نورنیوزـ گروه جامعه: این آزمون که رقابت های جهانی اش در مواجهه و مهار، صرف نظر از آمادگی و تجهیزات فیزیکی کشورها، با مولفه‌های دیگری همچون نوع‌دوستی و انسانیت مردم جهان را می آزماید توانست قیاس و سنجش خوبی را در وزنه رفتارهای اجتماعی ارائه دهد. بی شک تاب‌آوری در بحران‌ها مستلزم داشتن شرایط و تدابیر دولتی و کشوری است اما همبستگی و انسجام ملی همراه با رفتارهای صحیح اجتماعی را هم به رصد مردم جهان خواهد گذاشت.
حسن سید موسوی چلک، مدیر انجمن مددکاری اجتماعی در مورد تاب‌آوری در شرایط بحرانی توضیح می‌دهد: وقتی بحران‌ها اتفاق می‌افتند گروه‌های مختلف برای مدیریت آن باید همکاری و همراهی داشته باشند. طبیعتا در چنین شرایطی در کنار دولتمردان که وظیفه سیاست گذاری و مدیریت درست را بر عهده دارند گروه‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند در کنار حاکمیت و همراه آن برای مدیریت بحران‌ها ، کاهش عوارض و برون رفت از آن شرایط کمک کنند. این گروه‌ها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند؛ بخش خصوصی، سازمان‌های غیر دولتی، نهادهای عمومی غیر دولتی و مردم. گرچه همه گروه های گفته شده نیز بخشی از مردم هستند.
وقتی بحرانی در سطح ملی و جهانی اتفاق میافتد انتظار این است که مردم بیشتر همکاری کنند. اینکه مردم در چنین شرایطی مشارکت و تحمل بیشتری داشته باشند به مولفه‌های متعددی بر می‌گردد یکی از این مولفه‌ها موضوع تجارب قبلی در بحران‌های متعدد، مشابه و غیرمشابه است ولی تجربه بحران‌های قبلی در پذیرش همکاری با دولت برای خروج از آن شرایط بسیار تاثیر گذار است. اگر تجربه قبلی برای مردم تجربه خوشایندی نباشد یا آنگونه که مردم انتظار داشته اند تحقق پیدا نکرده باشد تاب‌آوری مردم برای برون رفت از این شرایط کمتر خواهد بود که گاهی مواقع این بی تابی در قالب اعتراضات و اتفاقات دیگر نشان داده می‌شود.
سرمایه اجتماعی جامعه
معمولا در جوامعی که شاخص سرمایه اجتماعی بالا باشد مردم در بحران‌ها تاب‌آوری بیشتری از خود نشان می‌دهند که این خود می تواند پشتوانهای برای دولت در جوامع مختلف باشد. دولت‌ها می توانند با این پشتوانه (سرمایه اجتماعی) با اطمینان بیشتری برنامه ریزی کنند و در این جوامع بحران‌ها عوارض کمتری را برجا خواهند گذاشت. وقتی در یک جامعه این سرمایه وجود داشته باشد دولت‌ها می‌توانند از این ظرفیت برای خروج بهتر از بحران استفاده کنند. زمانی که بحران اتفاق میافتد و مردم از روی احساس و نوع‌دوستی رفتارهایی را از خود بروز می‌دهند این رفتارهای احساسی به منزله بالا بودن همبستگی اجتماعی نیست. مسئولین در بسیاری مواقع در حین بحران حضور وکمک‌های مردم را به عنوان سرمایه اجتماعی نهادینه شده تلقی می‌کنند و با اطمینان به این که مردم کنارشان هستند تصمیم میگیرند اما این همراهی و نوع‌دوستی مردم که درشروع بحران زیاد است به مرور کمتر خواهد شد، آنوقت است که عوارض اجتماعی ناشی از کم توجهی یا بی تدبیری خودش را نشان خواهد داد و این برای هر جامعه‌ای می تواند خطرناک باشد.
تاثیر امید و تاب‌آوری در جامعه
در یک جامعه تاب‌آور معمولا امید اجتماعی بالاتر خواهد بود و همه ظرفیت‌ها برای عبور با عوارض کمتر از بحران بکار گرفته می‌شود و همراهی دولت و ملت بیشتر خواهد بود. در جامعه تاب‌آور مردم در بحران‌های متعدد به مدیران خود اطمینان بیشتری داشته و آنقدر قوی هستند و مهارت دارند که بتوانند شرایط سخت را تحمل کنند و کمترین بار را بر دوش حاکمیت و دولت می گذارند. در این جوامع شاهد رفتاری هستیم که در بحران‌ها افراد آن جامعه منافع دیگران را هم مد نظر دارند و نسبت به شرایط اطرافیان بی‌تفاوت نیستند و اتفاقا مسئولیت پذیرند. معمولا جامعه‌ای که چنین ویژگی‌هایی را داشته باشد در بحران‌ها با چالش در امنیت اجتماعی تهدید نخواهد شد، خشونت نیز در این جوامع جایگاهی ندارد و زبان مردم زبان گفت و گو است. در بحران، جامعه‌ای که زبانش زبان خشونت است با جامعه‌ای که زبان مردم گفت و گو است تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج این دو رفتار متفاوت طبیعتا آثار متفاوتی هم در حوزه امنیت درون جامعه خواهد داشت هر چقدر قبل از بحران‌ها حقوق شهروندی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و مردم نسبت به برابری در برابر قانون اطمینان داشته باشند، طبیعتا در بحران‌ها هم این اطمینان می‌تواند پشتوانه خوبی برای دولتمردان برای اعمال مدیریت بهتر در حوزه بحران باشد. در بحران کرونا جز عده کمی که نه تنها در ایران که در همه دنیا وجود دارند و کاسب دوران بحران هستند و از اخلاق بویی نبرده اند، مردم همه آزردگی و دلخوری‌های قبلی که از شرایط اقتصادی و اجتماعی وجود داشت کنار گذاشته و رفتارشان در اکثر موارد رفتاری کاملا مبتنی بر اخلاق مداری بود؛ از پرستاری که یکماه خانه نرفت، تا پزشکی که خودش در تخت بیماری بستری بود و بیمار ویزیت می‌کرد و نیروهای خدماتی و مددکار اجتماعی و همه کادر درمانی که در کرونا تلاش کردند تا کسانی که با گروه‌های دارای نیازهای خاص، مراکز کارشناسی اورژانس اجتماعی و غیره کمک کنند، همه اخلاق مداری را درسطح عالی نشان دادند. مردم مغازه ها را غارت نکردند، با هم رفتار خشونت آمیز نداشتند و بر خلاف بسیاری از کشورهای توسعه یافته که ادعای نوع‌دوستی و انسان‌دوستی داشتند انسانیت، اخلاق مداری و همبستگی اجتماعی خود را به دنیا نشان دادند.
نورنیوز