نگاهی اجمالی به سوره های قرآن؛ سوره مبارکه بقره

نورنیوزـگروه فرهنگ: نگاهی اجمالی به سوره های قرآن (بخش دوم) با اقتباس از تفسیر المیزان

۲- سوره بقره

از آنجایی که این سوره به تدریج ، و به طور متفرق نازل شده، نمى‌توان غرض واحدى که مورد نظر همه آیاتش باشد در آن یافت، تنها مى‌توان گفت: که قسمت عمده آن از یک غرض واحد و چشم گیر خبر مى‌دهد، و آن عبارت است از بیان این حقیقت است که: «عبادت حقیقى خداى سبحان به این است که بنده او به تمامی کتاب‌هایی که او به منظور هدایت وى و به وسیله انبیا نازل کرده، ایمان داشته باشد، و میان این وحى و آن وحى ، این کتاب و آن کتاب ، این رسول و آن رسول ، فرقى نگذارد.»

در این سوره علاوه بر بیان حقیقت مذکور ، کفار و منافقین ، تخطئه و اهل کتاب ملامت شده‌اند، که چرا میان ادیان آسمانى و رسولان الهى فرق گذاشتند؟ و در هر فرازى به مناسبت، برخی از احکام از قبیل: برگشتن قبله از بیت المقدس ‌ به سوی کعبه و احکام حج ، ارث و روزه و غیر آن را بیان کرده است.

آیه مشهور سوره
از آیات مشهور این سوره آیه ۱۸۶ آن است:
«وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ ۖ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ» و هرگاه بندگان من، از تو درباره من بپرسند، [بگو] من نزدیکم، و دعای دعاکننده را- به هنگامی که مرا بخواند- اجابت می‏کنم، پس [آنان‏] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند، باشد که راه یابند.
این آیه را به چند دلیل نشانه اهتمام خدا بر استجابت دعا دانسته‌اند.
* اساس گفتار بر متکلم وحده بودن است؛
* تعبیر عبادی (بندگانم) آورده نه مردم؛
* بدون واسطه سخن گفته؛
* تاکید بر نزدیک بودن خدا به بندگان؛
* وعده اجابت را به دعاکردن منوط کرده است.
علامه طباطبایی با برشمردن نکات مذکور ،این آیه را شامل ظریف ترین و زیباترین اسلوب می‌داند وآن را آیه ای منحصربه فرد در قرآن دانسته است.

دلیل نام گذاری سوره:
بقره به معنی گاو ماده‌است. دلیل نام‌گذاری این سوره به این نام، این است که در آیات ۶۷ تا ۷۳ این سوره داستان فرمان خدا به بنی‌اسرائیل مبنی بر کشتن و ذبح کردن گاو، بیان شده‌است.