نورنیوز ـ گروه سیاسی: پس از ملی شدن صنعت نفت پارهای از اسناد پنهان شده در منزل ریچارد سدان (نماینده شرکت نفت ایران و انگلیس) در تهران به آتش کشیده شد اما سالها بعد که اسناد محرمانه شرکت از طبقهبندی خارج شد، نشان میدهد که دولت انگلیس بدون اطلاع ایران، با دو شرکت آمریکایی جهت ایجاد خط لوله هزار و ششصد کیلومتری از خوزستان، عراق، اردن تا بندر حیفا در اسرائیل به توافق رسیده و عملیات اجرایی آن نیز سال پیش از ملی شدن نفت آغاز شده بود. از این طرح عظیم تاراج نفت حتی «کمیسر» ایرانی مستقر در دفتر مرکزی شرکت نفت در لندن نیز هیچ اطلاعی به تهران نداده است. افزون بر این، یک خط موازی نیز از کویت تا حیفا با سرمایه مشترک دو شرکت آمریکایی و شرکت نفت ایران و انگلیس در حال احداث بود؛ از سوی دیگر قرار شد از عربستان، بحرین و قطر نیز سه خط لوله به سمت شهر بندری حیفا کشیده شود چرا که اصولاً آمریکا و انگلیس ایجاد پالایشگاه در کرانه دریای مدیترانه را به لحاظ آب و هوایی و نیز کاهش هزینه حمل نفت و نزدیکی به اروپا بسیار مناسبتر از بنادر خلیج فارس میدانستند.
در سالی که نفت ملی اعلام شد ترازنامه شرکت نفت نشان میدهد که مالیات کسر شده از سود نهایی شرکت توسط دولت انگلیس بیش از سه برابر سهم ایران شده است! و بیدلیل نبود که بریتانیا دفتر مرکزی را از تهران به لندن منتقل کرده بود. البته دولت ایران قبلاً اعتراض داشت که لندن باید سهم ایران را پیش از کسر مالیاتی پرداخت کند (چرا که عمده فعالیت شرکت در ایران انجام میشود) و نه پس از کسر مالیات. رانتخواری، حسابسازی، فرار مالیاتی و پنهانکاری (بویژه در مشارکت اجباری با شرکتهای آمریکایی که خواهان قرارداد پنجاه پنجاه بودند) توسط مدیران انگلیسی در لندن خشم دولت ایران را برانگیخته بود.
تا پیش از ملی شدن صنعت نفت توسط تیم مصدق سهم امتیاز ایران (رویالتی) 16 درصد نبود بلکه به ازای هر تن نفت (برابر هفت بشکه) چهار شلینگ بود در حالی که ارزش هر بشکه نفت اندکی کمتر از یک پوند ارزش داشت و هر پوند انگلیس برابر بیست شلینگ بود. به عبارتی، حق امتیاز ایران از صادرات سی بشکه نفت تنها «یک» بشکه بود!
اسناد آتش گرفته خانه سدان نشان میدهد مدتی پس از آنکه سازمان ملل متحد دولت اسرائیل را به رسمیت شناخت که خشم و اعتراض و جنگ را در پی داشت، به فرمان نخستوزیر «داوید بن گوریون» دولت اسرائیل برای انتقام از اعراب، شیر خط لوله نفت موصل (عراق) به حیفا را بست، پالایشگاه «بَزان» در حیفا را به اشغال درآورد، صنعت نفت را ملی اعلام کرد و عراق را هم از درآمد نفتی محروم ساخت. یهودیان هیچگاه بن گوریون را پوپولیست، فرصتطلب، لجوج، ماجراجو و روانپریش نخواندند که برخی در ایران با دکتر مصدق چنین کردند. سرمایه دو شرکت آمریکایی در احداث خط لوله از خوزستان به حیفا نابود و پروژه جایگزینی بندر حیفا به جای خلیج فارس نیز در جنگ اعراب و اسرائیل متوقف شد.
آیا انگلیس تاوان و انتقام حیفا را از ایران گرفت؟ در بهار 1330 خورشیدی «ترومن» به انگستان باز هشدار میدهد، کاخ سفید از حمله بریتانیا به این کشور و سرنگونی تنها دولت دموکرات خاورمیانه پشتیبانی نمیکند. با حضور «چرچیل» و آیزنهاور در مسند قدرت اما شاهدیم این حماسه نافرجام شد زیرا که قرعه به نام حزب توده افتاد و چرچیل هم از روس یا چپهراسی آیزنهاور بیشترین بهره را برد و به بهانه افتادن ایران به دامن شوروی و قبضه قدرت توسط حزب توده توانست آیزنهاور را به انجام کودتا راضی کند.
تاریخ ایرانی