دلیل گرانی برنج چیست؟

نورنیوز-گروه اقتصادی: دومینوی گرانی بعد از سیب زمینی و روغن حالا به برنج رسید. برنج این روزها در مدار گرانی گرفته است.

مسئولان دولتی افزایش تقاضا با توجه به نزدیکی به ماه مبارک رمضان و احتکار را دلیل گرانی عنوان می کنند و گفته اند که این قیمت ها کاذب است.

فعالان بازار افزایش تقاضا درکنار کاهش عرضه را دلیل کمبود و گرانی برنج می دانند. هر چه هست اما قیمت برنج تا 200 هزار تومان هم بالا رفت.

***بررسی قیمت برنج از نیمه دوم سال تاکنون

بررسی بازار برنج از مهر تا بهمن سال جاری حاکی از آن است که قیمت برنج در چهار ماه گذشته، رشد چشمگیری داشته است بر اساس بررسی ها هم اکنون قیمت هر کیلو برنج هاشمی درجه یک ۱۶۰ تا ۲۰۰ هزار تومان، برنج ندا ۱۳۵ هزار تومان، برنج خارجی پاکستانی و هندی ۵۵ تا ۸۵ هزار تومان عرضه می شود در حالی که تا پیش از بروز نوسان در بازار برنج، قیمت پیش از این قیمت هرکیلو برنج هاشمی درجه یک ۸۵ تا ۱۱۰ هزارتومان، برنج ندا کمتر از ۸۰ هزار تومان و برنج خارجی کمتر از ۷۰ هزار تومان بود.

با توجه به بررسی فروشگاه‌های اینترنتی مشخص می‌شود که قیمت‌ها ساختگی نیست و در برخی از انواع برنج، قیمت‌ها از مرز ۲۰۰ هزار تومان هم عبور کرده است.

***علت افزایش قیمت برنج چیست؟

در کنار کاهش عرضه و ماه رمضان از دلایلی که این روزها برای گرانی برنج مطرح می شود حضور کمرنگ بنکداری و فعالیت فروشگاه های زنجیره ای است که به گفته فعالان با هرگونه تغییر نرخ ارز، عرضه را کاهش می دهند.

ممنوعیت واردات هم از دیگر دلایلی است که برای گرانی برنج عنوان می شود. از آنجاییکه با توجه به فصل برداشت درماه های مرداد تا آذرماه واردات برنج ممنوع است بنابراین کاهش عرضه در بازار موجب گرانی برنج می شود.

حباب افزایش قیمت معمولا بعد از فصل برداشت و ورود برنج ایرانی به بازارمی ترکد و قیمت ها واقعی می شود.

امسال اما تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و خبر احتمال تغییر ارز وارداتی برنج، گرانی ها ادامه دار شد و قیمت برنج در بهمن ماه به اوج رسید.

***دلیل گرانی برنج از زبان وزیر جهاد کشاورزی

وزیر جهاد کشاورزی عمده‌ترین دلیل افزایش قیمت برنج را سودجویی و خودداری برخی از فعالان اقتصادی از عرضه برنج به بازار دانست و گفت: در هفته‌های اخیر چندین انبار احتکار برنج شناسایی شده که با عرضه آنها در بازار، قیمت‌ها متعال می‌شود.

نوری قزلجه با اشاره به افزایش قیمت برخی از محصولات مصرفی در هفته های اخیر گفت: بخش بزرگی از این افزایش قیمت‌ها در بازار خرده فروشی بلا وجه و غیر منطقی است و ریشه آن، تمایل به سود بیشتری است که برخی سودجویان برای خود قائل می شوند.

وی افزود: در بخش عمده فروشی نیز؛ فعالیت ها و پیگیری ها را افزایش داده ایم و با دریافت مجوزهای لازم، بطور جدی با عوامل افزایش قیمت در بخش عمده فروشی برخورد می کنیم.

نوری عمده‌ترین دلیل افزایش قیمت برنج را سودجویی و خودداری برخی از فعالان اقتصادی از عرضه برنج به بازار دانست و گفت: در هفته‌های اخیر چندین انبار احتکار برنج شناسایی شده که با عرضه آنها در بازار، قیمت‌ها متعال می‌شود.

***فعالان بازار چه می گویند؟

مجیدرضا خاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت برنج ایرانی را، برآورد غیرواقعی از میزان تولید برنج در سال جاری عنوان می کند و می گوید: طبق این برآورد، تولید ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برنج اعلام شد که با واقعیت‌های موجود در کشور همخوانی ندارد. این برآورد نادرست بدون استناد و اعتبار کافی منتشر شده است و باعث ایجاد مشکلاتی در بازار شده است. علاوه بر این، تغییرات در سیاست‌های ارزی، به ویژه در زمینه نرخ ارز ترجیحی، و کاهش واردات در ماه‌های اخیر نیز منجر به نوسانات قیمتی در بازار برنج شده است. این عوامل در کنار افزایش تقاضای مردم برای خرید برنج در آستانه ماه رمضان و پایان سال، باعث شده تا قیمت‌ها به شدت افزایش یابد. این وضعیت، فشار مضاعفی به مردم وارد کرده و سفره‌های آنان را کوچک‌تر از گذشته کرده است.

رئیس اتحادیه برنج‌فروشان و عمده‌فروشان مواد غذایی هم دراین باره گفته: مشکل در عرضه نیست کالا به اندازه کافی هست، اما برنج خارجی قیمت‌ها متفاوت است و علتش این است که شرکت‌های واردکننده به دلایلی که مدنظر خودشان است برنج را با نرخ دولتی نمی‌دهند.

سید حسینعلی شرف‌زاده، درباره علت افزایش قیمت برنج ایران نیز اظهار کرد: مقداری به دلیل گرانی دیگر اقلام بوده است و دلیل دیگرش این است که شرکت‌ها خرید می‌کنند (طبق قانون شرکت‌های واردکننده موظف باید به اندازه نصف واردات خود برنج ایرانی خرید کنند که باعث انحصار برنج در چند شرکت می‌شود.) این دلایل موجب افزایش قیمت برنج ایرانی شده است.

داریوش یوسفی، معاون نظارت و پایش مرکز تنظیم بازار وزارت جهاد کشاورزی، گفت: اتفاقاتی که طی یک ماه اخیر در بازار رخ داده، قیمت‌هایی که در بازار مطرح و جوسازی می‌شود، قیمت‌های کاذبی است. به عنوان مثال در یکی از پلتفرم‌های مجازی قیمت برنج هاشمی را ۲۰۰هزارتومان گذاشته بودند که این مصداق گران‌فروشی است و مردم فریب قیمت‌ها را نخورند و از خرید اجتناب کنند.

وی از توزیع ۳۰هزارتن برنج تنظیم بازار با قیمت ۴۸هزار و ۲۵۰ تومان در فروشگاه‌ها و ۲۰هزارتن استان‌ها تا پایان هفته خبر داد و گفت: از مردم تقاضا داریم که برنج با قیمت‌های نجومی نخرند و با توزیع برنج‌های تنظیم بازار، قیمت‌ها کاهش می‌یابد. براین اساس بازار کنترل می‌شود.

سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی هم در این باره گفت: تبدیل ارز نیمایی به ارز توافقی، موجب شد که شرکت‌های واردکننده برنج با وجود دریافت ارز دولتی، کالاهای خود را با قیمت ارز آزاد به فروش رساندند.

حسین فرهادی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت برنج نتیجه تصمیمات غیرکارشناسی و انحصار واردات است، اظهار کرد: یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت برنج در ماه‌های اخیر، ممنوعیت واردات برنج خارجی به کشور است. این ممنوعیت که هر سال به مدت ۴ تا ۵ ماه برای حمایت از تولیدکننده داخلی اعمال می‌شود، نه تنها به کشاورزان کمکی نکرده، بلکه باعث افزایش شدید قیمت برنج خارجی در زمان ممنوعیت شده است. این در حالی است که قشر متوسط و ضعیف جامعه بیشتر از برنج‌های خارجی استفاده می‌کنند.

به گفته وی، بعد از رفع این ممنوعیت، قیمت برنج خارجی که در زمان محدودیت‌ها تا دو برابر افزایش یافته بود، به سطح قیمت منطقی خود بازگشت ولی متاسفانه برخی تصمیمات، مانند اعلام و رسانه‌ای کردن تغییر ارز نیمایی به ارز توافقی، باعث تشدید مشکلات در بازار شد.

فرهادی با اشاره به تغییر سیاست‌های ارزی دولت گفت: دولت ابتدا اعلام کرد که ارز نیمایی را به ارز توافقی تبدیل کرده، اما پس از آن دوباره تأکید کرد که تا پایان سال ارز نیمایی برای کالاهای اساسی تأمین خواهد شد. این تصمیمات ضد و نقیض، شوک بزرگی به بازار وارد کرد و قیمت‌ها را افزایش داد. با این حال، شرکت‌های واردکننده که برنج را با ارز دولتی وارد کرده بودند، کالاهای خود را با نرخ ارز توافقی فروختند و سود هنگفتی به دست آوردند.

وی توضیح داد: برخی از شرکت‌های واردکننده برنج، کالاهای خود را به‌صورت دو فاکتوره عرضه کرده‌اند به این معنا که در فاکتور رسمی، قیمت را بر اساس ارز دولتی ثبت کرده و مابه‌التفاوت قیمت را از واحدهای صنفی و تجاری در حساب‌های شخصی دریافت کرده‌اند. در نتیجه، عمده‌فروشان مجبور به خرید برنج با قیمت بالاتر شدند.

***توزیع برنج تنظیم بازاری

روز گذشته سرپرست معاونت توسعه بازرگانی و صنایع سازمان جهاد کشاورزی استان تهران از توزیع گسترده اقلام اساسی مانند برنج، شکر و مرغ منجمد در بازار خبر داد و در خصوص قیمت‌ها و میزان توزیع این اقلام توضیحاتی ارائه کرد.

محمد ترکیان اظهار کرد: تاکنون حدود ۴ هزار تن برنج با قیمت ۴۸ هزار و ۲۵۰ تومان برای مصرف‌کننده تأمین و بخش قابل‌توجهی از آن به فروشگاه‌های زنجیره‌ای تزریق شده است.

وی افزود: حدود ۲ هزار تن شکر با نرخ کیلویی ۴۹ هزار و ۵۰۰ تومان به بازار عرضه شده و هزار و ۳۰۰ تن گوشت با قیمت ۱۶۰ هزار تومان و مرغ منجمد به میزان تقریبی ۳ هزار و ۴۰۰ تن با نرخ ۶۵ هزار و ۷۰۰ تومان در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گرفته است.

 سرپرست معاونت توسعه بازرگانی و صنایع سازمان جهاد کشاورزی استان تهران درباره ادامه روند توزیع این اقلام گفت: این روند همچنان ادامه دارد و برای تأمین نیاز بازار در ماه رمضان نیز برنامه‌ریزی شده است. ترکیان پیشتر اعلام کرده بود که عرضه برنج تنظیم بازاری می‌تواند ۱۰ تا ۲۰ درصد قیمت برنج را در بازار بشکند.

دلیل گرانی برنج و سیب زمینی و سایر اقلام هر چه که هست، افزایش قیمت اقلام اساسی با توجه به نزدیک شدن به پایان سال و آغاز ماه رمضان، نگرانی‌های زیادی را برای مردم ایجاد کرده است و به‌نظر می‌رسد اگر فکری به حال بازار نشود در روزهای پیش‌رو، شاهد افزایش قیمت بیشتری در بازار کالاهای اساسی باشیم.