نورنیوز- گروه بین‌الملل: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفتگویی رسانه ای در توکیو پایتخت ژاپن بار دیگر بر ضرورت اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هستهای ایران تأکید کرد. او در اظهارات خود به ناکارآمدی برجام اشاره کرده و آن را "پوسته‌ای توخالی" توصیف نمود.گروسی همزمان تأکید کرد که فلسفه تعهدات متقابل این توافق همچنان می‌تواند ادامه یابد. رافائل گروسی پیشتر در اجلاس داووس ۲۰۲۵ نیز با لحنی هشدارآمیز مدعی شد که ایران "پدال گاز را در غنی‌سازی اورانیوم فشار داده است" و سطح تولید اورانیوم ۶۰ درصدی خود را به بیش از ۳۰ کیلوگرم در ماه رسانده است. وی در این نشست همچنین اعلام کرد: "ایران باید نشان دهد که به دنبال تسلیحات هستهای نیست. این موضوع باید راستی‌آزمایی شود، چرا که نشانه‌هایی از افزایش سطح غنی‌سازی مشاهده شده است."
سیاست آژانس و فشارهای غرب
طی سال‌های اخیر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به جای اتخاذ رویکردی مستقل و فنی، بیشتر تحت تأثیر فشارهای سیاسی غرب قرار گرفته است. رفتار آژانس در قبال ایران نشان داده که این نهاد بین‌المللی عملا در راستای سیاست‌های واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی حرکت می‌کند تا نظارت بی‌طرفانه بر برنامه‌های هستهای. اظهارات گروسی در داووس نیز در راستای همین خط مشی ارزیابی می‌شود که هدف آن حفظ فشار بر ایران متناسب با سیاست‌های غرب بویژه در آستانه "بند غروب" برجام در اکتبر سال ۲۰۲۵ است.
نزدیک شدن به بند غروب و چالش‌های جدید
در اکتبر ۲۰۲۵، بند غروب برجام فعال خواهد شد وطی آن محدودیت‌های کلیدی برنامه هستهای ایران کاهش یافته و برنامه هسته ای کشورمان به وضعیت عادی در چارچوب NPT بازمی‌گردد. این موضوع باعث نگرانی آمریکا و متحدانش شده و آن‌ها در تلاشند با فعال‌سازی مکانیسم "اسنپ‌بک"، تمامی تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران بازگردانند. برخی اعضای کنگره آمریکا نیز خواستار افزایش فشارهای تحریمی هستند، در حالی که کشورهای اروپایی نیز نسبت به این گزینه بی‌تمایل نیستند. در شرایطی که آمریکا و اروپا در موضوعات مهم بین المللی از جمله جنگ اوکراین به اختلافات نظر جدی رسیده اند شواهد نشان می‌دهد در موضوع فعال سازی اسنپ بک با یکدیگر هم نظر هستند.
هدف واقعی آمریکا: توقف برنامه هستهای ایران
علی‌رغم اظهارات گروسی و مقامات غربی، به‌ویژه آمریکایی‌ها که از دستیابی ایران به سلاح هستهای ابراز نگرانی می‌کنند، اظهارات مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا، نشان داد که هدف اصلی واشنگتن نه جلوگیری از تولید تسلیحات هستهای، بلکه برچیدن کامل برنامه هستهای ایران است. والتز در سخنان اخیر خود تأکید کرد: "رئیس‌جمهور (ترامپ) تمایل دارد هر اقدام لازمی را در این راستا (جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هستهای) انجام دهد؛ همه گزینه‌ها روی میز است. همچنین، اگر آن‌ها بخواهند از برنامه هسته‌ای‌شان صرف‌نظر کنند، مذاکره با ایران خوب است!" این موضع نشان می‌دهد که دولت جدید ترامپ نه‌تنها به دنبال احیای برجام و طی مسیرهای دیپلماتیک نیست، بلکه تلاش دارد تا برنامه هستهای صلح‌آمیز ایران را نیز به‌طور کامل متوقف کند. چنین سیاستی ضمن آن که نقض آشکار حقوق ایران به عنوان یکی از اعضای آژانس بین المللی انرژی اتمی محسوب می شود صرفاً در راستای رفع نگرانی و حفظ برتری استراتژیک اسرائیل در منطقه بوده و ارتباطی به جلوگیری از اشاعه تسلیحات هستهای ندارد.
آینده پرونده هستهای ایران
تحلیل این روند نشان می‌دهد که پرونده هستهای ایران بار دیگر به ابزار چانه‌زنی سیاسی و فشارهای بین‌المللی تبدیل شده است. ایران در واکنش به این فشارها، روند توسعه ظرفیت غنی‌سازی خود را ادامه داده و تأکید دارد که این اقدامات در چارچوب NPT صورت می‌گیرد. در مقابل، آژانس و قدرت‌های غربی با ایجاد فضای نگرانی، در تلاشند تا تهران را به عقب‌نشینی از مواضع خود وادار کنند. در این میان، آینده این پرونده به میزان زیادی به تغییر سیاست‌های یکجانبه گرایانه آمریکا و میزان اراده کشورهای اروپایی نسبت به اجرای تعهداتشان بر اساس برجام است. تحولات در کاخ سفید و رویکرد دولت ترامپ در قبال سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بستگی خواهد داشت.