×
سیاسی
شناسه خبر : 97548
تاریخ انتشار : دوشنبه 1401/03/09 ساعت 17:14
آیا خطر یک جنگ هسته‌ای تمام‌عیار وجود دارد؟

احمد وخشیته

آیا خطر یک جنگ هسته‌ای تمام‌عیار وجود دارد؟

گزاف نیست اگر بگوییم که ایده واقعیت تهدیدات هسته‌ای یا به عبارتی استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی فروکش کرد و در سه دهه گذشته این گزاره بسیار پر‌رنگ بود که در درگیری‌های منطقه‌ای نباید بر این قبیل اقدامات مخاطره‌انگیز معطوف شد؛ بنابراین چه شد که بیم کشیده‌شدن بحران اوکراین به یک جنگ هسته‌ای مطرح شده است؟

سایر رسانه‌ها: گزاف نیست اگر بگوییم که ایده واقعیت تهدیدات هسته‌ای یا به عبارتی استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی فروکش کرد و در سه دهه گذشته این گزاره بسیار پر‌رنگ بود که در درگیری‌های منطقه‌ای نباید بر این قبیل اقدامات مخاطره‌انگیز معطوف شد؛ بنابراین چه شد که بیم کشیده‌شدن بحران اوکراین به یک جنگ هسته‌ای مطرح شده است؟ پس از آنکه در هفته اول جنگ اوکراین، پوتین دستور داد تا نیروهای تسلیحات هسته‌ای راهبردی روسیه در سطح هشدار بالا قرار بگیرند، گمانه‌زنی‌های مختلفی مطرح شد و بار دیگر ۶۲ روز پس از آغاز کارزار اوکراین، این بار وزیر خارجه روسیه نسبت به خطر وقوع جنگ جهانی سوم با تمرکز بر یک جنگ هسته‌ای جدی و واقعی هشدار داد. به اعتقاد برخی کارشناسان روس، همه‌ چیز به کنفرانس مونیخ در ۱۹ فوریه بازمی‌گردد؛ یعنی هنگامی که زلنسکی در سخنانی اعلام کرد که در شرایط خاص اوکراین باید وضعیت فعلی خود بدون سلاح هسته‌ای را کنار بگذارد. البته شاید در تصور بسیاری از ناظران، در فضای جنگ روانی و تنش‌های رسانه‌ای که در آن روزها میان مسکو و کی‌یف و در سطحی وسیع‌تر روسیه و آمریکا وجود داشت، این گفته صرفا بلوفی توخالی بود و حتی از آن با عنوان جدلی ناموفق یاد می‌کردند؛ چرا‌که خروج از پیمان بوداپست قطعا عواقب جدی را برای زلنسکی به همراه داشت و اساسا مورد اقبال اتحادیه اروپا هم نبود. باوجود‌این کرملین این گفته‌ها را جدی گرفت و بیستم فوریه یعنی چهار روز پیش‌تر از ورود نظامی روسیه به اوکراین، ولادیمیر پوتین از تلاش برای عدم دستیابی کی‌یف به قابلیت هسته‌ای سخن گفت و حتی برخی کارشناسان روس معتقدند که همین صحبت‌ها دلیل تصمیم رئیس‌جمهور این کشور برای ورود نظامی به اوکراین در بیست‌و‌چهارم فوریه بود. اکنون با گذشت سه ماه از جنگ اوکراین، به باور مقامات روسیه، همچنان گزاره‌هایی درخصوص ظرفیت یک جنگ هسته‌ای مطرح است؛ به‌عنوان مثال دمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه، عرضه سلاح به اوکراین را برابر با افزایش احتمال درگیری مستقیم میان روسیه و ناتو و شکل‌‌گیری یک جنگ هسته‌ای ترجمه می‌کند. باوجود‌این، این گزاره نیز پدیدار است که استفاده از سلاح‌های هسته‌ای منجر به ویرانی‌های گسترده، تلفات جمعی تصورناپذیر و پیامدهای زیست‌محیطی فاجعه‌باری می‌شود؛ پس بار دیگر به این پرسش می‌رسیم که چرا این سناریو مطرح شده است؟ روس‌ها ضرب‌المثلی دارند که می‌گوید در فصل بارانی نباید بدون چتر بیرون بروید؛ به اعتقاد آنها یعنی اگر در یک روز آفتابی تابستانی، شما از پنجره ابر سیاهی را می‌بینید، باید چتر بردارید؛ حتی اگر دیروز کارشناسان هواشناسی وعده داده بودند که ابرهای باران‌زا عبور خواهند کرد و امروز بارندگی نخواهد بود. عطف به این ضرب‌المثل که ریشه در باور ناخودآگاه آنها دارد، می‌توان گفت که از نگاه کرملین هنگامی که ابرهای سیاهی حتی در دوردست وجود داشته باشد که ممکن است در زمینه کنترل تسلیحات به آب‌و‌هوای بد منجر شود، باید چتر خود را بردارد. به نظر می‌رسد یکی از این ابرهای تاریک در آسمان کرملین خروج ترامپ از پیمان INF بود و دیگری بلوف زلنسکی و اکنون ارسال تسلیحات به اوکراین است که برایند آنها فضایی خاکستری و مبهم در مقابل نگاه کرملین ایجاد کرده است. اما نکته‌ای قابل درنگ نیز در کیفیت این موقعیت وجود دارد؛‌ اگر تخمین شما برای درصد احتمال بارش یک تکه ابر سیاه با اشتباه محاسباتی روبه‌رو شود و چند بار چتر بردارید و باران نبارد، دچار یک حرکت فرسایشی بیهوده و وسواس در تصمیم‌گیری می‌شوید یا چتر خیلی از اوقات ممکن است جلوی دست و پای شما را بگیرد و شما را با فرسایشی در برخی اقدامات مواجه می‌کند. با‌وجود‌این اگر خوش‌بینانه به این رفتار بنگریم، می‌توانیم امیدوار باشیم که هیچ فرد عاقلی، هر چقدر هم که محتاط باشد، در زمانی که هوا آفتابی است، برای یک تکه ابر سیاه چتر خود را باز نمی‌کند؛ مگر آنکه وسعت آن افزایش یابد و باران شروع به بارش کند. با این نگاه می‌توان تصور کرد که پیام مسکو به ناتو و مشخصا واشنگتن مشخص است؛ آنها سپهر تهدیدات امنیتی را تیره نگاه می‌کنند؛ اما این به آن معنا نیست که قصد باز‌کردن چتر خود را برای ابرهای سیاه دارند؛ مگر آنکه تهدیدات جدی‌ و عملیاتی‌تری مقابل دکترین امنیت ملی آنها قرار بگیرد. به هر حال نباید فراموش کنیم فرضیه «زمستان هسته‌ای» همچنان مورد استقبال اندیشمندان و تئوریسین‌های آمریکایی و روسی است. در فرجام این سخن بار دیگر باید به یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های وضعیت فعلی با جنگ سرد اشاره کنم؛ اینکه طرفین خطوط قرمز یکدیگر را به‌درستی فهم نمی‌کنند و در شناسایی میان بلوف و واقعیت ممکن است به اشتباه بیفتند و این درست همان نقطه عطف هولناک است؛ اینکه مبادا مسکو به اشتباه برآوردش از چشم‌اندازی تیره، آغاز یک تگرگ یکباره باشد یا اینکه یک نسیم اشتباه، آرایش تهدیدها را از کنترل خارج کند و به سمت سپهری متلاطم سوق دهد.


روزنامه شرق
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
چندصدایی «درباره اسنپ‌بک»؛ چگونه ایستادگی ایران شکاف عمیق در نظم جهانی را آشکار کرد
جهش 5500 همتی در تجارت الکترونیک ایران
مداردیپلماسی | پایان برجام و آغازی بر دیپلماسی هسته‌ای جدید ایران
130 هزار مرگ سالانه در ایران به دلایل تغذیه‌ای مرتبط است
رئیس‌جمهور فردا به دانشگاه تربیت مدرس می رود
قیمت خودرو داخلی و خارجی امروز یکشنبه 27 مهر1404+ جدول
واگذاری کامل دونتسک شرط پوتین برای پایان جنگ اوکراین
دولت چهاردهم بستر «ما می‌توانیم» را در تحول دیجیتال فراهم کرد
55 درصد پیش‌ثبت‌نامی‌های حج تمتع 1405 بانوان هستند
افزایش ذخایر طلا برای تقویت پول ملی و کاهش وابستگی ارزی
مسیر تهران-اصفهان با راه آهن سریع السیر 2 ساعته می‌شود
حماس: میانجی‌ها اسرائیل را برای بازگشایی گذرگاه رفح تحت فشار قرار دهند
نه به دعوا‌های تاریخ‌مصرف‌دار
بازی ناعادلانه FATF و پالرمو در نظام مالی جهانی
آزادی 185 زندانی در تهران با مرخصی منتهی به آزادی
روز تاریخی پایان قطعنامه 2231
تخلیه قدرت
طلب 150 همتی تأمین اجتماعی از کارفرمایان
امروز آخرین مهلت استعفای مقامات برای کاندیداتوری در شوراها
کشف 31 حلقه فیلم قاجاری در کاخ گلستان
شوخی تلخ با آرمان حکمرانی علم
اولیانوف: نظارت قطعنامه 2231 از دستورکار آژانس حذف می‌شود
افشای شکنجه گسترده اسیران فلسطینی در زندان‌های رژیم صهیونیستی
نتانیاهو نامزدی مجدد در انتخابات 2026 را اعلام کرد
مجلل در روئینگ قهرمانی آسیا مدال طلا گرفت
توافق پاکستان و طالبان بر آتش‌بس و صلح در دوحه
وضعیت آب و هوا امروز یکشنبه 27 مهر+ وضعیت استان ها
چرا نشستن طولانی برای سلامتی مفید نیست ؟
میلیون‌ها نفر حس بویایی خود را از دست داده‌اند
از دیابت بی مزه چه می دانید؟
خوردنی محبوب کاهش کلسترول را بشناسید
خطر آلودگی پلاستیکی برای قلب و عروق
انقلابی جدید در درمان پیرچشمی
جمع‌آوری 115 هزار خودروی چینی از بازار
درخواست 20 کشور اروپایی برای استرداد مهاجران غیرقانونی افغان
مرشایمر: تاماهاوک چاره مشکلات اوکراین نیست
اعتراضات در وین علیه جنگ اوکراین
مخالفت قطر با اقدامات رژیم صهیونیستی در غزه، قدس و جولان اشغالی
افت شدید ورودی آب به سدها
183 هزار میلیارد تومان خسارت خاموشی در سال گذشته
وزیر کشور: خسارت خودروهای آسیب‌دیده در جنگ 12 روزه پرداخت می‌شود
مخالفت دولت لبنان با خواسته کاخ‌سفید درباره آینده حزب الله
مدودف: زلنسکی تحت هیچ شرایطی پیروز نخواهد شد
هشدار حزب‌الله: هر گونه کانال مذاکراتی با رژیم صهیونیستی مسدود خواهد شد!
وزیر آموزش و پرورش نیز به پویش «بساز مدرسه» پیوست
نامه به سران قوا‌؛ 95 میلیارد دلار ارز صادراتی بازنگشته است
احتمال سقوط قیمت نفت به 55 دلار
عکس های منتخب ایران، شنبه 26 مهر 1404
هاشمیان: نتیجه دیدار با خیبر عادلانه نبود
نتانیاهو با بازگشایی گذرگاه رفح مخالفت کرد
X
آگهی تبلیغاتی