نورنیوزـگروه فرهنگ: بهترین فیلم چه فیلمی است؟ سوالی اساسی که فلسفه‌ی وجودی جشنواره‌های سینما در سراسر دنیاست. نگاهی به سینمای جهان، آمار فروش فیلم‌ها و موفقیت فیلم‌سازان نشان می‌دهد که فاصله زیادی میان پرفروش‌ترین آثار سینما، آثار ماندگار و آثار مقبول منتقدین وجود دارد. در این بین همواره این چالش مطرح بوده است که واقعا بهترین فیلم را منتقدین و می‌شناسند یا مردم؟ این سوال در بسیاری از جشنواره‌های سینمایی جهان من جمله جشنواره فجر موجب شده است جایزه بهترین فیلم از منظر تماشاگران اهمیت ویژه‌ای بیابد. جایزه بهترین فیلم از نگاه مخاطبان از سال ۷۶ به جمع جوایز جشنواره فجر اضافه شده است. این گزارش نگاهی است به برندگان ده سال اخیر این بخش از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر.
در جشنواره سال ۹۰ مخاطبان «برف روی کاج‌ها» اثر پیمان معادی را انتخاب کردند. فیلمی که می‌توان داستان و روایت آن را در دسته داستان‌های روانشناسی اجتماعی قرار داد. معادی که پیش از این به عنوان بازیگر و نویسنده در سینمای ایران شناخته می‌شد در اولین تجربه کارگردانی فیلم بلند توانست این عنوان را به دست آورد.
سال‌های ۹۱ و ۹۲ فضای جایزه تماشاگران کمی متفاوت بود. این جایزه در این دو سال به جای یک برنده، دو برنده داشت. فیلم‌های «حوض نقاشی» و «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند» برندگان سال ۹۱ جشنواره بودند. و فیلم‌های «شیار ۱۴۳» و «خط ویژه» برنده این بخش در سال ۹۲ بودند.
در دوره سی و سوم جشنواره فیلم فجر «رخ دیوانه» به کارگردانی ابوالحسن داوودی برنده این بخش شد. فیلمی که داستان آن در گونه اجتماعی هیجانی دسته بندی می‌شود.
یک سال بعد یکی از مهم‌ترین آثار سینمای اجتماعی ایران از یک فیلم اولی روی پرده جشنواره رفت و مورد توجه جمع زیادی از مردم و مخاطبین قرار گرفت. «ابد و یک روز» با کارگردانی سعید روستایی که علاوه بر داستان از بازی‌های قدرتمندی نیز بهره می‌برد یک فیلم اجتماعی در فضای جنوب شهر بود که توانست جایزه بهترین فیلم از نگاه مخاطبان را از آن خود کند. دیالوگ‌های این فیلم تا مدت‌ها بعد بخشی از ادبیات مردم بود.
جایزه بهترین فیلم جشنواره سی و پنجم را «ماجرای نیمروز» به کارگردانی محمدحسین مهدویان دریافت کرد. این فیلم از وجوه مختلف متفاوت از سایر فیلم‌های موفق در این بخش از جشنواره به حساب می‌آید. ماجرای نیمروز بر خلاف سایر برندگان ده سال اخیر یک اثر تاریخی و بیشتر سیاسی بود تا اجتماعی. سبک خاص فیلم‌های مهدویان، روایت خوب از واقعه تاریخی و البته کیفیت ساخت فیلم، از جمله عوامل موفقیت این اثر بود. ماجرای نیم روز در این سال برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره نیز شد.
در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر این جایزه به فیلم هومن سیدی با نام «مغزهای کوچک زنگ زده» تعلق گرفت. مغزهای کوچک زنگ زده روایت یک خانواده بود که پسر بزرگ آن یک باند خلافکار را مدیریت می‌کرد. این فیلم ضمن ایجاد جذابیت های داستانی که آن را به فیلم‌های جنایی شبیه می‌کرد، روایتی از وضعیت حلبی آبادها و جامعه‌ی درگیر با جرم ارایه می‌داد که موجب می‌شود آن را در دسته فیلم‌های اجتماعی طبقه بندی کنیم.
برنده جشنواره سی و هفتم در این بخش برای دومین بار سعید روستایی با فیلم «متری شیش و نیم» بود. روستایی موفق شد با این فیلم جایزه کارگردانی جشنواره فیلم توکیو و جایزه بزرگ بهترین فیلم جشنواره بوردو فرانسه را کسب کند. این فیلم تلاش می‌کرد مسئله اعتیاد و ابعاد آن را به تصویر بکشد. متری شیش و نیم دومین همکاری روستایی با پیمان معادی، نوید محمدزاده و پریناز ایزدیار بود.
در سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر فیلم «شنای پروانه» ساخته محمد کارت توانست نظر مخاطبان را به خود جلب کند. این فیلم به دلیل داشتن پیچیدگی‌های موفق داستانی و شخصیت پردازی‌های قوی توانست در در جشنواره موفق عمل کند. شنای پروانه نیز با توجه به داستان و فضا یک اثر در ژانر اجتماعی تلقی می‌شود.
در آخرین دوره جشنواره فیلم فجر «ابلق» به کارگردانی نرگس آبیار توانست این جایزه را از آن خود کند. آبیار پیش از این نیز با فیلم شیار ۱۴۳ موفق به کسب این جایزه شده بود. ابلق نیز فیلمی اجتماعی بود که داستان آن در حاشیه شهر روایت می‌شود.
مرور فیلم‌های مورد پسند مخاطبان در ده دوره اخیر جشنواره فیلم فجر نشان می‌دهد، آثاری که این جایزه مهم جشنواره را صید کرده‌اند آثار اجتماعی سینمای ایران بوده‌اند. در حالی که در بخشهای دیگر جشنواره تنوع ژانر در میان برترین‌ها بیشتر است. ژانر سینمای اجتماعی دست‌کم در ده سال اخیر بیش از هر زمینه‌ی دیگری مورد پسند مخاطبان بوده است. این موضوع را می‌توان از منظر جامعه‌شناسی هنر و همچنین سلیقه شناسی سینمایی ایران مورد تحقیق قرار داد. مقایسه برندگان این جایزه با برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه داوران به خوبی نشان می‌دهد که هر کدام از این دو مرجع چه رویکردهایی برای انتخاب خود دارند.
نورنیوز