نورنیوز ـ گروه جامعه: تقریبا در همه فرهنگ‌ها شب زمان خوابیدن و روز هنگام بیداری و کار است جز در مواردی که به دلیل ماهیت موضوع مثلا بیماری یا نگهبانی یا سفر و رانندگی و یا اوقات خاص دینی، چون شب‌های قدر و یا مکان‌های خاصی، چون اماکن مذهبی شب هم بیدار است. در نتیجه این طور نیست که در حال حاضر شب به طور کامل خوابیده باشد. هر جا که ضرورت اقتضاء کرده است، بیداری در شب هم به وجود آمده است.
در برخی فرهنگ‌ها پا به پای فرهنگ دینی و اماکن و اوقات مذهبی و همچنین نیاز‌های اجتماعی، چون موضوع سلامت و امنیت، فرهنگ عیاشی و خوش گذارنی نیز شب را زمان مناسب برای خود یافته است. در نتیجه از قمارخانه‌ها تا مراکز عیاشی نیز شب بیدار بوده و در کنار نگهبانان و کارکنانی که به اقتضای شغل خود و یا شب زنده داران دیدن داری که به راز و نیاز در دل شب مشغول اند و جزء معدود افراد بیدار در شب هستند، جماعت مست و پاتیل هم پرسه زنان شب هستند.
زندگی اقتصادی تولیدی و کار محور مستلزم آن است که انسان زمانی را استراحت و زمانی را کار کند. بدون استراحت کافی نه تنها روحیه و انگیزه کافی برای کار نخواهد بود بلکه حتی بهره وری کار نیز کاهش پیدا خواهد کرد. در اقتصاد‌های پیشرفته به دلیل همین موضوع زمان تعطیلات آخر هفته به دو روز افزایش پیدا کرده است چرا که تاثیر مستقیمی بر افزایش بهره وری دارد. در نتیجه اگر دغدغه و مساله بهره وری و کارایی باشد، باید مساله بهتر خوابیدن و درست استراحت کردن باشد نه بیدار ماندن.
زمان مناسب خواب چه زمانی است؟ حالا می‌توان از تحقیقات علمی برای پاسخ به این سئوال نیز بهره برد. تقریبا در همه این تحقیقات شب و زود خوابیدن تاثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد قوای روحی و جسمی انسان دارد. اگر این گونه است باید دلیل بسیار محکمی برای بیدار ماندن در شب وجود اشته باشد. علاوه بر این تعالیم دینی به خصوص در سنن توصیه شده در دین اسلام هم خواب در شب و به موقع خوابیدن سفارش شده است. با معیار عقل هم اگر بخواهیم بررسی کنیم، زود خوابیدن و شب خوابیدن بر خواب در روز و دیرهنگام ترجیح دارد. پس اگر تجربه (پزشکی)، عقل و دین همه بر خواب در شب و خواب به موقع تاکید دارند، تنها باید ضرورت عقلانی و محکمی برای بیداری در شب وجود داشته باشد.
اما اگر هیچ یک از این‌ها نبود و به هر دلیلی جماعتی تصمیم گرفتند شب بیدار و روز خواب باشند، مشکل اش چیست؟اگر مساله جماعتی باشند هیچ مشکلی ندارد همان طور که تا با حال نداشته است، اما اگر دولت و یا نهاد‌های رسمی بخواهند به کار این جماعت رسمیت بدهند و امکانات عمومی و منابع دولتی را صرف بیدار بودن آن‌ها بکنند، چند سئوال مهم پیش می‌آید:
آیا درست است که ما مردم را به بیدار ماندن در شب تشویق کنیم؟ این سئوال حتی درباره برنامه‌های جذاب تلویزیون هم صادق است. هزینه فراهم کردن شرایط شب برای بیدار ماندن از جمله تامین نور و امنیت چه تناسبی به فواید آن دارد؟ آیا ارزش آن را دارد که هزاران هزار هزینه شود تا شهر در شب بیدار باشد؟
نظام برنامه ریزی علمی، شغلی و اجتماعی چه می‌شود؟ و تاثیر شب بیداری‌ها بر بهره وری تا چه میزان خواهد بود؟اگر الگوی بیداری و استراحت شهر مجالی برای باز سازی نظافت شهری و حفظ محیط زیست آن فراهم می‌کرد، در الگوی تمام بیدار شهر وضعیت نظافت شهری و محیط زیستی آن چگونه خواهد بود؟و مهم‌تر از همه این سئوالات آن ضرورتی که باعث شده است نهاد رسمی به مساله ورود کند چیست؟
در نهایت اینکه...
پاسخ بیشتر این سئوالات منفی و در نتیجه طرح زیست شبانه غیر قابل دفاع است با این حال می‌توان به صورت موردی و از باب رفع ضرورت‌ها و نیاز‌های زندگی در کلان شهر‌ها به برخی فعالیت‌های تکمیلی و حتی اقتصادی اجازه فعالیت شبانه داد. با این حال می‌توان ابن سئوال منطقی را هم مطرح کرد که چرا هیچ نهاد رسمی برای بیدار شدن به موقع در صبح و اول وقت طرح و برنامه‌ای ندارد. به خصوص اگر اقتصاد دغدغه باشد.
نورنیوز