نورنیوز ـ گروه سیاسی: «پیرمحمد ملازهی» درباره سفر هیات سیاسی طالبان به تهران و رایزنی انجام شده با مسئولان ایران گفت: بعد از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و استقرار وی در کاخ سفید، صحبت‌هایی مطرح شد مبنی بر آنکه ممکن است واشنگتن تجدیدنظرهایی را نسبت به توافق با طالبان داشته باشد.
وی با بیان اینکه طالبان نسبت به تجدیدنظر آمریکا نسبت به توافقات احساس نگرانی می‌کند، اظهار داشت: طالبان فکر می‌کند دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری بایدن برخلاف دوره ترامپ به سمت دولت مرکزی افغانستان گرایش بیشتری خواهد داشت و این مسئله ممکن است موقعیت طالبان در توافق صلح با آمریکا و همچنین گفت‌وگوهای بین‌الافغانی تضعیف کند.
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان ادامه داد: همین مسئله موجب شده دفتر سیاسی طالبان هیات‌هایی را برای تقویت جایگاه خود و رایزنی به تهران و مسکو اعزام کند و هیاتی را هم طی روزهای آتی به پکن خواهد فرستاد. احتمالا آنها به سایر همسایگان افغانستان نیز هیات‌هایی را اعزام می‌کنند.
سیاست ایران حمایت از دولت مرکزی افغانستان است
ملازهی با بیان اینکه طالبان درصدد است در صورت تجدیدنظر آمریکا در توافق صلح تدابیری را اتخاذ کند که به موقعیتش لطمه وارد نشود، تصریح کرد: طالبان به دنبال پیشگیری از تضعیف موقعیت خود در افغانستان است و به همین خاطر، برای تعدیل سیاست آمریکا ارتباطاتی را با سه کشور روسیه، ایران و چین که رودرروی آمریکا هستند، برقرار کرده است. البته ایران پیش از انجام این سفر، با دولت مرکزی افغانستان هماهنگیهای لازم را انجام داده بود.
وی درباره سیاست ایران نسبت به طالبان هم گفت: سفر اخیر هیاتی از دفتر سیاسی طالبان، نخستین سفر این هیات به تهران نیست و آنها قبلا نیز به ایران سفر کرده بودند. البته سیاست رسمی ایران در مورد افغانستان حمایت از دولت مرکزی این کشور است و نه حمایت از طالبان. با این حال، ایران به دنبال دستیابی به راهکاری برای حل بحران در افغانستان و پایان دادن به چرخه خشونت کنونی است.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه تهران به دنبال ترغیب طالبان به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی است، ابراز داشت: ایران می‌داند که طالبان بخشی از واقعیت افغانستان است. آنها بیش از ۵۰ درصد خاک افغانستان را در اختیار دارند و از قدرت نظامی قابل توجهی نیز برخوردارند. توافق آنها با آمریکا هم نوعی مشروعیت سیاسی برای طالبان ایجاد کرده است.
اقدام ایران در گفت‌وگو با طالبان اقدامی مبتنی بر منافع ملی است
به گفته ملازهی، به نظر می‌رسد ایران سیاست حمایت صرف از هزاره‌ها و جریان شمال را تعدیل کرده و درصدد برقراری روابط با سایر گروه‌های افغانستانی از جمله طالبان است. پشتون‌ها بخش قابل توجهی از جمعیت افغانستان هستند و از جمله گروه‌های پشتون، طالبان هستند.
این پژوهشگر مسائل شبه قاره ایران با اشاره به رایزنی کشورهای مختلف با طالبان بیان کرد: اقدام ایران در گفت‌وگو با طالبان اقدامی مبتنی بر منافع ملی است و کاری است که سایر کشورها هم آن را آغاز کرده‌اند چراکه طالبان نیرویی نیست که بتوان آن را انکار کرده و نادیده گرفت.
پیشنهاد طالبان برای استعفای دولت افغانستان مورد حمایت ایران نیست
ملازهی درباره واکنش‌های شکل‌گرفته در شبکه‌های اجتماعی نسبت به سفر هیات طالبان به ایران یادآور شد: بههر حال ذهنیت منفی در ایران در مورد طالبان وجود دارد. از نظر تاریخی، این قبائل پشتون بودند که در اواخر حکومت صفویه به ایران حمله کردند و از طرفی، وقتی طالبان به قدرت رسید، گروه‌های زیادی را تحت فشار قرار دادند، تعداد زیادی از افراد کشته شدند، گروه‌های افراطی نظیر القاعده در افغانستان رشد کردند و یک نوع حکومت استبدادی در افغانستان ایجاد کردند.
وی اضافه کرد: همچنین حادثه مزار شریف در سال ۷۷ و شهادت دیپلمات‌های ایران در جریان حمله به سرکنسولگری ایران در این شهر بر ایجاد ذهنیت منفی در نزد ایران اثرگذار بوده است. البته طالبان نقش خود را در آن ماجرا رد می‌کند و مدعی است که این کار توسط گروه‌های نزدیک به پاکستان مانند سپاه صحابه انجام شده است.
این کارشناس مسائل افغانستان اضافه کرد: رویکرد ایران تشویق طالبان به آتش‌بس و ترغیب آنها به گفت‌وگو با دولت، جریان‌ها و گروه‌های افغانستانی بدون هر گونه پیش‌شرط است. اینکه طالبان پیشنهاد داده دولت مرکزی افغانستان استعفا دهد و یک دولت موقت تشکیل دهد، مورد حمایت ایران نیست چراکه بعید به نظر می‌رسد که از آن توافقی به دست آید و موجب بی‌ثباتی بیشتر در این کشور می‌شود.
ملازهی با اشاره به جریان‌های قدرت در افغانستان گفت: هم‌اکنون سه جریان در افغانستان دارای قدرت هستند؛ جریان نخست، ائتلاف شمال است که حول محور عبدالله عبدالله و گروه‌های جهادی سابق هستند. جریان دوم، تکنوکرات‌ها و لیبرال دموکرات‌های مورد حمایت آمریکا هستند که پس از ۲۰۰۱ در افغانستان فعال شده‌اند و جریان سوم هم طالبان است.
وی ادامه داد: هر کدام از این جریان‌ها به دنبال انحصار قدرت برود، طرف‌های دیگر مقاومت کرده و دست به سلاح می‌برند و جنگ داخلی در افغانستان رخ می‌دهد. بنابراین برای صلح پایدار و برقراری آرامش باید نوعی توازن در قدرت ایجاد شود و همه جریان‌ها در قدرت شریک شوند.
این کارشناس ارشد شبه‌قاره با تاکید بر اینکه اگر طالبان بخواهد قدرت را تصاحب کند، باید بداند شرایط امروز با دیروز تفاوت کرده است، اظهار داشت: راه‌حل در افغانستان ایجاد یک نوع توازن در قدرت است. مثلا می‌توان قانون اساسی افغانستان را اصلاح کرد و نظام سیاسی این کشور را فدرالیستی شود که براساس آن، هر قومیت در یک منطقه قدرت فدرال را در دست بگیرد و بعد آنها با یکدیگر درباره میزان سهم از دولت مرکزی چانه‌زنی کنند.
تغییر چندانی در سیاست آمریکا درباره افغانستان رخ نخواهد داد
ملازهی درباره سیاست دولت جدید آمریکا نسبت به افغانستان هم تصریح کرد: سیاست خارجی آمریکا را فقط رئیس‌جمهور این کشور تعیین نمی‌کند بلکه یک نوع وحدت نظر در بسیاری از مسائل بین‌المللی در ساختار قدرت و دو حزب اصلی این کشور وجود دارد. من در مورد افغانستان هم فکر می‌کنم که تغییر چندانی در سیاست آمریکا رخ نخواهد داد.
وی با بیان اینکه آمریکا در افغانستان باقی خواهد ماند، خاطرنشان کرد: سیاست آمریکا در افغانستان کاهش هزینه‌ها و کاهش حضور نظامی است و نه خروج تمامی نیروهایش و از منظر، اگر طالبان فکر می‌کند آمریکا تمامی نیروهای نظامی‌اش را از افغانستان خارج می‌کند، اشتباه فکر می‌کنند.
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان با بیان اینکه آمریکا درصدد است که قدرت فقط در اختیار یک جریان نباشد و قدرت میان گروه‌های مختلف توزیع شود، ابراز داشت: مهمترین ملاحظه آمریکا آن است که گروه‌های افراطی مانند القاعده دوباره نتوانند در افغانستان پایگاه داشته باشند و روی کار نیایند در حالی که اگر طالبان در افغانستان به قدرت برسد، ممکن است القاعده و طالبان فرصت پایگاه‌سازی را داشته باشند.
ملازهی افزود: آمریکایی‌ها سعی می‌کنند طالبانی شریک قدرت شود که ملاحظات آمریکا را مدنظر قرار دهد و افغانستان را به پایگاهی برای گروه‌های گروه‌های افراطی مانند القاعده و داعش مبدل نکنند.
خبرگزاری ایرنا