نورنیوز ـ گروه سیاسی: سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک به اقدام آمریکا در بازگرداندن برخی معافیت‌های تحریمی مرتبط با برنامه صلح‌آمیز هستهای ایران واکنش نشان داده و اعلام کردند که این اقدام باید بحث‌های فنی لازم برای حمایت از مذاکرات وین برای لغو تحریم‌های ایران را تسهیل کند.
در این بیانیه آمده است: ایران باید از این فرصت استفاده کند زیرا زمان اندکی برای به نتیجه رسیدن موفقیت‌آمیز مذاکرات باقی مانده و ما در این خصوص با آمریکا هم‌نظر هستیم.
این مواضع اروپایی‌ها در حالی است که این کشورها عملا ماهیت نقش‌آفرینی خویش در تحولات بین‌المللی را از دست داده و عملا به ماشین صدور بیانیه تنزل پیدا کرده‌اند، چنانچه پس از خروج غیر مسئولانه و تحقیرآمیز آمریکا و ناتو از افغانستان نیز «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا رسما اعلام کرد که اروپا صرفا به یک صادرکننده بیانیه در رد یا تایید تحولات مبدل شده و نقش‌آفرینی موثری در عرصه جهانی ندارد.
در همین حال بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله فرانسه اعتراف کردند که اروپا در ایفای نقش جهانی ناتوان بوده و باید به سمت تشکیل ارتش واحد اروپایی برود.
درباره چرایی تنزل جایگاه اروپا عموم کارشناسان معتقدند که پیروی مطلق اروپا از آمریکا زمینه‌ساز هزینه‌های سنگین اقتصادی و امنیتی برای آنها شده و بازنده نهایی این وضعیت بوده‌اند.
هر چند کشورهای اروپایی می‌کوشند چنان وانمود کنند که رویکردی مستقل در معادلات جهانی دارند اما رفتار عملی آنها همواره تابعی از خواسته‌های آمریکا بوده و در نهایت آنها صادرکننده بیانیه‌هایی شده‌اند که هیچ جایگاهی برای اجرا یا رد آن ندارند.
این وضعیت را این روزها در تحولات اوکراین می‌توان مشاهده کرد که اروپا با همان سیاست پیروی به ابزاری برای اهداف ضد روسی و ضد امنیتی آمریکا مبدل شده و صرفا هزینه‌های این روند را می‌پردازد.
در قبال مذاکرات وین نیز اروپا گرفتار چنین وضعیتی است و بارها نقش صادرکننده بیانیه در چارچوب خواسته‌های آمریکا و نه منافع اتحادیه اروپا را ایفا کرده که نتیجه آن کندی روند مذاکرات و ابهام در به نتیجه رسیدن مذاکرات بوده است.
حال این سوال مطرح است که اروپا چگونه می‌تواند از این وضعیت خارج شده و به یک عضو موثر و مفید در روند مذاکرات تبدیل شود؟
پاسخ به این پرسش در یک جمله خلاصه می‌شود و آن ایفای نقشی رویکرد منطقی و عقلایی از سوی اروپا در قبال مذاکرات است.
افکار عمومی جهان به این نکته اذعان دارند که آنچه موجب بقا و روند مذاکرات تاکنون شده، رویکرد منطقی و تعاملی ایران در روند مذاکرات بوده، حال آنکه رفتارهای غیر مستقل و اصرار طرف غربی مذاکرات به پیروی از خواسته‌های بی‌منطق و زیاده‌خواهانه آمریکا عملا به مانعی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تبدیل شده است.
بورل پس از گفتگوی تلفنی با «حسین امیرعبداللهیان» عنوان کرده: «برای پایان سریع مذاکرات و بازگشت به اجرای کامل برجام به تلاش‌هایی با حسنِ‌نیت از سوی تمامی طرف‌ها و روحیه سازش نیازمندیم.»
این ابراز نیاز از سوی بورل در حالی مطرح شده که تا به امروز طرف غربی مذاکرات فاقد چنین روحیه و رویکردی بوده و پیروی کور از منویات آمریکا روند مذاکرات را با ابهام مواجه ساخته است.
نکته اساسی اینکه؛ اروپا باید دریافته باشد که صدور بیانیه با ضرب‌الاجل‌های ساختگی و برجسته‌سازی قدم‌های کوتاه لغو تحریم‌ها تاثیر مثبتی بر روند مذاکرات نخواهد داشت و غرب باید رویه‌ای سازنده بر اساس منطق‌های ارائه شده از سوی تهران را در پیش بگیرد.
چنانکه وزیر خارجه ایران نیز خاطرنشان کرده؛ حسنِ‌نیت در عمل از نظر جمهوری اسلامی این است که بر روی زمین اتفاق ملموسی رخ دهد. آنچه بر روی کاغذ رخ می‌دهد خوب است، اما کافی نیست.
در همین چارچوب نیز «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی در حساب توییتری خود نوشت: انتفاع اقتصادی واقعی، موثر و قابل راستی‌آزمایی ایران، شرط لازم برای شکل‌گیری توافق است. نمایش رفع تحریم اقدامی سازنده تلقی نمی‌شود.
بر این اساس؛ طرف غربی مذاکرات به جای صدور بیانیه حمایت از اقدامات نمایشی و غیر موثر آمریکا و تلاش برای فروش آن به عنوان امتیاز به ایران، باید به دنبال توازن واقعی در تعهدات طرفین باشند.
چنانچه دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در توئیت دیگری نوشته است: با وجود پیشرفت‌های محدود در مذاکرات وین، هنوز با شکل‌گیری توازن ضروری در تعهدات طرفین فاصله داریم. تصمیمات سیاسی در واشنگتن لازمه ایجاد توازن در تعهدات برای دستیابی به توافق خوب است.
جمهوری اسلامی از همان زمان آغاز مذاکرات محورهای این توازن را اعلام داشته و آن اینکه به دلیل نقض عهده‌های طرف غربی در طول این سال‌ها لغو تمام تحریم‌ها، راستی‌آزمایی این لغو از سوی ایران و تضمین برای تکرار نشدن نقض عهد‌های گذشته ضروری است.
به هر تقدیر اکنون فرصتی است برای اروپا که از ماهیت صرفا صادرکننده بیانیه و پیروی از خواسته‌های آمریکا رهایی یابد و جایگاهی جدید در ساختار چند قطبی جهان کسب نماید.
نورنیوز