نورنیوز-گروه اجتماعی: «تأثیرات ناشی از خیره‌شدن به چهره خود حین تماس‌های ویدیویی در اپلیکیشن‌های موبایلی مخصوص کنفرانس‌های کاری که بعد از همه‌گیری ویروس کرونا بسیار محبوب شدند، باعث شده است تا تصور ما نسبت به تصویر صورت خودمان خراب شود و احساس رضایتمندی کمتری نسبت به خودمان داشته باشیم. این خبر نتیجه حاصل از یک مطالعه روانشناسی گسترده است که نشان می‌دهد ابزارهای موبایلی مخصوص دورکاری و تماس‌های تصویری که در جریان قرنطینه خانگی طی دو سال گذشته بسیار فراگیر شدند، برای نخستین بار این فرصت را فراهم کردند که انسان ساعت‌ها تصویر ویدیویی صورت خود را مشاهده کند و در نهایت تصور او نسبت به خودش عوض شود. «شادی کوروش» از استادان دانشگاه پزشکی هاروارد این هفته برای نخستین بار اختلال مذکور را معرفی کرد و توضیح داد این پدیده که با نام «بدشکلی زوم» شناخته می‌شود، در جریان همه‌گیری ویروس کرونا و افزایش برقراری تماس‌های تصویری در فضای مجازی ایجاد شده و در کل باعث شده است میزان رضایتمندی مردم از خودشان کاهش یابد.
رضایتمندی شخصی مجازی
اوایل سال 2020 میلادی که کرونا تقریباً همه کشورهای جهان را درگیر کرده بود بسیاری از شرکت‌های بزرگ از کارمندان خود درخواست کردند با دورکاری و انجام وظایف شغلی از داخل منزل، جلو شیوع هر چه بیشتر این ویروس را بگیرند. این اتفاق باعث شد محبوبیت اپلیکیشن‌های مخصوص برقراری تماس‌های تصویری و کنفرانس‌های ویدیویی افزایش یابد و در همین راستا اپلیکیشن زوم که دسامبر 2019 تنها 10 میلیون کاربر ماهانه داشت، ماه گذشته اعلام کرد که میانگین تعداد کاربران فعال آن از 500 میلیون نفر هم فراتر رفته است و این افراد طی یک سال گذشته از طریق این اپلیکیشن 3.3 تریلیون دقیقه تماس برقرار کرده‌اند. اپلیکیشن تیمز مایکروسافت که کارایی مشابه دارد نیز هر ماه بیش از 150 میلیون کاربر را تحت پوشش قرار می‌دهد و تعداد مشترکان آن طی یک سال گذشته رشد 900 درصدی را تجربه کرده است. این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که کاربران جهانی در دوران پساکرونا هم همچنان دورکاری در دنیای مجازی را ترجیح می‌دهند و اپلیکیشن‌های ویدیویی را اولویت اصلی خود برای برقراری ارتباط با دیگران می‌دانند. اما دکتر کوروش از این اتفاق رضایت چندانی ندارد. او این هفته طی مصاحبه‌ای گفت: «از ابتدا این نگرانی وجود داشت که زمان صرف‌شده در دوربین‌ها تأثیرات منفی بر ادراک آنها از ظاهرشان بر جا بگذارد.»
او کنفرانس‌های مجازی از طریق دوربین تلفن همراه را به قرار گرفتن طولانی‌مدت در مقابل آیینه تشبیه می‌کند و بر این باور است که در این فضای مجازی کاربران به بازتاب واقعی خود نگاه نمی‌کنند و در اصل متوجه نمی‌شوند که این یک آیینه مخدوش شده است. او می‌گوید، عواملی مانند زاویه دوربین و میزان نزدیکی کاربر به لنز باعث می‌شود افراد در تصاویر مجازی با ظاهر واقعی خود مواجه نشوند. کوروش در آغاز همه‌گیری ویروس کرونا در انواع مشاوره‌هایی که ارائه می‌کرد با نوعی الگوی عجیب مواجه شد که بین مردم رواج پیدا کرده بود. او در این خصوص گفت: «در شرایطی که مردم تشویق می‌شدند برای جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر ویروس کرونا اپلیکیشن‌های مجازی و ابزارهای موبایلی را مورد استفاده قرار دهند، میزان تمایل آنها برای انجام جراحی‌های زیبایی هم افزایش یافت.»
دانشگاه هاروارد در یک بررسی مجزا نشان داده بود که در جریان همه‌گیری ویروس کرونا میزان درخواست مردم برای انجام جراحی‌های زیبایی به شکل غیر معمول بیشتر شده است. او خاطرنشان کرد که درخواست‌های خاص برای انجام عمل زیبایی بینی یا صاف‌کردن چروک‌های پیشانی از شایع‌ترین مواردی بود که همزمان با شیوع گسترده ویروس کرونا و افزایش وابستگی به اپلیکیشن‌های مجازی بیشتر شد. کوروش در ادامه توضیح داد: «مردم از افتادگی پوست در قسمت تحتانی صورت و گردن شکایت داشتند. ما می‌پرسیدیم آیا این به دلیل نگاه‌کردن طولانی به صورت خود هنگام برقراری تماس‌های تصویری است که از زاویه‌های مختلف، چهره خود را مشاهده می‌کنند و البته در بسیاری از موارد مراجعه‌کنندگان توضیح دادند که علت اصلی تمایل آنها به انجام عمل زیبایی همین بوده است.»
لازم به ذکر است که در ماه مارس سال جاری میلادی جراحان پلاستیک انگلیسی اعلام کردند میزان مراجعه به آنها برای انجام عمل‌های زیبایی رشد 70 درصدی داشته است. کوروش و گروه او به طور عمیق‌تر به بررسی این موضوع پرداخته‌اند تا دریابند که چطور دوربین‌های مخصوص گوشی‌های هوشمند و رایانه‌های لوحی می‌توانند تصاویر مربوط به صورت کاربران را مخدوش کنند تا در نهایت میزان رضایتمندی آنها از چهره واقعی‌شان کاهش یابد. او در ادامه اظهار داشت: «زمانی که از فاصله نزدیک عکس می‌گیرید، بیشتر در معرض تحریف تصویر هستید. ما با آزمایش روی یک دوربین جلو گوشی هوشمند متوجه شدیم که هر چه بیشتر به لنز دوربین نزدیک باشیم، اعوجاج تصویر بیشتر خواهد بود و این اتفاق در حالی صورت می‌گیرد که تمایل کاربران امروزی به گرفتن عکس سلفی یا نشستن در فاصله کم از دوربین لپ‌تاپ بیشتر شده است.»
عوارض دورکاری
هم اکنون که شرایط ناشی از انتشار ویروس عالم‌گیر کرونا بهتر شده است، بسیاری از گروه‌های تحقیقاتی، وضعیت مردم در این بازه زمانی حدود دو سال را مورد بررسی قرار داده‌اند. تعداد زیادی از کارشناسان به این نتیجه رسیدند که تماس‌های ویدیویی روزانه باعث شده است استرس و خستگی مفرط در افرادی که دورکاری می‌کنند بیشتر شود و ماه‌ها پس از انجام جلسات، سخنرانی‌ها، همایش‌ها و گردهمایی‌های مجازی به دلیل رعایت فاصله اجتماعی هم اکنون با گروه‌های وسیع کارمندانی مواجه هستیم که اصطلاحا با پدیده موسوم به «خستگی تماس ویدیویی» مواجه شده‌اند و در اثر تعاملات مکرر و طولانی با همکاران یا همکلاسیان مجازی، در نوعی انزوا یا خستگی مفرط روانی به سر می‌برند.
دکتر «ایرنه مانزلا» از دانشگاه پلایموث انگلیس اعلام کرد که بررسی‌های اولیه این نوع عارضه روانی روی افرادی را که در طول روز بیش از 5 ساعت با اپلیکیشن‌های ویدیویی در ارتباط بودند، تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که ارتباط به شکل ویدیویی بیشتر از ارتباطات متنی یا صوتی مبتنی بر دنیای مجازی روی مغز انسان تأثیر می‌گذارد. «لیبی ساندر» از محققان دانشگاه کوئینزلند استرالیا نیز در این خصوص توضیح داد که هیچکس دوست ندارد برای مدت طولانی به چهره خود نگاه کند و این اتفاق که در جریان برقراری کنفرانس‌های ویدیویی برای گروه وسیعی از افراد رخ داده است، آنها را با نوعی اختلال مواجه کرده است.
کارشناسان بر این باورند که سرخوردگی فزاینده ناشی از کنفرانس‌های ویدیویی طولانی و هر روزه ممکن است چالش‌های گسترده‌تری را در شرایط قرنطینه برای افراد ایجاد کند. در این راستا، یک نظرسنجی که به تازگی توسط مؤسسه گالوپ انجام شده است نشان می‌دهد از مجموع افرادی که طی یک سال گذشته دورکاری می‌کردند 60 درصد آنها احساس نگرانی می‌کنند و 45 درصد آنها توضیح دادند که بحران کرونا و خانه‌نشینی طولانی به سلامت روانی آنها و اعضای خانواده آسیب رسانده است. در مجموع از آنجایی که ویروس کرونا هنوز ریشه‌کن نشده است و بسیاری از کشورها به صورت گسترده با آن درگیر هستند، شرایط دورکاری همچنان ادامه دارد و محققان به دنبال روش‌های مختلف هستند تا از این طریق بتوانند عوارض ناشی از دورکاری و استفاده مکرر از اپلیکیشن‌های ویدیویی را کمتر کنند.»
روزنامه ایران