نورنیوز ـ گروه سیاسی: نشست سران اکو با حضور سیدابراهیم رئیسی در عشق‌آباد ترکمنستان برگزار شد و رئیس جمهور در سخنرانی خود به تبیین و تشریح دیدگاه‌ها و ظرفیت‌های ایران برای تقویت همکاری‌ها میان اعضای اکو و مقابله با چالش‌های اقتصادی و امنیتی منطقه در دیدار با مقامات کشورهای حاضر پرداخت.
آیت‌الله رئیسی در دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای حاضر در اجلاس نیز بخش دیگری از اهداف سیاست خارجی مبنی بر دیپلماسی منطقه‌ای را پیگیری کرد.
یکی از نکات قابل توجه در این رایزنی‌ها مذاکرات و توافقات صورت گرفته میان روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بود که به دلیل اهمیت بسیار بالای آن به یکی از مهمترین سوژه‌های رسانه‌ها در این نشست تبدیل شد.
این دیدار و توافقات میان سران دو کشور در حالی صورت گرفت که طی ماه‌های اخیر تحرکات گسترده‌ای از سوی بازیگران فرامنطقه‌ای برای ایجاد سوء تفاهم و خدشه‌دار کردن روابط میان دو کشور صورت گرفته و منجر به طرح برخی مواضع غیرسازنده از سوی باکو شده بود.
به رغم تمام طراحی‌های صورت گرفته علیه روابط دو کشور اما آنچه در دیدار روسای جمهور دو کشور مطرح شد بیانگر شکست این سناریو بود که در چند نکته قابل تبیین است:
نخست؛ تاکید بر لزوم همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور است چنانچه در پایان این دیدار، قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران به امضا رسید. بر اساس این قرارداد که توسط وزرای نفت دو کشور به امضا رسید، قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.
این توافق می‌تواند الگویی مهم برای همگرایی میان کشورهای منطقه باشد که حتی در سطح تمام اعضای اکو نیز می‌تواند گسترش و اجرایی شود. در همین چارچوب نیز رئیسی از درخواست علی‌اف مبنی بر تقویت مناسبات اقتصادی دو کشور و توسعه مسیرهای ترانزیتی با حضور شرکت‌های ایرانی، استقبال و طرفین بر لزوم رفع سوء تفاهمات در حوزه ترانزیتی نیز تاکید کردند.
در همین چارچوب رئیس‌جمهور آذربایجان با اشاره به اهمیت ترانزیت و حمل و نقل جاده‌ای، اظهار کرد: مصمم هستیم مشکل ترانزیت را حل کرده و زمینه حضور و فعالیت شرکت‌های ایرانی را در آذربایجان فراهم کنیم.
دوم؛ طرفین با اشاره بر سابقه مناسبات میان ملت‌ها و دولت‌های دو کشور بر لزوم مقابله با توطئه‌هایی که علیه این روابط وجود دارد تاکید کردند. در همین چارچوب رئیسی در این دیدار با اشاره به ریشه‌های عمیق تمدنی، فرهنگی و دینی بین دو ملت ایران و جمهوری آذربایجان گفت: دو کشور از رابطه دیرینه و عمیق برخوردار هستند و هرگز اجازه نمی‌دهیم این روابط تحت تأثیر دشمنان قرار بگیرد.
در همین حال الهام علی اف نیز پس از این دیدار در جمع خبرنگاران گفت: ما به عنوان دوستان و برادران درباره روابط ایران و جمهوری آذربایجان تبادل نظر کرده و تصمیم گرفته‌ایم که از این پس روابط ایران و جمهوری آذربایجان در همه زمینه‌ها توسعه پیدا کند، مردم ما مردمانی برادر هستند، کشورهای ما کشورهای برادر هستند و موضوعات مورد بحث قرار گرفته است. امروز بار دیگر نشان داد که روابط ایران و جمهوری آذربایجان در سطح بسیار بالایی قرار دارد.
سوم؛ دو طرف بر لزوم مقابله با تهدیدات منطقه‌ای که امنیت و منافع ملی طرفین را تهدید می‌کند و نیز بر لزوم رفع سوء تفاهمات تاکید نمودند. در همین چارچوب رئیسی با یادآوری سابقه حمایت‌های ایران از استقلال و تمامیت ارضی آذربایجان گفت: ما اجازه ایجاد ناامنی و دخالت بیگانگان در امور کشورهای منطقه را نمی‌دهیم و تجربه نشان داده که هر کجا کشورهای منطقه از راه تفاهم و مذاکره مسائل خود را حل و فصل کردند، راه فتنه‌انگیزی و دخالت بیگانگان بسته شده است.
الهام علی‌اف نیز در این دیدار با تجلیل از حمایت بی‌سابقه ایران از استقلال جمهوری آذربایجان گفت: باکو برای روابط برادرانه خود با تهران اهمیت ویژه‌ای قائل است و اجازه نخواهیم داد هیچ خدشه‌ای به آن وارد شود.
رئیس‌جمهور آذربایجان با اشاره به گفتگو و تماس مقامات دو کشور برای رفع برخی سوء‌تفاهم‌های موجود بین دو کشور تصریح کرد: به امنیت مناطق مرزی متعهدیم و اجازه اخلال در روابط دوجانبه از سوی هیچ کشوری را نمی‌دهیم.
«علی‌اف» همچنین گفت: این دیدار نقطه عطفی در روابط دو کشور خواهد بود و ما خود را نسبت به تأمین منافع منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، پایبند می‌دانیم. در چارچوب همین رویکرد تعاملی طرفین بر لزوم اجرایی شدن مذاکرات میان باکو و ایروان برای نهایی شدن توافقات صلح برای رفع بحران قره‌باغ تاکید نمودند.
چهارم؛ دو کشور بر لزوم حمایت از یکدیگر در عرصه جهانی تاکید نمودند چنانکه در دیدار «حسین امیر عبداللهیان» وزیر امور خارجه با «جیحون بایرامف» وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان در پاسخ به قدردانی همتای آذربایجانی خود در خصوص رای مثبت جمهوری اسلامی ایران برای انتخاب این کشور در شورای اجرایی یونسکو، عضویت جمهوری آذربایجان در این شورا را تبریک گفت و ضرورت همکاری‌های بین المللی دو کشور را مورد تاکید قرار داد.
با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان گفت که حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشست اکو در حالی پس از نشست شانگهای ابعاد جدیدی از دیپلماسی منطقه‌ای و اقتصادی را به مرحله اجرا در آورده است که در توسعه مناسبات میان همسایگان نیز تاثیر بسیاری داشته است که نمود آن را در توافقات میان تهران و باکو می‌توان مشاهده کرد.
آنچه در دیدار مقامات ایران و جمهوری آذربایجان بیش از هر چیز نمود می‌یابد آن است که کشورهای منطقه با رویکرد تعاملی و گفت وگو می‌توانند به رفع سوء تفاهمات بپردازند که ضمن تامین منافع طرفین راهکاری عملی برای مقابله با بحران سازانی است که سعی دارند تا برای اهداف سلطه گرایانه خود به تخریب روابط میان همسایگان بپردازند.
دیدار سران جمهوری اسلامی و جمهوری آذربایجان را می‌توان سندی بر ظرفیت‌های همسایگان برای توسعه مناسبات و رفع دیپلماتیک سوء تفاهمات و شکست برای بحران سازانی همچون آمریکا و رژیم صهیونیستی دانست که جز برای برهم زدن روابط دوستانه و برادرانه سایر کشورها از هیچ اقدامی فروگذار نیستند.
نورنیوز