وضعیت نامطمئن بورس و الزامات تحقق ثبات در بازار سرمایه

نورنیوز ـ گروه اقتصادی: فلسفه ایجاد بورس و بازار عمومی سرمایه در تمام کشورها، ایجاد بازاری منصفانه و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان همه افراد به نقاط سرمایه‌گذاری است. 

تبدیل بورس به موتور محرک رشد اقتصادی کشور که از جمله اهداف این بخش از بازار در اقتصادهای جهان است نیازمند یک عامل مقدماتی به نام اعتماد عمومی است. اعتماد تنها عاملی است که می‌تواند بورس را به نقطه مطلوب خود در اقتصاد کشور برساند.

بورس اوراق بهادار در کشور ما تاکنون در چند بازه رشد ناگهانی را تجربه کرده است که در هر مورد در نهایت سهام‌داران خرد و بازیگران حقیقی بازار مجبور به خارج کردن سرمایه خود شده‌اند. در شرایط کنونی نیز همین حالت برای سهامداران خرده‌پای بورس رقم خورده است، حالتی که اطمینان خاطر به آینده را از سهامدار سلب کرده و او را نسبت به این بازار بی‌اعتماد ساخته است. 

یکی از نقدهای بنیادی به بورس ایران در تمام سال‌های فعالیت این نهاد، سیاسی بودن آن است. بورس به عنوان یک عامل اقتصادی در تمام دنیا هم تاثیرات سیاسی دارد و هم از سیاست تاثیر می‌گیرد اما این تاثیر متقابل به معنی سیاسی بودن یا استفاده سیاسی از بورس نیست. 

درحالی که رشد و سقوط بورس در سال 99 به گواه بسیاری از فعالین بازار سرمایه تابعی از شرایط سخت دولت بود اما به هر حال آن اتفاقات موجب بی‌اعتمادی به تمامیت اقتصاد کشور ‌شد.

در چنین شرایطی دولت سیزدهم با وعده ساماندهی به بازار سرمایه خیلی زود تیم اقتصادی خود را چید و از همان آغاز روند احیای بورس را دنبال کرد، اما آنچه این روزها مشاهده می‌شود، وضعیت متزلزل و غیر قابل اتکاء این بازار برای مردم است.

ورود دولت به بورس البته می‌تواند یک تیغ دولبه برای سهام‌داران بازار سرمایه باشد. از سویی حمایت کامل از بورس می‌تواند به رونق‌ زودهنگام این بازار کمک کند، اتفاقی که گاهی حتی با یک اظهار نظر دولتی‌ها رخ می‌دهد. از سوی دیگر اما حضور دولت در این سطح نمی‌تواند برای همیشه پایدار بماند.

اظهار نظر محسن رضایی معاون اقتصادی دولت درباره آینده بورس، جلسه وزیر اقتصاد با هلدینگ‌های بازار سرمایه و اظهار نظر رئیس جمهور درباره سهامداران سیگنال‌هایی از توجه دولت به بورس بود. 

آیت‌الله رئیسی در این باره گفت: ادامه نوسانات بورس در زندگی مردم تاثیر می‌گذارد، لذا باید تدبیری اندیشید تا آرامش بر این بازار حاکم شود و مردم و سرمایه‌گذاران خُرد دچار نگرانی نشوند. 

او همچنین از سخنگوی اقتصادی دولت خواست در این زمینه با مردم و سهامداران سخن بگوید تا منطق بازار بورس و چشم انداز آینده بهتر تببین شود. رئیس سازمان بورس نیز وعده‌ سبز شدن بورس را به سهامداران داده است.

بورس هم این سیگنال‌های پرتعداد حمایتی را دریافت کرده و بلافاصله شاخص افزایش 35 هزار واحدی را تجربه کرد. اما همچنان که گفته شد مثبت شدن بازار با روند فعلی جنبه دستوری دارد. تجربه بازار نشان داده است در چنین شرایطی خرید سهام به صورت مقطعی صورت می‌گیرد و حضور سرمایه در بازار نیز چندان پایدار نمی‌ماند.

بر این اساس لازم است تیم اقتصادی دولت و سازمان بورس یک راهبرد مشخص و طولانی مدت برای بازار سرمایه در پیش بگیرد تا طی آن مردم در بازار سرمایه احساس امنیت داشته و به جای خرید و فروش‌های مقطعی به سهامداری روی بیاورند. 

بازگشت اعتماد به بازار سرمایه تنها در گرو حمایت از بورس نیست بلکه شفاف بودن برنامه بلند مدت و چگونگی نظارت بر بازیگران حقوقی بازار است که می‌تواند بورس را درمان کند، به ویژه آنکه بعضا این عدم شفافیت و قدرت فائقه حقوقی‌ها در بازار سرمایه به یکی از گلوگاه‌های فساد و محلی برای کاهش سرمایه اجتماعی نظام تبدیل شده است.