×
سیاسی
شناسه خبر : 99437
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1401/03/31 ساعت 15:14
فارابی، قزاقستان و ایران تاریخی؛ بزرگ فکر کنید

فارابی، قزاقستان و ایران تاریخی؛ بزرگ فکر کنید

آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار اخیر با رئیس‌جمهوری قزاقستان به پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی میان ایران و قزاقستان اشاره کردند.

نورنیوز-گروه سیاست:


 

آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار اخیر با رئیس‌جمهوری قزاقستان به پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی میان ایران و قزاقستان اشاره کردند. ایشان تاکید کردند: «فارابی به‌عنوان یک فیلسوف و دانشمند اسلامی که اصالت قزاقستانی دارد و در ایران هزارسال درباره آثار او تحقیق و مطالعه شده است، می‌تواند مبنای همکاری‌های فرهنگی و تشکیل یک کمیته مشترک علمی میان دو کشور باشد.»
پس از طرح مساله «اصالت قزاقستانی»، برخی تلقی‌های اشتباه درباره این سخن رهبر انقلاب پیدا شد که راقم سطور را بر آن داشت تا نکاتی را در این باره متذکر شود.
روشن است که رهبر انقلاب به ایرانی بودن فارابی واقف است. در یک مورد آیت‌الله ‌خامنه‌ای 24 فروردین 1373 در جمع فرماندهان ارتش تصریح کردند که «بزرگ‌ترین دانشمندان دنیا در رشته‌های مختلف علوم ایرانی بودند و از میان آنها «فارابی»ها، «ابن‌سینا»ها، «فخر رازی»ها، «محمدبن زکریای‌رازی»ها، «خوارزمی»ها و «خیام»ها و «فردوسی»ها و «سعدی»ها برخاستند. اینها گذشته ملت ماست.» در دی ماه همان سال در جمع اساتید و دانشجویان بار دیگر تاکید کردند که «قرون‌ وسطی، به‌ مفهوم‌ دوران‌ سیاهی‌ و تاریکی‌ متعلق‌ به‌ اروپاست‌ و در تاریک‌ترین‌ دوران‌ قرون‌ وسطای‌ اروپا، بزرگ‌ترین‌ دانشمندان‌، نویسندگان‌، شعرا و فیلسوفان‌ جهان‌ در ایران‌ و از میان‌ ملت‌ مسلمان‌ ما، تمدنی‌ بزرگ‌ را به‌ وجود آوردند، که‌ ابوعلی‌ سینا، فارابی‌، بیهقی‌، فردوسی‌، حافظ و خواجه‌نصیرالدین‌ طوسی‌ در زمره‌ آنها هستند.» بنا بر این بیانات، طرح این موضوع مسبوق به آگاهی کامل بوده و آیت‌الله خامنه‌ای همواره از فارابی به‌عنوان متفکر ایرانی نام برده‌اند.
پس اصالت قزاقستانی فارابی اشاره به کدام واقعیت دارد؟ اهل فن به‌خوبی می‌دانند که ایران فرهنگی و تاریخی غیر از ایران سیاسی است و این دو مفهوم اگرچه مصادیق مشترکی دارند اما نمی‌توان از تفاوت‌های آن چشم پوشید. از این حیث در مواجهه با اصالت و تابعیت متفکران و دانشمندان باید میان ایران تاریخی و سیاسی تفاوت قائل شد. آیت‌الله خامنه‌ای در یک ملاقات سیاسی که در راستای همگرایی دو کشور تدارک شده است، روی یک نقطه مشترک دست می‌گذارد که از قضا می‌تواند پیوند فرهنگی دو کشور را تعمیق کند. بحث از ایران تاریخی و فرهنگی در مقابل رئیس‌جمهور کشوری که تاریخ چندان جدی و طولانی‌ای ندارد، آیا تحقیر تلقی نمی‌شود؟ آیا نمی‌توان در یک ملاقات سیاسی هم به‌طرف مقابل که یک شخصیت سیاسی طراز اول است احترام گذاشت و هم او را به هویت و تاریخ مشترک دو سرزمین توجه داد؟
به نظر اشاره رهبر انقلاب به اصالت قزاقستانی فارابی درواقع یک تذکر هوشمندانه در راستای سیاست نگاه به شرق است. به‌رسمیت شناختن هویت مستقل یک کشور با تذکر به تاریخ و فرهنگ مشترک که از قضا مربوط به دوره شکوفایی تمدنی آن سرزمینی است که پیش‌تر به‌لحاظ سیاسی و جغرافیایی نیز متعلق به ایران بوده، هم به کشور ثالث اعتمادبه‌نفس می‌دهد و هم تشکیل یک تمدن واحد بر مبنای مشترکات تاریخی و فرهنگی را تمهید و تدارک می‌کند. این رویکرد در میان سایر بزرگان و اهل علم نیز سوابقی دارد. چندسال پیش آیت‌الله جوادی‌آملی در آیین رونمایی از کتاب «تحرر الاصول» آخوند خراسانی را افغان خطاب کردند. البته همان وقت نیز جنجالی پیش آمد که چرا ایشان چنین کرد و غائله‌ای درست شد. اما آیا آقای جوادی نمی‌دانستند که مرحوم آخوند ایرانی است؟ ایشان در جای دیگر نیز به این معنا تذکر دادند که «حیف و افغان و افغان و افغان که افغان به این صورت درآمد! این مهد پرورش بزرگان بود. اگر بوعلی است بالاخره از بلخ است، اگر مولوی است بالاخره از بلخ است. و این‌چنین نیست که فقط لعل بدخشان از بدخشان باشد، اگر سیدجمال است از بلخ است، اگر آخوند خراسانی است از هرات است، اینها افغانند.» آقای جوادی حتما به هویت تاریخی ایران واقف است، اما در اینجا از طرح این موضوع منظور دیگری دارند.
از طرفی اینکه فیلسوفان و متفکران اصالتا به کجای جغرافیای جهان تعلق دارند فرع بر کارکرد آنها برای توسعه فکر و فرهنگ است. فارابی فارغ از اینکه اصالتا ایرانی است یا غیرایرانی، در خراسان به دنیا آمده یا در جنوب قزاقستان امروز، فارسی‌زبان بوده یا ترک‌زبان، اندیشمندی است که هویت فرهنگی ایران را قوام بخشیده و تبادل و تعامل فرهنگی را تئوریزه کرده است. از این حیث، موسس فلسفه اسلامی فارغ از ملیت و تابعیتش می‌تواند محور تعامل و تبادل میان‌فرهنگی باشد. داوری‌اردکانی در کتاب «فارابی؛ فیلسوف فرهنگ» آورده است که «فارابی در مقام موسس فلسفه اسلامی به مساله تبادل فرهنگی توجه کرده است که در عصر ما نه‌فقط حل مسائل جهان توسعه‌نیافته، بلکه درک و فهم آینده عالم متجدد و نوع بشر به آن بستگی پیدا کرده است.» از این جهت طرح تشکیل کمیته علمی و فرهنگی با محوریت فارابی بی‌جهت نیست، چه او نظریه‌پرداز در حوزه اندیشه میان‌فرهنگی است و چه کسی بهتر از او می‌تواند به همگرایی کشورهایی که هویت تاریخی و فرهنگی مشترک دارند کمک کند.


روزنامه فرهیختگان
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
ترامپ کاخ سفید را طلایی کرد
واکنش شهرداران آمریکا به تهدید جام جهانی از سوی ترامپ
صلح ابدی ترامپ!
کره جنوبی و چین خواهان بازبینی توافق تجاری با امریکا شدند
حماس: طرح آمریکا را بررسی می‌کنیم
وزیر خارجه اوکراین: هیچ جای امنی در روسیه وجود نخواهد داشت
پنتاگون از نگرانی کمبود موشک دست به کار شد
همزمان با قطع اینترنت در افغانستان؛ دلار تلگرامی تهران هم مختل شد
انصارالله: طرح ترامپ قابل اجرا نیست
تمدید تحریم‌ها علیه نیکاراگوئه از سوی اتحادیه اروپا
نخست وزیر مجارستان: اتحادیه اروپا قاره را به پروژه جنگی تبدیل کرده است
9 کشته در اثر انفجار بمبی در پاکستان
پایان خاموشی‌های امسال 21 روز زودتر از سال گذشته
ترامپ: امیدوارم ایالات متحده و ایران بتوانند با یکدیگر کنار بیایند!
روسیه در اتیوپی و ویتنام هم‌زمان نیروگاه هسته‌ای می‌سازد
تبادل تجاری ایران با بیش از 100 کشور در نیمه نخست سال
خودروی سرویس مخفی آمریکا نزدیک کاخ سفید آتش گرفت
طرح 20 بندی ترامپ برای غزه منتشر شد
عارف: روسیه جایگاه مهمی در سیاست خارجی ایران دارد
آغاز تحصیل از 5 سالگی تصویب شد
کاخ سفید: نتانیاهو دیگر به قطر حمله نمی‌کند
نورنما | لوت شگفت انگیزترین کویر ایران
عذرخواهی نتانیاهو از قطر، وزرای اسرائیلی را به جان هم انداخت!
حماس: در قبال پایان جنگ و عقب نشینی اشغالگران از غزه آماده‌ایم
غول‌های سرمایه‌گذاری، آمریکا را ترک می‌کنند
مسدود شدن دارایی‌های بانک مرکزی ایران از سوی اتحادیه اروپا کذب است
نشانی الکترونیک سامانه بررسی برقراری مجدد یارانه اعلام شد
بزرگترین فراخوان نظامی از سوی پوتین صادر شد
مخالفت دوباره نتانیاهو با تشکیل کشور فلسطین
پایان یافتن صبر کوشنر و ویتکاف درقبال رفتار نتانیاهو
بازی فردا مقابل موهون باگان هند برگزار نمی‌شود
خطر تعطیلی دولت آمریکا از نیمه‌شب سه‌شنبه!
ادعای آکسیوس: نتانیاهو از نخست وزیر قطر عذرخواهی کرد
9 تالاب ایران خشک شد
تصادف اتوبوس در جنوب مصر 8 کشته و 14 زخمی داشت
عکس های منتخب جهان،29 سپتامبر 2025
پزشکیان: سازوکار «اسنپ‌بک» تقلایی برای مشروعیت‌بخشی به اقدامات خلاف قانون کشورهای غربی است
سرلشکر صفوی: 16 خلبان اسرائیلی در حملات موشکی ایران کشته شدند
گرد و خاک تا چهارشنبه در تهران می‌ماند
فرصت 24 ساعته برای جاماندگان دریافت سود سهام عدالت
ادامه گزافه گویی تروئیکای اروپا علیه ایران
حادثه امنیتی سخت برای نظامیان اسرائیلی در غزه
کاروان آسیایی «صمود» به بندر چابهار رسید
پزشکیان درگذشت همسر آیت الله سیستانی را تسلیت گفت
ترامپ تعرفه 100 درصدی بر تولید فیلم‌ در خارج وضع کرد
آغاز دور جدید حراج شماره‌های رند همراه اول
تراکتور 0-0 الوحده | تراکتور در تبریز حریف الوحده نشد + خلاصه بازی
تیزر «پسران هور» رونمایی شد/ آغاز پخش از فردا در شبکه یک
وقوع حادثه دریایی در 110 مایلی جنوب شرق عدن
توییت جدید دفتر رهبر معظم انقلاب در سالروز شهادت سید مقاومت
X
آگهی تبلیغاتی