اولین نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال جدید میلادی در روز 13 اسفند ماه بار دیگر به صحنه‌ای برای اجرای سناریوی تکراری غرب علیه ایران تبدیل شد. در حالی که رسانه‌های خاص با انتشار گزینشی گزارش مدیرکل آژانس، فضایی بحرانی علیه تهران ایجاد کردند، مقام‌های غربی نیز با تکرار ادعاهای گذشته، تلاش کردند مسیر فشارهای سیاسی را هموار کنند.

نماینده اتحادیه اروپا در وین، با انتشار بیانیه‌ای، بدون اشاره به بدعهدی‌های انگلیس، آلمان، فرانسه یا آمریکا، از ایران خواستار پیروی از قطعنامه 2231 شورای امنیت و تعهدات برجامی خود شد.

رافائل گروسی در مصاحبه‌ای در توکیو تأکید کرد که ایران باید اثبات کند برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، درحالی‌که آمریکا و اروپا همچنان به‌دنبال تشدید فشارها بر تهران هستند. اما آیا این فشارها واقعاً برای جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای است یا هدف اصلی، توقف کامل برنامه هسته‌ای ایران است؟

اظهارات اخیر رافائل گروسی در کنفرانس امنیتی مونیخ، بار دیگر بهانه‌ای برای تشدید فشار کشورهای علیه ایران شده است. در حالی که آژانس بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای ایران نظارت دارد، واشنگتن و متحدانش به‌دنبال احیای سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری هستند. آیا این فشارها می‌تواند مسیر برنامه هسته‌ای ایران را تغییر دهد؟

مذاکره با آمریکا در گذشته حاصلی جز تجربیات تلخ نداشت. ترامپ و نتانیاهو با فشار اقتصادی و تهدید نمی توانند عزم ایران را برای مقابله بشکنند. برجام نشان داد که مذاکره بدون موازنه قدرت تنها به نقض تعهدات و تشدید مشکلات منجر می شود.

سیاست آمریکا در قبال ایران تغییر نکرده، بلکه تنها با لفاظی‌های جدید، در قالبی متفاوت عرضه شده است. اظهارات اخیر ترامپ نشان می‌دهد که کاخ سفید همچنان راهبرد فشار حداکثری را دنبال می‌کند، درحالی‌که تلاش دارد با طرح مجدد گزینه مذاکره، بازی دیپلماتیک جدیدی را آغاز کند.

وزیر امور خارجه کشورمان در برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت: ما با دولت آمریکا در خصوص هسته‌ای مذاکره نمی‌کنیم تا به برجام بازگردند؛ فرمول برجام کماکان معتبر است و وجود دارد.

اروپا در سال پایانی برجام در تلاش است تا با تهدید مکانیسم ماشه، فشار و مذاکره را همزمان برای محدود کردن برنامه هسته‌ای و نقش منطقه‌ای ایران به کار گیرد. این رویکرد غیرسازنده ضمن تشدید تنش‌ها صرفا موجب افزایش بی‌اعتمادی میان ایران و غرب خواهد شد.

استراتژی غرب در برابر ایران به دو گزینه تعامل یا تقابل خلاصه می‌شود. تحمیل محدودیت‌های جدید، تشدید فشارهای تحریمی، یا تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، می‌تواند شرایط فعلی را به دوره پیش از برجام بازگرداند. با این حال، پیشرفت توانمندی‌های هسته‌ای ایران و توافقات اخیر با آژانس، مسیر غرب را دشوارتر کرده است.