نورنیوزـ گروه بین‌الملل: ۲۰ ژوئن برابر با ۳۰ خرداد روز جهانی پناهندگان بود. بر اساس گزارش‌های سازمان ملل، جمعیت پناهجویان جهان بیش از ۱۰۰ میلیون نفر است که با توجه به چالش‌های پیش روی جهان مانند جنگ، بحران غذا و آشفتگی اقتصاد بین‌المللی، همچنان بر تعداد آنها افزوده می‌شود. تعریف پناهنده بر اساس کنوانسیون ۱۹۵۲ پناهندگان، مصوب سازمان ملل و نیز منشور ملل متحد به افرادی اطلاق می‌شود که به دلیل جنگ و خطر جانی، به‌صورت دسته‌جمعی مجبور به ترک خانه و کاشانه و دیار خود شده‌اند و از همین رو سایر کشورها موظف به پذیرش و ایجاد حداقل امکانات زندگی برای آنان بر اساس حقوق بشر هستند. بر این اساس باید میان مهاجران یک سرزمین با افرادی که ناگزیر از پناهنده‌گی به سرزمین دیگری هستند تفاوت جدی قائل شد. دلیل این تفاوت وجود اختیار و انگیزه‌های شخصی در امر مهاجرت و ترک وطن در مقابل عدم میل و اراده و وجود عنصر اجبار در وضعیت پناهندگی است.
اگر چه در آمارهای سازمان ملل به سبب‌های پناهندگی اشاره شده و مواردی همچون تروریسم، مشکلات اقلیمی و جنگ داخلی را به عنوان علت پدیده پناهندگی عنوان کرده است اما به نظر نمی‌رسد نادیده گرفتن مسبب یا مسببین در این گزارش ناشی از غفلت گزارشگر باشد. گزارش سازمان ملل هیچ اشاره‌ای به نقش مسببین اصلی ایجاد و تشدید موج‌های پناهندگی نکرده است. برای مثال بیست سال اشغال خاک افغانستان توسط آمریکا میلیون‌ها آواره برجای گذاشته است و یا حمایت از اشغالگری رژیم صهیونیستی و عدم اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل مبنی بر لزوم بازگشت آوارگان فلسطینی و حمایت از استمرار جنگ در یمن آوارگان بی‌شماری را به همراه داشته است.
رسانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در بیشتر موارد به شرایط پناهجویان به خصوص در کشورهای غربی اشاره‌ای نمی‌کنند. آنچه در یونان، مرز لهستان و بلاروس، پشت مرزهای انگلیس و فرانسه، اردوگاه‌های مهاجرتی استرالیا و آمریکا در جریان است هرگز در سطح رسانه ها مطرح نشده است.
محافل رسانه‌ای و سیاسی غربی و مدعیان حقوق بشر در این کشورها نیز با محوریت رسانه‌های فارسی‌زبان ضمن بی‌توجهی به این مهم، بعد دیگری از رفتارهای غیرانسانی خود را به نمایش گذاشته‌اند. این جریان سیاسی - رسانه‌ای در طی ۴ دهه میزبانی ایران از پناهجویان افغانستانی علاوه بر نادیده گرفتن رفتار انسان‌دوستانه ایران با مهاجرین افغانستانی تلاش کرده تا با فضاسازی‌های دروغین بر واقعیات سرپوش بگذارد و یا آنها را وارونه جلوه دهد. ایران به عنوان کشوری که بیشترین میزبانی و بیشترین اقدام موثر را در پذیرش و حمایت از آوارگان و پناهجویان افغانستانی آن‌هم با وجود شرایط سخت تحریمی داشته هرگز در لنز دوربین‌های رسانه‌ای غرب قرار نگرفته است. بدیهی است که اگر هرکدام از دولت‌های اروپایی یا آمریکا خدمات و اقداماتی مشابه با آنچه در ایران برای پناهندگان در حوزه‌های واکسن، آموزش، امنیت و غربالگری انجام گرفته است ارائه می‌کرد، رسانه‌های غربی با تمام قوا آن را پوشش می‌دادند.
نکته مهم که لازم است در روزی که به نام پناهندگان نامگذاری شده به آن پرداخته شود این است که بحران پناهندگی در جهان کنونی بدون محکومیت و تغییر رفتار سیاسی برخی دولت‌ها حل نخواهد شد. عمده جمعیت پناهندگان جهان یا قربانیان تجاوز و جنگ‌افروزی کشورهای مدعی صلح و امنیت جهانی هستند و یا ذیل حمایت این کشورها از بحران‌های ایجاد شده در نقاط مختلف جهان شکل‌گرفته‌است. در این میان اندک کشورهایی نظیر جمهوری اسلامی که تمام قوای خود را در ارائه خدمات انسان‌دوستانه به کار می‌گیرند تا بهترین شرایط ممکن را برای پناهنگان فراهم‌کنند، غیر منصفانه و با اغراض سیاسی مورد خصومت این دولت‌ها واقع می‌شوند. نظام بین‌الملل باید با بازگشت به تامین نیازهای اولیه انسانی، حداقل به اصول حقوق بشری که قوانین دیگرش را بر اساس آن شکل داده است، وفادار بماند و نسبت به علل بوجود آمدن پناهندگی آن هم در چنین سطح گسترده‌ای بی‌تفاوت نباشد.
نورنیوز