائیل و ضرورت شکل‌گیری نظم نوین جهانی
چه خبر از آخرین آمار از بازسازی ساختمان‌ها و واحدهای آسیب دیده از جنگ 12 روزه؟
زمین‌لرزه 4.6 ریشتری گلستان را لرزاند
جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش چه می گوید؟
درخواست نمایندگان مجلس انگلیس برای حمایت لندن از کاروان صمود
تداوم کاهش تورم اجاره مسکن در شهریور
رئال 2-5 اتلتیکو مادرید | ژابی در اولین دربی خود سنگین باخت+ خلاصه بازی
سازمان پزشکان بدون مرز فعالیت‌ خود در غزه را متوقف کرد
صعود مقتدرانه ایتالیا به فینال والیبال قهرمانی جهان
سیاست‌ های خرید تضمینی گندم در حال تغییر است
مادری که نجات بخش شد
پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب در پی درگذشت مادر حدّاد عادل
ثبت سرعت 2.9 گیگا‌بیتی 5G همراه اول در بیرجند
دستور دادستانی برای تعیین تکلیف پارکینگ‌های متخلف تا پایان مهر
نگرانی صنعت پتروشیمی از کاهش تخصیص گاز در زمستان جاری
خیابانی در تهران به نام «فریدون شهبازیان» شد
دادن مجوز واردات برنج و نهاده‌ها به افراد خاص منجر به انحصار می‌شود
سالگرد شکست حصر آبادان؛ آغاز تغییر موازنه و بلوغ مقاومت
استقلال و پرسپولیس در لیگ برتر کشتی حضور خواهند داشت
جهش چشمگیر بورس
مرکز آمار: تورم نقطه‌ای در شهریور 45.3 درصد شد
X
آگهی تبلیغاتی