نورنیوز-گروه جامعه: «لپ‌تاپ، فایل صوتی و ویدیو. خانه به جای مدرسه، آموزش آنلاین. این کلمات دیگر برای همه ما آشناست. آیا در سال دوم همه‌گیری کرونا باز هم دانش‌آموزان باید مجازی درس بخوانند؟ آیا هنوز شرایط برای آموزش حضوری مهیا نیست؟
خیلی‌ها می‌گویند یک سال تحصیلی مجازی برای دانش‌آموزان و معلمان قابل تحمل بود اما آنها نمی‌توانند سال دوم را هم این گونه تاب بیاورند. مادران شاغل چه باید بکنند؟ افت تحصیلی که دانش‌آموزان به‌ویژه در پایه‌های ابتدایی متحمل شده‌اند، قابل جبران است؟ معلمان و خانواده‌ها درباره شکل آموزش در سال تحصیلی جدید چه نظری دارند؟
«برخی از خانواده‌ها علاقه‌مندند بچه‌هایشان همچنان غیر حضوری درس بخوانند اما بخش بیشتری از خانواده‌ها برایشان ضرورت دارد که بچه‌هایشان در مدرسه حضور یابند.» این را محمدرضا نیک‌نژاد، دبیر آموزش و پرورش، در مقطع دبیرستان می‌گوید:
«بخش زیادی از جاماندگان از تحصیل که در مناطق محروم زندگی می‌کنند اگر هم والدین‌شان تمایل نداشته باشند، درس بخوانند باید به تحصیل برگردند و این با آموزش حضوری ممکن است. ما در این باره آمار و ارقام نداریم ولی عده محدودتری هستند که دلشان می‌خواهد بچه‌هایشان در خانه و غیر حضوری آموزش ببینند. به دلایلی مثل رفت و آمد و محتوای آموزش در ایران ناراضی‌اند. آنها به دوره مجازی اعتقاد دارند و می‌گویند در کنارش برای بچه‌هایمان معلم می‌گیریم اما این استدلال ایرادهای زیادی دارد چون آموزش فقط خواندن و نوشتن، حساب و فیزیک و ریاضی نیست و دانش‌آموز در مدرسه زندگی اجتماعی را یاد می‌گیرد و آموزش می‌بیند چطور با جامعه اطرافش تعامل کند. دانش‌آموزان در جامعه کوچک‌تر مدرسه چگونه زندگی‌کردن با عرف و مناسبات جامعه را می‌آموزند و درس‌خواندن در خانه موجب ناقص‌ماندن بخش پرورش می‌شود.»
این کارشناس مسائل آموزشی تأکید می‌کند: «برآیند دیدگاه خانواده‌ها بازگشت به مدارس است. من هم به عنوان یک معلم باسابقه با آموزش غیر حضوری کارم چند برابر شده و مجبورم قبل کلاس‌ها محتوای آموزشی‌ام را بنویسم، از آن عکس تهیه کنم یا تبدیل به پی دی اف کنم و بفرستم. من به عنوان یک معلم باسابقه نیاز نداشتم این کارها را انجام دهم و در کلاس درس با کیفیت کافی کار می‌کردم و بازدهی خوبی هم داشتم اما الان وسط درد سری هستم که بعد از ۲۶ سال تدریس باید محتوای آموزشی را تهیه کنم. در حالت کلی فضای آموزش حضوری چه برای من و چه دانش‌آموز و چه خانواده بهتر است؛ هر چند این بازگشایی شرایطی دارد.»
۱۵ میلیون دانش‌آموز قرار است دوباره به کلاس درس برگردند اما هنوز واکسیناسیون به ۱۰ درصد کل جمعیت کشور نرسیده: «من یک دوز واکسن زدم و الان چهار روز از دوز دوم واکسنم گذشته و هنوز نزده‌ام. اما هنوز خیلی از همکاران من همان دوز اول را هم نزده‌اند. پارسال هم که دوره‌ای مدرسه‌ها باز شد اما تا روند واکسیناسیون تکمیل نشود، خانواده به حرف مسئولان گوش نمی‌دهد و بچه‌اش را به مدرسه نمی‌فرستد. این موضوع برای مسئولان هم باید اولویت اصلی باشد و زمینه‌ها و زیرساخت‌ها فراهم شود و مدارس از نظر بهداشتی پایش شوند؛ نه این که فقط شعاری و چند مدرسه پایش شوند و بعد مدارس غیر دولتی حتی شوینده دست هم نداشته باشند. بازگشایی مدارس متغیری است از چشم‌انداز کلی جامعه.»
زهرا خماریان، معلم پایه اول ابتدایی، سابقه سال‌ها تدریس دارد: «مسلماً آموزش حضوری مناسب‌تر و البته راحت‌تر و کارآمدتر است. برخی از معلم‌ها خوشحال‌اند که آموزش غیر حضوری است. این را در گروه‌های مختلف یا زمانی که واکسن می‌زدیم از زبان‌شان شنیدم. دلیل‌شان هم نگرانی از سلامت خودشان و بچه‌ها است اما از نظر آموزشی همه نگران آینده هستند این که چه اتفاقی برای این نسلی که تربیت می‌کنیم می‌افتد؟ قطعاً این بچه‌ها دچار افت تحصیلی می‌شوند، مادران پایه اول واقعاً علاقه‌ای ندارند کلاس‌ها غیر حضوری باشد و خیلی نگرانند. مادرهای کلاس اول همیشه و در تمام دوره‌ها دلهره‌شان بیشتر از پایه‌های دیگر است اما الان این دلهره بیشتر هم شده.»
آنیسا پارسال کلاس اول را مجازی گذراند. مادرش همچنان معتقد است تا بچه‌اش در شرایط ایمن نباشد، نباید به مدرسه برود: «فشار زیادی را برای آموزش بچه‌ام تحمل کردم. گاهی ۱۰ ساعت در روز برای آموزش زمان می‌گذاشتم. مجموعه این کار تنش‌هایی هم ایجاد می‌کرد که اگر مدیریت نمی‌شد این تنش به مجموع خانواده وارد می‌شد، چون در آموزش مجازی پدر و مادر و بچه‌ها دائم با هم در خانه هستند و در حال سر و کله زدن با درس‌ها. هر چند همه اینها مدیریت شد اما از درس مهم‌تر برای ما این بود که بچه هیچ ارتباطی با همسالانش نداشت و این که نمی‌توانست با همسالانش بازی کند و در خانه هم انرژِی‌اش تخلیه نمی‌شد. بچه ما این مدت در کوچه با دوستانش بازی کرد. اگر امسال هم دخترم مدرسه نرود من خانه‌دارم و می‌توانم تمام وقتم را برای فرزندم بگذارم و در کوچه هم بازی می‌کند اما بچه‌های دیگر چه؟ سال اول برای همه قابل تحمل‌تر بود اما دو سال تمام بچه خانه بماند واقعاً سخت است. بچه‌های فامیل را می‌بینم که خیلی افت شدید درسی داشته‌اند، حتی همکلاسی‌های دخترم هم خیلی‌هایشان درجا زدند. خیلی از مادرها شاغل بودند و بچه‌هایشان پیش مادربزرگ بودند اما با همه این فشارها بیشتر والدین برای سلامت بچه‌ها ترجیح می‌دهند آنها در خانه بمانند و زنده و سلامت باشند.»
مادر دیگری که فرزندش امسال به کلاس اول می‌رود، می‌گوید: «در سایت مدرسه دخترم که یک مدرسه غیر انتفاعی است یک فرم نظرسنجی گذاشته و پرسیده‌اند که ترجیح‌تان با آموزش حضوری است یا غیر حضوری؟ آیا مادر شاغل است یا نه؟ چون بیشتر مادران شاغل راغبند بچه‌ها به مدرسه بروند. ما خودمان نگران هستیم اما مدیران مدرسه قول داده‌اند کلاس‌ها را با نصف جمعیت برگزار کنند و سه روز در هفته بچه‌ها به مدرسه بروند. آن هم برای این که بچه‌ها با محیط مدرسه آشنا شوند. قرار شده پنجره‌ها باز باشد و فاصله اجتماعی هم رعایت شود. ما هم ترجیح می‌دهیم بچه در این ساعات محدود مدرسه را تجربه کند. معلمش را ببیند و دوست پیدا کند. نگارش و مداد دست‌گرفتن را در مدرسه تمرین کنند اما علوم و ریاضی را آنلاین کار کنند.»
پروانه بیگی، مدیر یک مدرسه، می‌گوید: «والدین در کل علاقه‌مندند فرزندان‌شان در مدرسه و به صورت حضوری تحصیل کنند؛ به‌ویژه این که خیلی‌هایشان می‌گویند بچه‌های پایه اول و دوم هیچ تصویری از میز و نیمکت، زنگ تفریح و تعامل با دوستان و مدرسه ندارند. اما از آن طرف اعتماد کامل به حفظ سلامت بچه‌ها در چنین شرایطی را هم ندارند؛ حتی مدارسی که تعداد دانش‌آموز کمی دارند. واقعاً هم سلامت بچه‌ها خیلی مهم است و حتی خانواده‌ها نگرانند بچه‌ها ناقل شوند و بیماری را به خانه ببرند.
علاقه‌مندی واقعی والدین به آموزش حضوری است. درصد کمی هم هستند که بعد از تجربه آموزش غیر حضوری می‌گویند این سبک آموزش در کل خوب است و کاش آموزش و پرورش در کنار آموزش‌های حضوری ساعت‌هایی را هم برای درس‌هایی که کمتر مهم‌اند به آموزش غیر حضوری اختصاص دهد و مدرسه مجازی هم داشته باشیم. خیلی خانواده‌ها این را با ما مطرح کرده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «همکاران من هم بیشتر علاقه‌مند به آموزش حضوری هستند؛ به‌ویژه معلم‌های زن که دائم مطرح می‌کنند قبلاً از هفت صبح تا دو بعد از ظهر ساعت کارشان تمام می‌شد و فایل کار و تدریس بسته می‌شد اما الان تا نیمه‌شب هم مشغول کار و تهیه فایل و تولید محتوا و ویدیو هستند و این برای همکارانی که بچه‌های کوچک دارند، دشوارتراست. از آن طرف می‌گویند آموزش حضوری مؤثرتر است و ارتباط چشمی با دانش‌آموز خودش خیلی آموزش را ساده‌تر می‌کند و مطالب راحت‌تر انتقال پیدا می‌کنند. در آموزش‌های عملی این کار سخت‌تر هم می‌شود. مثلاً همکار من دبیر هنرستان است و خیاطی آموزش می‌دهد می‌گوید حضوری هم آموزش الگو دشوار بود چه برسد مجازی. در درس‌های عملی هنرستان‌ها حضور در کارگاه‌ها برای افراد مناسب‌تر است و آموزش را به شیوه درست‌تری پیش می‌برد.»
با تندترشدن روند واکسیناسیون عمومی در کشور خیلی‌ها از جمله دانش‌آموزان و معلمان امیدواریشان به بازگشت به زندگی عادی بیشتر شده. خیلی‌ها می‌پرسند آیا دوباره تخته سیاه، نیمکت و زنگ تفریح معنا خواهد یافت و دوباره بازی بچه‌ها در حیاط مدرسه ممکن می‌شود؟»
روزنامه ایران