در اسلام، بحث صلح در برابر دشمن، مشروط به شرایطی مطرح شده است. این مسئله، منوط به منافع جامعه اسلامی است. امام مجتبی(ع) قائل به صلح با معاویه نبود. ایشان فرموده بود بین من و معاویه، به جز شمشیر نباید حاکم می‌شد اما به سبب خیانت‌هایی که به آن وجود مقدس صورت گرفت، برای مصلحت بالاتری که حفظ خط اصیل اسلام بود حکومت را واگذار و معاویه را از این جهت خلع سلاح کرد.

مبنای شکل گیری عاشورا از دید استاد زنده یاد داوود فیرحی، فساد سیستماتیکی است که در حوزۀ اقتصاد و سیاست و دین و فرهنگ اتفاق افتاده بود؛ نیز دستکاری عمیق ساختار فرهنگی به نفع قدرت سیاسی و سوءاستفاده از دین برای انحراف از مبنای برابری به سمت نابرابری های اجتماعی در دولت رانت خوار و تحصیلدار دوره خلافت.