×
سیاسی
شناسه خبر : 81194
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1400/08/25 ساعت 15:58

روح‌الله قاسمیان

ایلیسو؛ مسئله مهمی که جدی گرفته نشد

باید کمیته‌ای متشکل از نمایندگان وزارت امور خارجه، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست زیر نظر شورای عالی آب تشکیل شود، مصوبات این کمیته به طور مشترک در کشورهای عراق و سوریه نیز پیگیری و در نهایت منجر به تشکیل کمیته مشترک منطقه‌ای ایران، عراق و سوریه گردد.

نورنیوز ـ گروه سیاسی: بر اساس اعلام سازمان هواشناسی جهانی تا سال 2025 نزدیک 70 درصد از جمعیت جهان با معضل کمبود منابع آب مواجه خواهند شد. در این میان یکی از مواردی که در چند سال آینده احتمالاً با جنگ بر سر آب مواجه خواهد شد، پروژه‌های سدسازی ترکیه موسوم به «گاپ» بر سر رود دجله و فرات است که موجب کمبود سهم آب عراق و سوریه شده و همین موضوع آسیب‌های زیست محیطی گسترده‌ای را در ایران رقم خواهد زد.

هفته گذشته بود که یکی دیگر از بزرگترین سدهای آبی ترکیه بنام «ایلیسو» را افتتاح شد. این سد با حجم ذخیره آب 43 میلیارد متر مکعب، دومین سد بزرگ ترکیه است که ساخت آن از 2006 کلید خورد و در سال 2018 ساخت آن به پایان رسید و از سال 2019 آب‌گیری آن آغاز و تا سال 2021 رسما افتتاح شد.

در یک نگاه کلی، استفاده نامعقول از آب دجله و فرات نه تنها درگیری‌های قومی را افزایش خواهد داد، بلکه موجب فجایع زیست محیطی همچون ایجاد چشمه‌های ریزگرد می‌شود که کل منطقه را از شرق ترکیه تا عراق و غرب ایران و مکان‌های دیگر آلوده خواهد کرد.

در واقع احداث سد ایلیسو می‌تواند برای ایران و کشورهای منطقه تهدیدی جدی در زمینه کم آبی، از بین رفتن تنوع زیستی و مرگ تالاب هورالعظیم، ایجاد کانون‌های ریزگرد، فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و بحران‌های دیگر باشد و همچنین کشاورزی را از رونق بیاندازد و مشکلات اقتصادی را برای حدود 23 میلیون ساکن کنار رود دجله در عراق و ایران ایجاد کند. 
حال سوال این است که چه باید کرد؟‌ بر اساس تحقیقات انجام شده، احداث سد و کاهش جریان خروجی دجله و فرات خطر وقوع خشکسالی در ایران، سوریه و عراق را تشدید می‌کند. از طرف دیگر این اقدام، موجب تضعیف اکوسیستم شکننده منطقه و وخیم‌تر شدن درگیری‎ها خواهد شد.

با این حال متاسفانه در سال‌های گذشته اقدام جدی از طرف مسئولان مربوطه کشورمان صورت نگرفته و تمام اقدامی که می‌توان نام برد، نامه اعتراضی وزارت نیرو به وزارت امور خارجه و در نهایت ارسال این نامه به مقامات ترکیه بوده است.

این نشان می‌دهد که دیپلماسی آب در کشور ما بسیار ضعیف است و مواردی چون حق‌آبه هامون و دریای خزر نمونه‌هایی از این دست هستند. در پروژه ایلیسو نیز شاهد رویکرد فعال دستگاه دبپلماسی کشورمان، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست و برخی نهادهای دیگر نبودیم. هنوز هم دیر نیست و راه‌هایی برای کم کردن بحران‌های ناشی از ساخت سد ایلیسو وجود دارد.

باید کمیته‌ای متشکل از نمایندگان وزارت امور خارجه، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست زیر نظر شورای عالی آب تشکیل شود، مصوبات این کمیته به طور مشترک در کشورهای عراق و سوریه نیز پیگیری و در نهایت منجر به تشکیل کمیته مشترک منطقه‌ای ایران، عراق و سوریه گردد.

ما می‌توانیم بر اساس مواد 5 ، 6 و7 کنوانسیون حقوق استفاده‌های غیر از کشتیرانی از آب‌های بین‌المللی سازمان ملل، حق خود را در مجامع بین‌المللی در خصوص آب‌های بالادستی رود دجله پیگیری کنیم.

طبق این کنوانسیون، کشورهای سرچشمه رودها حق احداث و اجرای پروژه‌های زیربنایی آبی را در بالادست رودخانه، به طوری که آسیب‌های جدی و مخرب به کشورهای پایین دست بزند، ندارند.

همه می‌دانیم که بخش عمده‌ای از حیات انسانی در عراق و 6 درصد این حیات انسانی نیز در ایران در مجاورت رودهای دجله و فرات شکل گرفته و در واقع این اقدام ترکیه حق زندگی مردم عراق و سوریه و ایران را می‌گیرد و با مرگ تالاب‌ها در سه کشور، شاهد بسیاری از فجایع زیست محیطی و مختل شدن امورات مردم خواهیم بود.

هرچند علاج واقعه پیش از وقوع آن باید صورت گیرد اما با قانون فوق و پیگیری‌های مجدانه این کمیته در مجامع و محافل بین‌المللی حداقل کار ممکن این است که ترکیه مجاب شود حجم بیشتری از آب پشت سدهای خود به روی دجله و فرات را آزاد کند.

به هر حال موضوع تبعات ساخت سد ایلیسو منطقه‌ای است و تعلل و کوتاهی در این زمینه خیانت به نسل آینده است و با توجه به اینکه کمتر از 2 دهه آینده جایگاه آب همان نفت قرن آینده خواهد بود، ضرورت پیگیری مطالبات این موضوع و کم کردن بحران‌های ناشی از ساخت این سد را بیش از پیش می‌رساند.


روح الله قاسمیان؛ استادیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
فردا پیش فروش سکه در مرکز مبادله برگزار می‌شود
ریاکاری به سبک ترامپ؛ صلح در شعار و جنگ در عمل
پلیس راهور اعلام کرد: تغییر قانون؛ کلید صدور گواهینامه بانوان
وقتی سینما صدای عدالت می‌شود
بیماران سرطانی حتماً باید واکسن آنفولانزا تزریق کنند
مشارکت اوکراین و دانمارک در تولید موشک و پهپاد
برنامه مسابقات ورزشی امروز یکشنبه 16 شهریور
قیمت طلا و سکه امروز یکشنبه 16 شهریور + جدول
تحولی شگفت انگیز در سرعت هوش مصنوعی با رایانه جدید نوری مایکروسافت
لبنان؛ همچنان در کانون طوفان
بار روغن زیتون، شیشه از آب درآمد
پیشنهاد تازه آمریکا به حماس برای توقف جنگ در غزه
حماس: آماده پذیرش آتش‌بس دائمی هستیم
اروپا به اوکراین دروغ می‌گوید، هیچ نیرویی برای نجات نمی‌آید
بررسی سه فوریتی طرح خروج از NPT در مجلس تکذیب شد
بازیکنان تیم ملی والیبال جوانان از سربازی معاف شدند
نخست‌وزیر ژاپن استعفا می دهد
قیمت خودرو امروز یکشنبه 16 شهریورماه 1404 + جدول
نشست مجمع عمومی سازمان ملل از نیویورک به ژنو منتقل شد
ناوگان جهانی مقاومت
اروپا باید برای موفقیت دیپلماسی زمان و فضای لازم را ایجاد کند
عراقچی: اقدامات یکجانبه و قلدرمآبانه آمریکا محکوم است
خونریزی در سویداء سوریه ادامه دارد/شمار قربانیان به 2 هزار نفر رسید
فینال تاشکند ؛ آزمون بزرگ قلعه نویی
جنگندۀ آذربایجان در دست اوکراین؛ باکو به جبهه ضدروسی ورود کرده است؟
زمان واریز اعتبار «کالابرگ» به حساب دهک‌های4 تا 7 اعلام شد
اسرائیل به دنبال راه اندازی سازمان جدیدی برای جنگ رسانه‌ای جهانی
جزییات جدید از دستگیری راننده 206 چالوس+فیلم
توافق با ایران؟ دورنما تیره و تار است
خروج رسمی ماشاریپوف از فهرست استقلال
سرمایه‌داری ملی و بابک زنجانی
علت اختلال اینترنت در آسیا و اروپا چیست؟
تداوم نقض آتش بس؛ حملات توپخانه‌ای عربستان علیه غیرنظامیان یمن
دهک‌بندی اشتباه وزارت کار؛ کارگران قربانی تراکنش‌های کارفرمایان
انفجار گاز در سرآسیاب ملارد 14 مصدوم داشت
آهنگ دوستی دو ملت ایران و ارمنستان در تخت جمشید طنین انداز شد
واریز بیش از 744 میلیارد تومان سود به حساب یک میلیون و 294 هزار سهام‌دار
خواهران منصوریان و دریایی طلایی شدند
تغییرات ظرفیت پزشکی و دندانپزشکی در دفترچه کنکور 1404 منتشر شد+ جزئیات
شکست تحریم‌های آمریکایی
مداردیپلماسی | شانگهای نماد دیپلماسی متوازن ایران در دوران پساجنگ
رسانه عبری خبر داد؛ امارات تهدید به خروج از توافقنامه ابراهیم کرد
برگزاری دادگاه 4 متهم شبکه جاسوسی موساد و منافقین در کرج
قالیباف: شیوه فعلی اجرای کالابرگ کارایی خود را از دست داده است
دیپلماسی به شرط حفظ حق حاکمیت ملی
رزمایش بریکس؛ مهندسی قدرت و صلح دریایی
آب و هوای امروز یکشنبه 16 شهریور +هواشناسی استان‌ها
آژانس فضایی ناسا تصویری از غروب ساردینیا را به مناسبت ماه‌گرفتگی پیش رو منتشر کرد
سفیر برزیل در روسیه: اقدامات نیروی دریایی آمریکا در نزدیکی ونزوئلا غیرقابل توجیه است
جزییات کشف مجموعه‌ای ارزشمند از اشیای تاریخی در «کمرزرین» اصفهان
X
آگهی تبلیغاتی