نورنیوز- گروه اقتصادی: هزینه‌های زندگی در کشورهای مختلف به عوامل متعددی از جمله قیمت مسکن، مواد غذایی، حمل‌ونقل و هزینه‌های خدماتی بستگی دارد. در برخی کشورها مانند سوئیس، آمریکا و سنگاپور، این هزینه‌ها بالا اما متناسب با سطح درآمد مردم است، در حالی که در کشورهایی مانند ایران، هند و پاکستان هزینه‌ها کمتر ولی قدرت خرید نیز محدودتر است. با در نظر گرفتن نرخ ارز ۸۰ هزار تومانی، هزینه‌های زندگی در ایران در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته پایین‌تر است، اما تأثیر تورم و کاهش ارزش ریال باعث شده تا بسیاری از مردم قدرت خرید کافی نداشته باشند. در این یادداشت، هزینه‌های زندگی در ایران را با کشورهای مختلف مقایسه کرده و وضعیت اقتصادی خانوارهای ایرانی را بررسی می‌کنیم.
گران‌ترین کشورها برای زندگی
بر اساس داده‌های Ranking Royals (۲۰۲۴)، کشور موناکو با هزینه زندگی ۷,۳۶۶ دلار در ماه در صدر فهرست گران‌ترین کشورهای جهان قرار دارد. پس از آن، جزایر کیمن (۳,۶۴۴ دلار)، سنگاپور (۳,۱۶۰ دلار) و سوئیس (۲,۹۷۸ دلار) قرار دارند. هزینه زندگی در ایالات متحده (۲,۴۵۴ دلار) و بریتانیا (۲,۲۹۲ دلار) نیز در محدوده بالایی قرار دارد. این ارقام نشان‌دهنده فشار مالی قابل‌توجهی بر خانوارهای ساکن این کشورهاست، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند مسکن و مالیات.
مقایسه هزینه زندگی در ایران
زندگی در ایران چهره‌ای دوگانه دارد؛ از یک‌سو، در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته، هزینه‌ها پایین‌تر است، اما از سوی دیگر، این کاهش هزینه‌ها با تورم، نوسانات اقتصادی و کاهش قدرت خرید همراه شده است. تصور کنید که در یکی از خیابان‌های شلوغ تهران قدم می‌زنید؛ در یک گوشه، فروشنده‌ای در حال تبلیغ برنج ایرانی با قیمت ۲۰۰ هزار تومان برای هر کیلو است، و در سمت دیگر، قصابی با تابلوی قیمت ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومانی برای یک کیلو گوشت قرمز ایستاده است. در حالی که در کشورهای غربی، این قیمت‌ها چند برابر بیشتر هستند، اما نسبت درآمدها نیز قابل‌مقایسه نیست.
اگر نگاهی به هزینه مسکن بیندازیم، شرایط متفاوت‌تر به نظر می‌رسد. اجاره یک آپارتمان ۷۰ متری در مرکز تهران می‌تواند بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان در ماه باشد، عددی که شاید برای یک خارجی کم به نظر برسد، اما وقتی میانگین حقوق ماهانه در نظر گرفته شود، متوجه می‌شویم که بخش بزرگی از درآمد صرف اجاره می‌شود. در شهرهایی مانند مشهد یا شیراز، این ارقام کمی کمتر هستند، اما همچنان بخش زیادی از درآمد را به خود اختصاص می‌دهند. در مقایسه، یک آپارتمان مشابه در لندن بیش از ۲,۰۰۰ دلار (۱۶۰ میلیون تومان) و در نیویورک بیش از ۲,۵۰۰ دلار (۲۰۰ میلیون تومان) است، اما سطح درآمدها به‌گونه‌ای است که هزینه مسکن سهم معقول‌تری از بودجه خانوار را تشکیل می‌دهد.
اما داستان هزینه‌های زندگی در ایران تنها به مسکن و مواد غذایی ختم نمی‌شود. اگر بخواهید روز خود را با استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی سپری کنید، کرایه مترو در تهران حدود ۴۰ هزار تومان (۰.۵ دلار) است، در حالی که در لندن این هزینه بیش از ۳ دلار (۲۴۰ هزار تومان) خواهد بود. قیمت بنزین در ایران ۳,۰۰۰ تومان (۰.۰۴ دلار) است، که در مقایسه با کشورهای دیگر، تقریباً رایگان به نظر می‌رسد. اما همین نرخ پایین بنزین باعث افزایش استفاده از خودروهای شخصی، ترافیک سنگین و آلودگی هوا شده است.
در مورد هزینه‌های خدماتی مانند آب، برق و گاز نیز ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی هزینه‌های بسیار پایین‌تری دارد. میانگین قبوض آب، برق و گاز یک خانواده ایرانی کمتر از ۱ میلیون تومان (۱۲.۵ دلار) در ماه است، در حالی که همین هزینه در آمریکا به ۱۵۰ دلار (۱۲ میلیون تومان) و در انگلستان به ۲۰۰ دلار (۱۶ میلیون تومان) می‌رسد. اما با وجود این قیمت‌های پایین، قطعی برق و افت فشار گاز در برخی نقاط کشور، مخصوصاً در زمستان، چالش‌هایی را به همراه داشته است.
در نهایت، هزینه‌های زندگی در ایران نسبت به کشورهای توسعه‌یافته پایین‌تر است، اما میزان درآمدها و قدرت خرید مردم نیز به همان میزان کاهش یافته است. اگرچه خرید برخی کالاها و خدمات در ایران ارزان‌تر است، اما این مسئله با افزایش تورم و کاهش ارزش ریال، اثر خود را از دست داده و بسیاری از مردم همچنان برای تأمین نیازهای روزمره خود دچار مشکل هستند.
در نگاه اول، هزینه‌های زندگی در ایران پایین‌تر از بسیاری از کشورهای جهان است، اما این موضوع با کاهش قدرت خرید، تورم بالا و دستمزدهای پایین همراه شده است. در حالی که هزینه‌های مسکن، مواد غذایی و انرژی در ایران کمتر از کشورهای غربی است، سطح درآمد ایرانیان نیز به‌مراتب پایین‌تر است. در مقایسه، کشورهای اروپایی و آمریکایی اگرچه هزینه‌های بیشتری دارند، اما درآمدهای بالا امکان یک زندگی باکیفیت را فراهم می‌کند.
در نهایت، ایران همچنان یکی از کشورهایی با هزینه زندگی پایین محسوب می‌شود، اما این مزیت با تورم و نوسانات اقتصادی تا حد زیادی بی‌اثر شده است. بنابراین، برای حفظ قدرت خرید مردم، کنترل تورم و افزایش سطح درآمدها از اهمیت بالایی برخوردار است.