نور نیوز- گروه فرهنگ و جامعه-علی مَزینانی مشهور به دکترعلی شریعتی نویسنده، متفکر شیعی و جامعه شناس که آرا و اندیشههای او در روند انقلاب اسلامی ایران نقش مهمی داشت. او فرزند محمدتقی شریعتی فعال سیاسی مذهبی است که با رویکرد نوگرایانه و روشنفکرانه به دین، نسبت به تأسیس کانون نشر حقایق اسلامی اقدام کرد.
هدف اصلی فعالیتهای این کانون گسترش روح متعالی اسلام و مقابله با فعالیتهای حزب توده و افکار کسروی بود. از این رو میتوان با اندکی تساهل، تاثیر پذیری دکتر شریعتی را از پدر برای مبارزه با «دین ستیزیِ» مارکسیستی و متجددانه، مورد تایید قرار داد. چنین نگاهی تحت تاثیر مبارزه در جبهههای مختلف، موجب شد تا آموزهها و سخنرانیهای دکتر شریعتی ایدئولوژیکتر و تاریخیتر جلوه کند. سخنرانیهای او در حسینیه ارشاد تهران و برخی دانشگاهها در فاصله سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۵، بهصورت جزوههایی در اختیار مخاطبان جوان قرار میگرفت و بدلیل حضور پُررنگ عنصر مبارزه، شور و احساسات میتوانست به سرعت گسترش یابد. این جزوهها بعدها به صورت کتاب مستقل و سرانجام در مجموعه ۳۶ جلدی آثار شریعتی منتشر شد. دکتر شریعتی اعتقاد داشت که آثار منتشر شده از او باید در بسیاری موارد تصحیح شود.
تاکنون نزدیک به ۳۰۰ اثر به زبانهای فارسی و عربی و فرانسه درباره دکتر علی شریعتی نیز به چاپ رسیده است.
شریعتی تلاش کرد تا نگرش نوینی تحت تاثیر تاریخ و جامعهشناسی به اسلام داشته باشد. او بازگشت به تشیع حقیقی و انقلابی را نیرویی برای تحقق عدالت اجتماعی معرفی کرد. نگاه ایدئولوژیک شریعتی به اسلام و مرزبندیهای او در چارچوب عقاید، و بطور کلی آراء شریعتی درباره اسلامشناسی، پروتستانتیسم اسلامی، روشنفکری دینی، شیعهشناسی، تشیع علوی و تشیع صفوی و همچنین رابطه او با روحانیت، همواره مورد اقبال یا مخالفت و یا نقد گروههای مختلف قرار گرفته است.
دکتر شریعتی با دکتر حسن حنفی مصری در فرانسه هم دوره بود که بازسازی سنت از ایدههای نخستین او بهشمار میآید. با نگاهی گذرا به تغییرات فکری حسن حنفی میتوان دریافت که هر اندیشمندی در طی زمان، میتواند تغییرات جدیتری را در افکار، اندیشه ها و آراء خود تجربه کند. شدت اقبال به اندیشه های دکتر شریعتی در دهه پنجاه مانع از نقد آراء او در دهه ۷۰ نشد، اگر چه این روش (یعنی نقد افکار اندیشمندان) میتواند از جمله آموزه های ثابت و خلل ناپذیر خود وی تلقی شود.
شریعتی با طرح "خویشاوندان تاریخ"، شخصیتهای متفاوتی را گاه با بُنمایههای مختلف کنار هم مینهاد که کاملا انتزاعی و متکی به خوانش خاص او از اندیشه آنان بود. او عین القضات همدانی را کنار سارترفرانسوی مینشاند تا برخی متدینین از او برنجند و برخی نیز چنین ابتکار شاعرانهای را ارج نهند. شاید اتهام به التقاط که در دورهای پر رنگتر بر او بسته شد، از این نگاه وی سرچشمه میگیرد.
دکتر شریعتی میتواند با آثار متنوع و بهجای مانده از خود، نمونهای از فهم یک گفتمان از روی متن باشد. داوری در خصوص شریعتی نیز میتواند الگویی تلقی شود که با دانش و یافتههای امروز، اندیشه و یافتههای اشخاص دیروز به چالش کشیده شود، بی آنکه در باره این شخصیتها، به مثابه میراثهای علمی کشورمان، بیاحترامی صورت گیرد، چه آنکه؛ گذشتگان را نمیتوان برای آن چیزیهایی که امروز به آن دسترسی یافتهایم مورد انتقاد قرار دهیم.
دکتر شریعتی در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ در ۴۳ سالگی بهطرز مشکوکی در انگلستان درگذشت.
نام و یادش گرامی باد.
نورنیوز