نورنیوزـگروه سیاست: شاید بتوان گفت که این اولین بار در چهار دهه گذشته است که سازمان ملل متحد تلاش کرده گزارشگری وِیژه برای بررسی آثار منفی اقدامات یکجانبه قهری ازجمله تحریم‌های غرب علیه کشورمان را به ایران بفرستد تا از نزدیک با تبعات دشمنی جهان غرب و در رأس آن ایالات‌متحده با مردم ما آشنا شود. تابه‌حال هر چه سازمان ملل انجام داده تلاش برای اعزام گزارشگر ویژه به‌منظور بررسی وضعیت رعایت حقوق بشر در ایران با هدف زمینه‌سازی برای فشار بیشتر بر تهران بوده است.
بله قرار است خانم "آلنا دوهان" گزارشگر ویژه سازمان ملل در امر بررسی تبعات اقدامات یکجانبه قهری به ایران سفر کند.
"آفتاب از کدام طرف درآمده که تو مهربان شدی" شاید بهترین ضرب‌المثل ایرانی است که خیلی واضح این اقدام بی‌سابقه سازمان ملل متحد را بیان می‌کند. خب، به‌هرحال تهران همیشه از هر قدم مثبت منطقه‌ای یا بین‌المللی در مسیر نشان دادن مظلومیت ملت‌ها در هر کجای دنیا ازجمله همین ایران حمایت کرده است و این بار نیز پذیرای گزارشگر ویژه سازمان ملل خواهد بود.
تصمیم دوهان برای سفر به تهران ابروی بسیاری از ضد ایرانیان را در هم کشید
البته یک موضوع را نباید فراموش کرد که شخصیت مستقل برخی از مقامات سازمان ملل توانسته هرچند محدود بر دیدگاه اطاعت کورکورانه این نهاد بین‌المللی از زورمندان و قلدران تأثیر بگذارد. منظور این است که به‌عنوان‌مثال "جاوید رحمان" وکیل پاکستانی-انگلیسی و گزارشگر ویژه سازمان ملل در امر رعایت حقوق بشر در ایران تابه‌حال در گزارش سالیانه خود حتی یک‌بار هم از نکات مثبت نظام ایران سخن نگفته و همیشه گزارش‌هایش تأثیر منفی بر گزارش سالیانه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در خصوص ایران داشته است.
اما برخلاف جاوید رحمان، دوهان آن‌گونه که گفته می‌شود از بابت شخصیتی متفاوت است. اول اینکه ماهیت سفر وی به تهران دفاع از تظلم خواهی ملت ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی و افکار عمومی جهان در خصوص رنج‌هایی است که این ملت براثر تحریم‌های یکجانبه آمریکا متحمل شده است و نکته دوم این است که دوهان خودش اواخر ماه مارس سال جاری درخواست سفر به ایران را مطرح کرد.
از همان ابتدای درخواست دوهان برای سفر به ایران، تفکر مثبت وی نسبت به مردم ایران زیر سؤال بسیاری از دولت‌ها و طیف‌های متخاصم رفت تا وی را به هر صورت که شده از این سفر منصرف کنند اما تا امروز نوزدهم اردیبهشت هیچ خبری مبنی بر لغو سفرش به ایران منتشر نکرده است.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در ۲۶ آوریل سال جاری اعلام کرد که دوهان از تاریخ هفتم ماه مه مصادف با هفدهم اردیبهشت تا هجدهم ماه مه یعنی ۲۸ اردیبهشت در ایران خواهد بود و طبق برنامه از مکان‌های موردنظرش بازدید خواهد کرد و با افراد و سازمان‌های مرتبط هم دیدار خواهد داشت تا تأثیر تحریم‌ها را بر حقوق بشر و حقوق شهروندی در ایران بررسی کند.
برخی منابع هم گفته‌اند که دوهان دیدارهای مختلفی را با نمایندگان دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و سازمان‌های غیردولتی انجام خواهد داد. گزارشگر ویژه همچنین از برخی مراکز مرتبط نیز بازدید خواهد کرد.
گفته می‌شود که دوهان جمع‌بندی تحقیقات و نتایج سفر خود به ایران را در قالب گزارشی به پنجاه‌ویکمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل که در سپتامبر ۲۰۲۲ برگزار می‌شود، ارائه خواهد داد و درست همین موضوع است که به سفر دوهان اهمیت ویژه می‌دهد.
لازم به ذکر است که در سال ۲۰۱۴ شورای حقوق بشر سازمان ملل در اقدامی ابتکاری سازوکار گزارشگر ویژه بررسی آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره‌مندی افراد از حقوق بشر را طی قطعنامه‌ای به تصویب رساند و جالب این است که کشورهای غربی هرسال به این قطعنامه رأی مخالف داده‌اند و همین‌ها هم بوده‌اند که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با سفر دوهان به ایران مخالفت کرده‌اند اما تابه‌حال موفق نبوده‌اند.
گفتنی است که دوهان در ماه مارس سال ۲۰۲۰ به این سمت گمارده شد. حضور وی در این مسئولیت با پاندمی کرونا هم‌زمان شد اما بدون توجه به محدودیت‌های کرونایی به سه کشور قطر، ونزوئلا و زیمبابوه سفر کرد.
علاوه بر این سفرهای کاری، وی با شرکت در تعداد زیادی از وبینارها و مصاحبه‌های مطبوعاتی تعامل قوی خود با رسانه‌ها و نهادهای مدنی و سایر کارشناسان ملل متحد را به اثبات رساند.
دوهان در نخستین بیانیه عمومی خود در آوریل ۲۰۲۰ و در پی پاندمی کرونا از دولت‌های تحریم‌کننده به‌طورجدی خواست تا تمامی تحریم‌هایی که مانع اقدام به‌موقع دولت‌های تحت تحریم در شرایط همه‌گیری کووید- ۱۹ برای نجات زندگی مردمانشان می‌شوند را لغو، تعلیق یا محدود کنند.
او در بیانیه خود به کشورهای ایران، ونزوئلا، کوبا، سوریه و یمن که سال‌ها بود تحت تحریم بودند اشاره و تأکید کرد که این کشورها نیاز به کمکهای بشردوستانه دارند. دوهان می‌دانست که باید به سراغ قوانینی برود که اعمال این‌گونه تحریم‌ها را مجاز می‌کنند. در اجلاس چهل و پنجم شورای حقوق بشر بود که از طرح خود برای تعیین وضعیت حقوقی حاکم بر نظام تحریم‌ها برای به حداقل رساندن پیامدهای انسانی ناشی از اعمال آن‌ها خبر داد.
شناسایی و ارزیابی تأثیر منفی اقدام‌های قهری یکجانبه بر بحران‌های بهداشتی، نظام‌مند کردن اصطلاحات مورد استفاده در دستور کار شکل‌های مختلف تحریم‌های اعمالی از سوی دولت‌ها بدون مجوز شورای امنیت، تجزیه‌وتحلیل دقیق امکان استفاده از مکانیسم‌های جهانی و منطقه‌ای موجود برای حمایت از حقوق کسانی که به‌طور نامطلوبی تحت تأثیر تحریم‌های یکجانبه قرار گرفته‌اند و چند مورد دیگر از سازوکارهای قانونی بودند که دوهان به شورای حقوق بشر برای کاهش اثرات منفی تحریم بر کشورهای تحت تحریم ارائه کرد.
وی در اکتبر سال ۲۰۲۱ در بیانیه‌ای اعلام کرد که تبعیت بیش‌ازحد از تحریم‌های آمریکا به حق سلامت ایرانیان آسیب زده است. وی هرگونه تبعیت از تحریم‌های آمریکا که باعث شده بود بیماران ایرانی از درد جسمی و روحی رنج ببرند را تقبیح کرد.
دوهان در نشست‌های مجازی اکتبر و نوامبر ۲۰۲۰، که توسط نمایندگی‌های دائمی کوبا، ایران و ونزوئلا مستقر در وین، برگزار شد شرکت کرد و در خصوص آثار منفی تحریم‌های یکجانبه صحبت کرد.
سفرهای کاری این شخصیت بین‌المللی به قطر، ونزوئلا و زیمبابوه همگی نشان از همت وی در راستای قد علم کردن در مقابل اقدامات یکجانبه قهری علیه کشورها توسط قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی داشت.
حال نوبت سفر به ایران است و بر اساس برنامه اعلام‌شده دوهان باید به ایران بیاید. وقتی بدانیم که افرادی مثل مایک پمپئو وزیر خارجه سابق آمریکا، جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، ریچارد نفیو طراح اصلی رژیم تحریم‌ها علیه ایران و بسیاری دیگر بر اعمال تحریم علیه ایران به‌منظور تحت فشار قرار دادن مردم کشور صحه می‌گذاشته‌اند و به اقدام خود می‌بالیده‌اند متوجه می‌شویم که دوهان در تقابل با چه افراد مخوفی قرار گرفته است.
شکی نیست که سفر او به تهران گامی بلند به‌سوی آشکار کردن آثار مخرب تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه مردم ماست. البته ایران همه مستندات تبعات تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر بخش سلامت مردم را به ادارات مرتبط سازمان ملل ارائه کرده اما این سفر موضوع دیگری است.
گزارش دوهان سندی قابل‌اتکا برای محاکمه و مجازات قاتلان بیماران خاص
جالب اینجاست عده‌ای که خود را همیشه مدافع حقوق مردم ایران معرفی کرده‌اند به‌جای اینکه از احتمال کاهش رنج و درد هم‌وطنانشان به وجد بیایند شروع به ابراز مخالفت با این سفر کرده‌اند و دست به دامان این‌وآن شده‌اند تا این سفر صورت نگیرد. برخی از مخالفان برداشتن تحریم‌ها علیه ایران نیز گفته‌اند که سازمان ملل این مطالبه را داشته باشد که در قبال حضور دوهان به ایران گزارشگرانی هم برای بررسی نقض حقوق بشر به ایران اعزام شوند.
برخی از رسانه‌های معاند ازجمله "بی‌بی‌سی فارسی" و "ایران اینترنشنال" که هیچ نقش مثبتی در گذشته، حال و آینده مردم این مرزوبوم ایفا نکرده‌اند شروع به ارائه تبلیغات منفی در خصوص سفر دوهان به ایران کرده‌اند.
این دو رسانه معاند به‌دفعات اقدام به برجسته کردن بیانیه ۱۱ سازمان به‌اصطلاح حقوق بشری علیه سفر دوهان به ایران کردند تا گزارش وی در خصوص آثار مخرب تحریم‌های آمریکا علیه مردم ایران به‌شدت بی‌اهمیت جلوه داده شود.
رسانه‌های معاند با استناد به بیانیه آن ۱۱ سازمان به‌اصطلاح حقوق بشری سوء مدیریت، فساد اداری، عدم پاسخگویی و فقدان حکومت قانون در ایران را ازجمله دلایل اصلی شرایط اقتصادی مردم در حال حاضر معرفی می‌کنند اما وقتی زهرا ارشادی سفیر و معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، در نشست سالانه کمیسیون توسعه اجتماعی سازمان ملل تأکید کرد که تحریم‌های غیرقانونی دسترسی اقشار آسیب‌پذیر جامعه در کشورهای تحت تحریم ازجمله ایران را به اقلام و ملزومات اولیه پزشکی بسیار دشوار کرده که درنتیجه آن جان و سلامت شهروندان در معرض خطر قرار گرفته است و بسیاری از کودکان درنتیجه چنین اقدامات غیرانسانی جان خود را از دست داده‌اند هیچ یک از این رسانه‌ها اظهارات وی را پوشش ندادند.
به‌هرحال مقامات دستگاه دیپلماسی، قضایی، و بهداشتی کشور که به دلیل مسئولیت‌هایشان از جزئیات تبعات تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه آمریکا علیه مردم ایران به‌خوبی مطلع‌اند شایسته است سفر دوهان را به دلیل شخصیت مستقلش یکی از موارد نادر در تاریخ معاصر قلمداد کنند و به وی در جمع‌آوری مستندات لازم برای تهیه گزارشش مساعدت کنند تا در وهله اول گزارش دوهان بتواند تأثیر مثبت خود بر گزارش سالیانه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در مهرماه را داشته باشد و در مرحله بعدی بتوان از گزارش دوهان به‌عنوان سندی معتبر در دادگاه‌های بین‌المللی استفاده کرد و بر اساس آن بتوان عاملان و آمران تحریم‌های ظالمانه را به سزای اعمالشان رساند.
آنا