نورنیوز-گروه سیاسی: از استقرار مجدد ترامپ در کاخ سفید زمان زیادی نمی‌گذرد، اما در همین مدت کوتاه چند صد تحلیل در رسانه‌های ایرانی درباره کنش احتمالی او منتشر شده است، از تحلیل‌های به‌شدت خوش‌بینانه تا تحلیل‌های شدیداً بدبینانه. البته به نظر می‌رسد دو سر طیف تا حد زیادی درباره وضعیت جدید کاخ سفید غلو می‌کنند.
همچنین به نظر می‌رسد سیاست‌های ترامپ 2 درباره ایران نه به گونه‌ای است که جماعتی رو به قبله شده‌اند، نه آنقدر فاقد اهمیت است که اساساً درباره آن صحبت نشود؛ اما نکته مهم‌تر این است که کلید مسئله اینجا در تهران است نه در واشنگتن.
ترامپ از یک سو عناصر رادیکال دوره قبل مانند هوک، پمپئو و بولتون را به دولت راه نداده است و از سوی دیگر چهره‌های جدید را وارد کابینه کرده که به‌شدت تندرو هستند، علی‌ایّ‌حال او همزمان در نخستین اظهارنظرش درباره ایران به شکل واضحی از شروط 12گانه پمپئو عقب‌نشینی کرده است.
این پالس‌های ضد و نقیض، نشان می‌دهد او یا نسبت به مسئله دچار سردرگمی است یا می‌خواهد همچنان شمایل یک فرد غیرقابل پیش‌بینی را حفظ کند.
این وضعیت نشان می‌دهد اتخاذ هر سیاستی در تهران منوط به‌حساب نکردن روی رفتار ترامپ است؛ ازاین‌رو باید گفت کلید در تهران است نه واشنگتن، بدین ترتیب هر نوع تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری که موضوع را به سمت انفعال ایران سوق بدهد بازی در زمینی است که ترامپ می‌پسندد. با این مقدمه به نظر می‌رسد 4 جریان خواسته یا ناخواسته در این ایام در حال تکمیل پازل ترامپ هستند.
1. جریانی که کاسب ترس هستند و از مدت‌ها قبل تلاش دارند با ارائه تصویری هولناک از آینده به لحاظ روانی جامعه را به‌هم بریزند. اتفاقات همین چند روز اخیر نشان می‌دهد، ایده‌های این جریان خیلی واقعی نیست و عقب‌نشینی ترامپ از شروط پمپئو یک نشانه آشکار در رد ایده آن‌هاست. ظرافت مسئله اینجاست؛ اینکه سیاست‌گذاران و مسئولان کشور همیشه باید برای بدترین سناریوهای ممکن آمادگی داشته باشند و این یک اصل بدیهی است؛ ولو احتمال وقوعش یک درصد باشد. اما اینکه 99 درصد رسانه را با آن احتمال یک درصدی پر کنیم قطعاً نامش کاسبی ترس است.
2. جریان دوم آن‌هایی هستند که از قبل از حضور ترامپ در کاخ سفید تأکید می‌کردند ایران باید بدون قید و شرط و بدون هیچ ایده فعالی با دولت جدید آمریکا مذاکره کند، صاحبان ایده مذاکره برای مذاکره که متأسفانه رشحاتی از فعالیت آن‌ها در رسانه‌های نزدیک به دولت هم دیده می‌شود در واقع در حال سوزاندن میز مذاکره احتمالی هستند. اصرار بر مذاکره بدون ایده دقیقاً همان چیزی است که ترامپ می‌خواهد، ایده‌ای که او می‌تواند با شکست سریعش پروژه فشار را دنبال کند.
3. جریان سوم جریان ساده‌سازان هستند. واقعیت آن است که آنچه موجب عقب‌نشینی آمریکا در سال‌های اخیر شده تاب‌آوری و ایستادگی مردم ایران است. این تاب‌آوری دو وجه دارد، نخست بهبود شرایط اقتصادی و دوم حداکثری شدن حضور مردم در صحنه‌های اجتماعی. جریان ساده‌ساز در سال‌های اخیر برای مسئله اقتصاد دو دسته نسخه پیچیده است، یک دسته آن‌هایی که گفته‌اند به صرف مذاکره همه چیز حل می‌شود و یک دسته آن‌ها که تأکید داشتند با یک میلیون تومان می‌توان شغل ایجاد کرد. ایده دو جریان عملاً ایجاد تغییر واقعی به نفع مردم در اقتصاد را به انسداد می‌کشاند، فرمان اقتصاد کشور در شرایط جدید حتماً باید دور از دسترس ساده‌سازها باشد.
4. هر جریانی که در شرایط فعلی دوقطبی‌های واهی بسازد و بخواهد بین صفوف مردم خط‌کشی کند، نتیجه کارش کاهش سرمایه اجتماعی و دستیاری برای پروژه ترامپ است. اصرار بر اجرای پروژه‌های شکست‌خورده اجتماعی، تشکیل تجمعات رادیکال غیر قانونی و فحاشی به مسئولان کشور که نمونه‌های آن را این روزها در پاستور می‌بینیم، تأکید بر تولید خشم و نفرت از رسانه‌های عمومی و... برخی از مصادیق اقداماتی است که این جریان انجام می‌دهد و متأسفانه ریشه‌هایی در طیف رادیکال مجلس هم دارد.
* مدیر مسئول فرهیختگان
فرهیختگان