اهدای خون برای جهانی سالم تر/ پلاسما درمانی راهی برای بهبود بیماران کرونایی

نورنیوز ـ گروه جامعه: با توجه به سابقه درخشان فعالیت های پزشکی در کشور ما به ویژه در میان کشورهای منطقه، به کارگیری روش‌های نوین درمانی و استفاده از علوم روز دنیا به منظور درمان بیماران، همواره مورد توجه پزشکان ایرانی قرار داشت و پرواضح است که طب انتقال خون و به عبارتی نجات زندگی بیماران و مصدومین نیازمند به خون از طریق تزریق خون و فراورده‌های آن نیز از این قاعده مستثنی نبود.

طب انتقال خون در جهان و ایران از گذرگاه‌هایی پر پیچ و خم عبور کرده است. پس از کشف گروه‌های خونی اولین انتقال خون انسان به انسان در سال 1818 میلادی توسط جیمزبلاندل انجام شد و به بیماری 35 ساله مقداری خون تزریق شد. بر اساس شواهد و قرائن موجود، سابقه اولین تزریق خون در کشور ما به سال‌های ابتدایی دهه 20 هجری شمسی بر می‌گردد.

به تدریج با شناخته شدن ارزش حیاتی تزریق خون در نجات بیماران و افزایش تجویز خون در مراکز درمانی و با بررسی طرح اولیه تاسیس یک سازمان مستقل برای ساماندهی سیستم تامین خون و فراورده های خونی، سازمان ملی انتقال خون ایران در نهم مرداد ماه 1353 تاسیس شد.

دکتر فریدون علا، چهره‌ای نام آشنا درتاریخ علوم پزشکی کشور و موسس سازمان انتقال خون در ایران است. اقدامات وی تحولی شگرف را در این علم شکل داده است. او بساط فروش خون‌های ناسالم را برچید و شاید یکی از مهمترین دستاوردهایش تاسیس سازمان انتقال خون در کشور بوده است. همچنین دکتر علا پدر جامعه هموفیلی ایران نیز لقب گرفته است.

همزمان با گسترش فعالیت سازمان و رشد فزاینده جمعیت داوطلبان اهدای خون؛ کیفیت فراورده‌های خونی نیز مورد توجه قرار گرفت خصوصاً با شناسایی عوامل بیماری‌زای منتقله از طریق خون مثل ویروس‌های هپاتیت ـ بی (HBV) ؛ اچ ـ آی ـ وی (HIV) و هپاتیت سی (HCV) ؛ ارتقای سلامت فراورده‌های خونی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد.

سیر صعودی شاخص اهدای خون تنها در سایه تبدیل ضرورت اهدای خون به یک فرهنگ و یک باور عمومی میسر خواهد بود. حرکتی که توجه فرد فرد جامعه و حمایت همه جانبه سازمان ها و نهادهای مسئول در زمینه سلامت و فرهنگ کشور را طلب می کند.

سازمان جهانی بهداشت در حالی به استقبال روز جهانی اهداکنندگان خون می رود که جهان به دنبال پاندمی ویروس کرونا با کاهش اهدای خون مواجه شده است و این سازمان «اهدای خون برای جهانی سالم تر» را شعار این روز جهانی قرارداده است.

اهداکنندگان خون بخش مهمی از جامعه را تشکیل می‌دهند که در سراسر جهان برای تضمین دسترسی افراد و جوامع به خون و محصولات خون سالم و با کیفیت، در شرایط عادی و اضطراری، خون خود را اهدا می‌کنند.

سازمان جهانی بهداشت در کمپین امسال از مردم در سراسر جهان خواسته است تا از طریق اهدای داوطلبانه و مستمر خون به نجات دهندگان زندگی تبدیل شوند.

این کمپین همچنین از دولت ها و مقامات بهداشتی کشورها درخواست کرده است تا برای تأمین منابع کافی و ایجاد سیستم ها و زیرساخت های افزایش جمع آوری خون با افزایش مراقبت‌های کیفی از اهدا کنندگان، ترویج استفاده بالینی مناسب از خون و راه اندازی سیستم‌های نظارت بر کل زنجیره انتقال خون اقدام کنند.

کمپین ترویجی و مراسم 25 خرداد ماه سال جاری با توجه به ضرورت رعایت فاصله اجتماعی در ایران و جهان به صورت مجازی اجرا می شود.

ایران در زمره کشورهایی است که پلاسما درمانی در مبتلایان به کووید 19 را از نخستین روزهای رواج این شیوه درمانی در جهان آغاز کرد، اما آمار حاکی از آن است که میزان پلاسمای اخذ شده از بهبودیافتگان کرونا در کشورمان در این مدت حدود نیمی از مقدار مورد نیاز است. اهمیت تسریع در اهدای پلاسمای بهبودیافتگان کرونا برای کمک به بهبودی دیگر مبتلایان از این رو بسیار مورد توجه قرار گرفته است که پادتن موجود در بدن بهبودیافتگان از کرونا پس از سه تا چهار ماه افت می‌کند. هر چند به نظر می‌رسد که نگرانی از همه‌گیری کرونا، دلیل اصلی مراجعه کم تعداد بهبودیافتگان از کرونا برای اهدای پلاسماست، اما مسوولان سازمان انتقال خون اطمینان می‌دهند که مراکز انتقال خون نه تنها برای اهدای خون و پلاسمای شهروندان کاملا مهیا است بلکه از لحاظ شرایط بهداشتی و رعایت استانداردهای لازم در رابطه با پیشگیری از کرونا نیز تمامی اقدامات و پروتکل های بهداشتی رعایت می شود و مراکز اهدا خون امن ترین جا است، بنابر این مردم بدون ترس در این مراکز حضور پیدا کنند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در این خصوص گفت: مردم ما به اهدای خون عادت کرده‌اند، ولی در خصوص اهدای پلاسما توسط بهبود یافتگان استقبال آن طور که انتظار می‌رفت، نیست.

دکتر پیمان عشقی پلاسما تراپی را روشی ایمن و در دسترس خواند و یادآور شد: مشخص نیست پاندمی کرونا چه زمانی به پایان می‌رسد بنابراین باید هرچه سریعتر و پیش از آنکه آنتی بادی‌های علیه این ویروس در پلاسمای خون بهبودیافتگان کاهش یابد نسبت به جمع آوری هرچه بیشتر پلاسما برای درمان بیماران مبتلای فعلی تلاش کرد.

وی در خصوص شرایط اهداکنندگان پلاسما اذغان داشت: دستورالعملهای انتخاب اهداکنندگان بر اساس مستندات جهانی تنظیم شده است و بر این اساس اهداکنندگان پلاسما باید شرایطی که برای اهدای خون تعریف شده است را دارا باشند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران تاکید کرد: اهداکنندگان پلاسما علاوه بر شرایط معمول باید نتایج تست‌های مولکولی و سرولوژی مثبت داشته باشند و به علاوه نتایج یک یافته تشخیصی دیگر که عکسبرداری از سینه است را همراه داشته باشند.

و در پایان، لازم به یادآوری است که اهدای خون سلامت قلب را بهبود داده و آن را به خطر نمی اندازند، همچنین اهدای خون به طور مرتب به کاهش غلظت خون کمک کرده و به خون اجازه می دهد تا به آسانی در عروق جریان داشته باشد. در این روزهای سخت کرونایی چه خوب است که مردم، اهدای خون را فراموش نکنند زیرا بسیاری از بیماران سرطانی، تالاسمی و هموفیلی به خون و فرآورده‌های آن نیاز دارند و اهداکنندگان باید بدانند که ویروس کرونا از طریق خون منتقل نمی‌شود.