مذاکرات داغ معاونان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی امروز جمعه در کنسولگری ایران در استانبول لحظاتی قبل به پایان رسید پایان رسید. این نشستِ پس از جنگ، در میانه تهدید مکانیسم ماشه و هشدارهای آژانس، صحنه‌ای برای آزمون اراده اروپا در خروج از سایه آمریکا است.

حمایت آشکار سه کشور اروپایی از تجاوز نظامی اسرائیل به ایران، مشروعیت آن‌ها را به عنوان مشارکت‌کننده در برجام به چالش کشیده است. عراقچی در نامه‌ای به سازمان ملل تأکید کرد که اروپا دیگر صلاحیت فعال‌سازی مکانیسم ماشه را ندارد و باید در شورای امنیت سلب صلاحیت شود.

نیاورانی نوشت: «جنجال اخیر اروپا بر سر مکانیسم ماشه، بیش از آن‌که ابزار فشار علیه ایران باشد، تلاشی مذبوحانه برای احیای نقش ازدست‌رفته اروپا در معادلات جهانی است؛ اروپایی که نه در اوکراین وزن دارد، نه در مذاکرات هسته‌ای، و حالا با تهدید به «اسنپ‌بک» به لات بی‌اثر بازار دیپلماسی بدل شده است.»[

تنش میان دونالد ترامپ و شبکه سی‌ان‌ان بر سر سیاست‌های ایالات متحده علیه ایران، از خروج یک‌جانبه از برجام تا تهدید حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای، به یکی از محورهای اصلی نقد رسانه‌ای و بازتاب جهانی در دوران ریاست‌جمهوری او تبدیل شده است.

عبداللهی نوشت: «اصطلاح مکانیسم ماشه در برجام وجود ندارد، اما نظر به ماهیت امکان بازگرداندن وضعیت به قبل از برجام از سوی هر دو طرف آن، از آن به‌عنوان مکانیسم ماشه یاد شده است.»

برجام، صرف‌نظر از سرنوشت پر فراز و نشیبش، یکی از پیچیده‌ترین، پرهزینه‌ترین و نمادین‌ترین تجربه‌های دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران بود. امروز، در فضای پساجنگ، بازخوانی دقیق و راهبردی آن می‌تواند به عنوان یک آینه پیش‌روی سیاست‌گذاران قرار گیرد تا از تکرار اشتباهات احتمالی پرهیز شود و مسیر تعامل سازنده و پایدار، با واقع‌گرایی بازتعریف گردد.

فدریکا موگرینی، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در دهمین سالگرد توافق هسته‌ای ایران (برجام)، این توافق را نمونه‌ای از غلبه دیپلماسی بر تنش دانست و بر نقش آن در جلوگیری از درگیری و تثبیت صلح در منطقه تأکید کرد.

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با لحنی تند و تحقیرآمیز اعلام کرد: برخلاف دولت اوباما هیچ امتیازی به ایران نداده و حتی حاضر به مذاکره با تهران هم نشده‌ام.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران، در واکنش به اظهارات تند دونالد ترامپ علیه ایران و حمله به تأسیسات هسته‌ای، تأکید کرد که نه آمریکا و نه هیچ بیگانه‌ای، بلکه تنها ملت ایران، سازنده عظمت این کشور بوده و خواهند بود. وی ترامپ را عامل خروج از یک توافق معتبر بین‌المللی به خواست نتانیاهو خواند و نسبت به «خیالبافی‌های خطرناک» او هشدار داد.