نورنیوزـ گروه اقتصاد: خلیج فارس به سبب موقعیت ژئو اکونومیک ویژه که می تواند در ایجاد کریدور شمال- جنوب نقش مهمی داشته باشد، همواره مورد توجه دولت‌های جهان بوده است. این آبراه مهم درطول تاریخ، بیشتر، اهمیتی تجاری داشت اما با کشف منابع هیدرو کربنی در این منطقه، انرژی به مهم‌ترین عامل اهمیت آن بدل شد.
در سال ۱۸۶۹ و پس از ایجاد کانال سوئر یکی از رویاهای اروپایی‌ها برای یافتن راهی آبی که بتواند آفریقا را دور بزند و به سرزمین‌های پر نعمت آسیا برسد، محقق شد. خیلی زود این کانال به مسیری برای کشتی‌های فرانسوی و انگلیسی بدل گشت که راه بنادر اروپایی به بنادر مهم هندوستان را کوتاه‌تر می‌کرد. با این حال همیشه ایده‌ی رساندن کالا به بنادر ایران و عبور از تنگه‌ی هرمز برای کشورهای اروپایی به خصوص برای روسیه مطرح بود. ایده‌ای که شاید دو قرن پیش چندان اقتصادی و مقرون به صرفه به نظر نمی‌رسید اما در سه دهه اخیر و با توسعه حمل و نقل جاده‌ای و ریلی در ایران دوباره قوت گرفت. کشورهایی که بیشترین منافع را از احیای این شاهراه تجاری می‌بردند در سال ۲۰۰۰ میلادی بار دیگر این ایده را مطرح و بر سر آن توافق کردند.
موافقت‌نامه کریدور شمال - جنوب در شهریور ۱۳۷۹ در سن پترزبورگ به امضای وزیران حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید. این کشورها عقیده داشتند سرمایه‌گذاری در مسیرهای حمل و نقل زمینی ایران می‌تواند ضمن ایجاد درآمد سرشار برای ایران، مسیر جایگزینی برای ارتباط هند و روسیه باشد. پیش از این، مسیر تجارت روسیه با هند شامل سن پترزبورگ – جبل الطارق ـ کانال سوئز – باب المندب و در نهایت بنادر هند بود. انتقال کالا از این مسیر حدود ۴۰ تا ۶۰ روز طول می‌کشید اما در مسیر جدید کالاها از سن پترزبورگ بارگیری شده و به صورت زمینی به «سالیانکا» در آستاراخان و از آن طریق به بندر انزلی می‌رسد. این‌کالاها با عبور از ایران وارد بندرعباس و از مسیر خلیج فارس به «بندر ناواشوا» در هند صادر می‌شود .انتقال کالا از این مسیر کمتر از یک ماه زمان می‌برد. همچنین ارزیابی شده است که در تجارت از این راه به ازای هر ۱۵ تن کالا ۲۵۰۰ دلار صرفه‌جویی شود.
اکنون و با فراهم شدن مقدمات انتقال کالا از این مسیر مهم تجاری، اولین محموله ترانزیتی از روسیه به هند از خاک ایران به صورت آزمایشی ارسال شده است. این محموله شامل ۲ کانتینر لمینیت چوب با وزن ۴۱ تن می باشد و از مبدا سن‌پترزبورگ واقع در روسیه بارگیری شده و از طریق «سالیانکا» وارد دریای خزر می‌شود تا با عبور از ایران به سمت شرق هند حرکت کند. اهمیت این مسیر و درآمد حاصل از آن برای ایران در این است که ۵۳ درصد از مالکیت «بندر سالیانکا» در آستاراخان که در این مسیر قرار دارد در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران است. از سویی تجارت دو کشور هند و روسیه طی بیست سال اخیر افزایش چشم گیری یافته است که با جایگزینی مسیر جدید ایران نیز از آن بهره‌مند خواهد شد.حجم تجارت این دو کشور حد فاصل سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ از ۱.۵ میلیارد دلار به ۱۱ میلیارد دلار رسیده است.
طبق توافق دو کشور قرار است مبادلات تجاری آنها در سال ۲۰۲۵ از مرز ۳۰ میلیارد دلار عبور کند که بخشی از درآمد حاصل آن به ایران تعلق خواهد گرفت. کریدور شمال-جنوب با گذرگاه ایران، یکی از مسیرهای راهبردی در نیم‌کره شرقی جهان است که در صورت رونق یافتن آن ضمن تاثیرگذاری جدی بر اقتصاد ایران، در ابعاد امنیتی و سیاسی نیز جایگاه ایران را ارتقا خواهد بخشید. با فعال شدن دو بندر چابهار و کوه مبارک که در این شاهراه تجاری قرار دارد، تجارت میان کشورهای روسیه، شرق اروپا و قفقاز با جنوب و شرق آسیا با سرعت، امنیت و هزینه مناسب تری انجام خواهد شد و کشورهای دو سوی این کریدور را در ابعاد مختلف به ایران نزدیک‌تر خواهد کرد.
نورنیوز