نورنیوز ـ گروه جامعه: تبلیغات بازرگانی به عنوان یک پدیده اثرگذار در فرآیندهای اقتصادی، تیغی دو لبه است که از یک سو میتواند باعث فروش بیشتر یک محصول شود و از سوی دیگر میتواند اثراتی مخرب بر فرهنگ جامعه در حوزه مصرفگرایی و شکلگیری رفتار اجتماعی بگذارد.
در این میان تبلیغات بازرگانی شبکههای تلویزیونی به دلیل فراگیری بیشتر از حساسیت بالاتری برخوردار هستند و به تصویر کشیدن برخی رفتارهای ناهنجار میتواند اثرات نامطلوبی را در پی داشته باشد.
از سویی؛ کودکان به عنوان یکی از اصلیترین مخاطبان تلویزیون، از اثرپذیرترین مخاطبان تبلیغات محسوب میشوند، لذا مفاهیم، تصاویر و پیامهایی که در تبلیغات استفاده میشوند میتوانند تاثیری عمیق بر جهانبینی، جامعهپذیری و سبک زندگی کودکان داشته باشند.
این نگرانیها پیرامون موضوع تبلیغات، اهمیت توجه مقولهای به نام «مسئولیت اجتماعی» را دو چندان میکند به این معنا که هم صاحب کالا، هم سازنده تیزر و هم پخش کننده آن باید متوجه تبعات منفی ناشی از اقلام تبلیغاتی باشند و اینجاست که بحث نظارت بر این اقلام اهمیت بیشتری پیدا میکند.
این تبعات منفی میتواند علاوه بر اثرات مخرب فرهنگی، اخلاق، سلامت جسمی و سبک زندگی افراد را هدف قرار داده و زیانهایی به مراتب بیش از سود اقتصادی پیشبینی شده به جامعه تحمیل کند. مثلا با وجود ارائه فهرست کالاهای آسیبزا در حوزه سلامت و بهداشت فردی از سوی وزارت بهداشت، همچنان شاهد تبلیغات محصولاتی از این دست در شبکههای تلویزیونی هستیم، در حالی که این نوع تبلیغات میتوانند حداقل با تذکرات و هشدارهای بهداشتی در باب چگونگی مصرف همراه باشند تا کمتر باعث بروز چاقی، دیابت، بیماریهای قلبی ـ عروقی و... شوند.
از جمله دیگر اثرات سوء تبلیغات میتوان به استفاده نامناسب و غیر هنری از موسیقی، ادبیات و شعرهای ناهمگون با فرهنگ غنی ایرانی اشاره کرد که ذائقه مخاطب را به مرور تغییر میدهد. مثلا در بسیاری از تبلیغات رایج، شاهد استفاده از متنهایی به دور از ساختار شعر و ادب پارسی هستیم که نه تنها هیچ ضرباهنگی ندارند که به لحاظ زیبایی شناختی نیز بهرهای از معیارهای اصیل نبردهاند.
در کنار نگاه ابزاری به زن در تبلیغ انواع و اقسام (با ربط و بی ربط) کالاها، عدم توجه به شأن و جایگاه بزرگترها و موسپیدها در خانواده ایرانی نیز یکی از مواردی است که متاسفانه در برخی تبلیغات بدان بیتوجی میشود و میتواند در جامعهپذیری کودکان اثر منفی داشته باشد.
به هر حال؛ باید توجه داشت که در عرصه تبلیغات به عنوان یک بخش موثر در رشد و شکوفایی اقتصادی، توجه به فرهنگ بومی و پذیرش مسئولیت اجتماعی در کنار نظارت دقیق میتواند از مخاطرات آن کاسته و به بلوغ این صنعت یاری رساند.
نورنیوز