نورنیوز-گروه جامعه: شیوع کرونا در کشور با قرنطینه سراسری که اعمال آن اجتناب ناپذیر بود همراه شد. این روند حتی دامنه رستوران‌ها را نیز در برگرفت. به طوری که تمامی مراکز خرید عمومی، بوستانها، مراکز تفریحی، زیارتی، سیاحتی و ... به صورت بی سابقه ای به تعطیلی کشیده شد و حتی بسیاری از مشاغل خرد و کلان از وجود شرایط جدید در کشور آسیب دیدند.
از اواسط بهار سال ۱۳۹۹ با متعادل شدن نسبی شیوع بیماری در کشور، رفته رفته محدودیت‌ها کمتر شد. نخست مراکز خرید و رستوران‌ها که تعطیلی آن‌ها ضررهای اقتصادی قابل توجهی را به همراه داشت، بازگشایی شد و سپس بوستان‌های شهری، سینماها، مراکز تفریحی و ... که تعطیلی آن‌ها موجب کاهش شدید نشاط اجتماعی شده بود با تعیین و ابلاغ پروتکلهای حرفه‌ای برای پیش گیری از انتقال کرونا فعالیت خود را از سر گرفتند.
البته علی رغم ابلاغ این پروتکل ها،همچنان چگونگی و ضمانت اجرای آن در هاله ای از ابهام است و حتی تا امروز هم دقیقا مشخص نشده که این مقررات تا چه حد اجرا می شوند و اساسا چه نهادی وظیفه نظارت بر اجرای صحیح آن را برعهده دارد؟
هم زمان با بازگشائی مراکز تفریحی یکی از مطالبات جدی دیگری که از سوی بخش مهمی از جامعه پیگیری می شد موضوع تعیین پروتکلهای پویا برای بازگشایی اماکن مذهبی شامل مساجد، تکایا و اماکن زیارتی بود.در سایه کم توجهی به این مهم از سوی دستگاههای مسئول برخی اقدامات خودسرانه بویژه در خصوص ورود به اماکن زیارتی ،موجب شکل گیری حاشیه های ناخواسته شد که از سوی اقشار مذهبی نیز مورد انتقاد قرار گرفت.
انتظار این بود که از ابتدا و هم زمان با تعیین پروتکلهای بهداشتی برای استفاده عموم مردم از مراکز تفریحی، سیاحتی و ... که یکی از نیازهای اصلی جامعه است موضوع تعیین دستور العمل های مناسب بهداشتی برای اماکن مذهبی و زیارتی نیز در دستور کار مسئولین ذیربط بویژه ستاد ملی مدیریت کرونا قرار بگیرد و در کنار فراهم شدن زمینه نشاط اجتماعی موضوع" نشاط معنوی" نیز مورد توجه ویژه واقع شود این مهم با توجه به شرایط خاص اجتماعی و فوت گروه زیادی از هموطنانمان بدلیل همه گیری کرونا و عدم امکان برگزاری مراسم های عزاداری برای قربانیان از اهمیت بیشتری برخوردار بود.
متخصصان روانشناسی اجتماعی بر این باورند که شکل گیری پدیده ای تحت عنوان" سوگ ابراز نشده "و بدنبال آن افزایش افسردگی شدید اجتماعی، ضرورت بهره گیری از فیوضات معنوی برای تسکین الام بسیاری از شهروندان را به ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل نموده است و به طور قطع اهمیت ان از ایجاد زمینه های تفریحی و تفرج برای مردم کمتر نیست.
عدم وجود توازن در سیاست‌های مرتبط با فعال سازی اماکن اقتصادی و تفریحی با بازگشایی اماکن مذهبی موجب شکل گیری این نگاه غیر صحیح در جامعه شد که گویا مسئولین امر یا اعتقادی به ضرورت گشایش مراکز زیارتی و عبادتی ندارند و یا اولویت های اقتصادی بر الزامات مذهبی و عبادی تفوق یافته استدر چنین شرایطی ماه محرم سال 99 و اربعین همان سال که میتوانست در این شرایط پر اندوه حاکم بر جامعه ،موجب ایجاد آرامش معنوی در اقشار مختلف جامعه باشد در غربت و سکوتی خاص سپری و از ارزشهای این ایام نورانی بهره کافی برده نشد. مراسم اربعین به عنوان یکی از ارزشمند ترین جنبه های دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز با همین سرنوشت روبرو شد.
اگرچه در سال ۱۴۰۰ بدلیل تراکم مطالبات گروه‌های مختلف اجتماعی و همکاری جدی برخی دستگاههای کشور بویژه نیروهای مسلح شرایط بهتر و سهل تری در داخل کشور بر برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم حاکم شد لیکن موضوع سفر به عتبات با سخت گیری های عجیب و معنی دار دولت عراق فقط از طریق هوایی ممکن شد.
امید بود که با تغییرات مدیریتی در ستاد ملی کرونا توجه به ضرورت تدوین برنامه مدون برای برگزاری مراسم های مذهبی و نحوه اداره عمومی اماکن مقدسه شرایط بهتری را تجربه کند لیکن برخی اخبار منتشر شده حکایت از آن دارد که هنوز کشور در این زمینه به اجماع نرسیده است.
متفاوت ترین رویداد فرهنگی کشور که تاثیر غیر قابل مقایسه ای با سایر بخش های فرهنگی ذکر شده دارد اعتکاف است. اعتکاف به دلیل رویکردخاص ماهوی آن یعنی فردگرایانه بودن در عین برگزاری جمعی و همچنین طولانی تر بودن زمان مراسم که سه روز پیاپی است یک مراسم فرهنگی عمیق با سطح بسیار متفاوتی از تاثیرگذاری معنوی است و می تواند نقش جدی در تامین بخشی از نشاط معنوی از دست رفته اجتماع امروز ایران باشد.
در چنین شرایطی و با وقوف به چنین تاثیرگذاری در کمال تاسف شاهد این هستیم که تا چند روز مانده به آغاز ایام البیض یا تاریخ برگزاری مراسم سه روزه اعتکاف پروتکل های این مراسم معنوی همچنان ابلاغ نشده است. حجت الاسلام عزت زمانی معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی اعلام کرده، برگزاری مراس اعتکاف منوط به برگزاری جلسه با ستاد کرونا است. این در حالیست که همگان از جمله مسئولین سازمان تبلیغات و امور مساجد و مسئولین ستاد کرونا از یک سال قبل نیز می دانستند در چه تاریخی مراسم اعتکاف سال ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد و همچنان تا یک هفته مانده به برگزاری این مراسم مهم فرهنگی و معنوی تکلیف برگزاری یا عدم برگزاری و در صورت برگزاری تکلیف پروتکل های آن نامشخص است!
سوال اینجاست که اگر برنامه ریزی‌های باشکوهی انجام شده چرا هنوز تکلیف پروتکل ها مشخص نیست؟ آیا مشخص شدن پروتکل های برگزاری اعتکاف نمی بایست بخشی از یک برنامه ریزی با شکوه باشد؟!
آیا شرایط خاص ایجاد شده نیازمند یک برنامه ریزی دقیق جهت همدلی هرچه بیشتر آحاد مختلف جامعه نیست؟
از همه مهمتر اینکه آیا داشتن مجموعه ای منظم از پروتکل ها برای برگزاری همه مراسم های مذهبی در سال که امکان بهره گیری از آن در هر مناسبتی اعم از اعتکاف و مراسم احیای شب قدر و عزاداری ماه محرم فراهم باشد و چند هفته مانده به هریک از این مراسم مومنین را از سرگردانی خارج کند کار دشوار یا غیر ممکنی است؟
اساسا به چه دلیل مسئولین فرهنگی، سیاسی و بهداشتی کشور همانگونه که برای فعال سازی مراکز اقتصادی و تفریحی پروتکل های دایمی تدوین و اعلام کرده اند و تکلیف فعالان این عرصه و مردم را در این خصوص مشخص نموده اند،مشابه همین طراحی و برنامه ریزی را برای اماکن مذهبی و زیارتی و اجرای مراسم ها عبادی انجام نمی دهند؟
بدون شک مراسم مذهبی نیز همچون مقوله سینما، تئاتر و موسیقی بخشی اصیلی از فرهنگ این مرز و بوم محسوب شده و کم توجهی به ضرورت سازماندهی آن در شرایط خاص کنونی از وجوه مهم مدیریت بهینه فرهنگی در کشور به حساب می آید.
علاوه بر این مراسم های مذهبی و آئینی به دلیل مشخص بودن تاریخ برگزاری آن مدیریت پذیر تر هستند و با تآمل بیشتری می شود برای سازماندهی اجرای آن برنامه ریزی کرد.
لازم است ستادملی مدیریت کرونا و سایر دستگاههای ذیربط با استفاده از تجربیات حاصل از سالهای گذشته ضمن اهتمام بیشتر نسبت به مطالبه عمومی در خصوص استفاده مستمر و البته ایمن از اماکن مذهبی و زیارتی و شرکت در مراسم های آیینی، کم کاری های گذشته را جبران کرده و در مسیر پاسخگوئی به این نیاز جامعه گام های اصولی و پایداری در این مسیر بردارند.
نورنیوز