نورنیوز ـ گروه فرهنگ:دانشگاه و نهاد علم، یکی از نهادهای اصلی است که خروجیاش میتواند منجر به توسعه، اصلاح جامعه و مبارزه با فساد شود. بنابراین یکی از کارکردهای اصلی و اساسی این نهاد ارائه الگوی تعامل سالم و سازنده میان اعضای جامعه، تربیت آیندهسازان کشور مبتنی بر آموزههای اخلاقی و سلامت، و حساسکردن آنها نسبت به پدیده فساد و مبارزه با فساد است. اما وقتی دانشگاهها به فساد مبتلا شدهاند و فساد در آنها رو به گسترش میشود، سخن نگفتن در این باب، بسیار غیرمسئولانه خواهد بود.
کتاب «فساد دانشگاهی» با عنوان فرعی گونهشناسی، روش سنجش، علل، پیآمدها و راهبردهای مبارزه با آن همراه با یافتههای پیمایش فساد دانشگاهی نوشته داود حسینی هاشمزاده که در سال ۹۸ توسط نشر آگاه منتشر شده بود به چاپ دوم رسیده است.
نویسنده در مقدمهای بر این کتاب آورده است: «از آرزوهای شغلی من، درسخواندن، پژوهشکردن و درسدادن در دانشگاه تهران بود. از جوانی دانشگاه تهران را خیلی دوست داشتم و وقتی در آن استخدام شدم، بسیار خوشحال بودم... اما هر چه بیشتر میگذشت و هر چه بیشتر با ابعاد مختلف دانشگاه و مناسبات حاکم بر آن آشنا میشدم، احساس افتخارم فروکش میکرد تا جایی که بعد از 28 سال، اکنون هیچ احساس افتخاری ندارم، ولی نسبت به آن دغدغه دارم و احساس مسئولیت میکنم.
بارها نوشته و گفتهام، حال دانشگاه خوب نیست و بخشی از این ناخوشاحوالی مربوط به رشد سرطانی فساد در ابعاد و حوزههای مختلف فعالیتهای دانشگاهی است که یکی از دلایل مهم آن تجاریشدن دانشگاه و رشد بیرویهی آموزش عالی است، به شکلی که تعداد دانشگاههای ایران، بنا به اعلام وزارت علوم، حدود 640,2 دانشگاه است. این در حالی است که بنا به اعلام مؤسسه اسپانیایی CISC تعداد دانشگاهها در اغلب کشورهای پیشرفته جهان زیر ٥٠٠ دانشگاه است بهطوری که آلمان ٤١٢، بریتانیا ٢٩١، کانادا ٣٢٩، ایتالیا ٢٣٦ و هلند ٤٢٣ دانشگاه دارند.
تجاری شدن دانشگاه و رشد بیرویه آموزش عالی و... پیآمدهای مخرب گستردهای برای آموزش عالی داشته که یکی از آنها گسترش افسارگسیخته فساد در تعاملات کنشگران دانشگاهی و تولیدات به اصطلاح علمی (مقاله، کتاب، پژوهش، پایاننامه و ...) نمود پیدا کرده و بهعنوان مسئله اساسیِ آموزش عالی درآمده است. توصیف و تحلیل مسائل مورد اشاره، موضوع اصلی این کتاب را تشکیل میدهد.
کتابی که پیش رو دارید برآمده از ربع قرن تجربه زیسته، و ادراکاتم، در نظام دانشگاهی است. در بیش از ربع قرنی که در دانشگاه زیستهام، در کسوت یک کارمند، دانشجوی مقاطع مختلف، یک مدیر، پژوهشگر و مدرس ... در حوزههای مختلف و واحدهای ستادی و دانشکدههای مختلفی کار کردهام و نقشهای مختلفی را عهدهدار بودهام که این همه به من امکان فهم عمیقتر و دقیقتری از مسائل نظام دانشگاهی را داده است. از سوی دیگر بیش از یک دهه مطالعه تخصصی در حوزه فساد و نگارش چند کتاب و مقاله در این زمینه امکان نگاه انتقادی به نظام دانشگاهی از زاویه مسئله فساد را فراهم آورد، به ویژه اینکه بهعنوان یک قربانی فساد با تجربههای زیسته فراوان، مسئله را درونی نیز کردهام».
نویسنده در بخش پایانی کتاب در بحث از پیآمدهای فساد و در مقام بیان راههای مبارزه با فساد در آموزش عالی مینویسد: در بحث از راهبردهای مبارزه با فساد در آموزش عالی نیز 12 راهبرد به تفصیل مورد بحث قرار گرفته که ازجمله آنها میتوان به راهبردها و اقدامات سیاسی، راهبردها و اقدامات قانونی و قضایی، راهبردها و اقدامات بازرسی و نظارتی اشاره کرد.
ایبنا