نیویورک تایمز روز گذشته ۱۷ آوریل/اپریل در گزارشی نوشت که با وجودی که افزایش نیروهای سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بخشی از برنامه واشنگتن برای پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان بوده است اما اخیرا واشنگتن در پی درخواست رهبری طالبان و برای کاهش خشونتها تصمیم به خروج این ماموران از افغانستان گرفته است. تصور می‌شود که چند صد کارمند و پیمانکار سیا در افغانستان مستقر باشند؛ تعداد آنها اغلب در حال تغییر است اما بزرگترین حضور این سازمان در خارج از منطقه واشنگتن تلقی می‌شود. ماموران سیا در دو دهه گذشته، در افغانستان برخی از گروه‌های مسلح محلی برای مبارزه با القاعده و شبکه حقانی را تجهیز و آموزش داده است.
نیویورک تایمز نوشته که هیات مذاکره کننده طالبان بر خروج نیروهای سازمان سیا در جریان مذاکرات با آمریکا اصرار داشته‌اند. نیویورک تایمز در این گزارش گفته که خروج بخشی از ماموران سازمان سیا در جهت کاهش خشونتها و اقناع طالبان در راستای روند جاری صلح است. در مذاکرات ۱۸ ماهه میان طالبان و آمریکا که منجر به امضای توافقنامه موسوم به "آوردن صلح به افغانستان" شد، هیات طالبان بر کاهش ماموران سیا همزمان با سربازان آمریکایی تاکید داشتند که جانب آمریکایی مقاومت نشان می‌داد. نیویورک تایمز به نقل از مقام‌های فعلی و پیشین در واشنگتن نوشته که یکی از گزینه‌ها جابجایی ماموران سازمان سیا در مقر سفارت آمریکا در کابل است تا همچنان به فعالیت خود ادامه دهند، گزینه‌های دیگر نیز تحت بررسی است. سابقه طولانی سیا در جنگ افغانستان سازمان سیا سابقه طولانی در جنگ افغانستان دارد.
در دهه ۱۹۸۰ برای حمایت از مجاهدین در برابر هجوم نیروهای شوروی به افغانستان، فعالیت گسترده تحت پوشش این سازمان موسوم به "عملیات سایکلون" را با هزینه حدود ٥ میلیارد دلار انجام داد که بزرگترین و گسترده‌ترین عملیات تحت پوشش استخباراتی سیا تا آن زمان بود. زبیگنیف برژینسکی، مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر گفته بود که عملیات سازمان سیا در افغانستان از ٣ جولای یعنی شش ماه پیش از هجوم نیروهای شوروی به افغانستان در ٢٤ دسامبر ١٩٧٩ آغاز شده بود. حق نشر عکسUS TODAY/CIA Image caption هلی‌کوپتری که نیروهای سیا را ۱۵ روز پس از حمله ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به پنجشیر منتقل کرد، عکس توسط نیروهای سیا از پرواز این هلی‌کوپتر در پنجشیر گرفته شده است.
این هلی‌کوپتر حالا در موزه سیا قرار گرفته است. اگرچه دردهه ۱۹۸۰، سازمان سیا دخالت مستقیم در توزیع کمک‌ها به مجاهدین نداشت، تنها تعداد انگشت شمار ماموران سیا از ساحات هم سرحد میان افغانستان مرتبا بازدید می‌کردند. برژینسکی؛ چه چیزی در تاریخ مهمتر است؟ وجود طالبان یا فروپاشی شوروی؟ روایت سیا از سقوط طالبان از سال ۲۰۰۱، سازمان سیا در افغانستان به طور موازی و جدا از ارتش آمریکا برای تعقیب افراد القاعده و طالبان و پس از سال ۲۰۱۴ جنگجویان وابسته به دولت اسلامی (داعش) نیروهای شبه‌نظامی افغان را استخدام، تجهیز، آموزش و اعزام کرده است. با آن که این نیروها در ظاهر به نام نیروهای ریاست امنیت ملی افغانستان هستند، اما در خارج از چوکات معمول فرماندهی نیروهای امنیتی افغانستان و تحت فرماندهی عملیات تحت پوشش سازمان سیا عمل می‌کنند.
این نیروها به پشتیبانی لژستیکی و هوایی ارتش آمریکا متکی هستند. هلی‌کوپترهای آمریکایی نقل و انتقال این نیروها را در جریان عملیات‌ها و حتی در مواردی خارج از عملیات‌های مشترک انجام می‌دهند. نیروهایی موسوم به قطعه ۰۱ در مناطق مرکزی؛ کابل، پروان، وردک، لوگر و ولایت‌های همجوار عملیات می‌کند. قطعه ۰۲ در مناطق شرقی؛ ولایت‌های ننگرهار و همجوار قطعه ۰۳ که بنام 'نیروی تهاجمی قندهار ' نیز یاد می‌شود و قدیمی‌ترین این نیروهاست که پس از سال ۲۰۰۱ در پی شکار افراد القاعده در قندهار و هلمند و ارزگان است. قطعه ۰۴ نیز در ولایت‌های نورستان و کنر و همجوار عملیات می‌کند. قطعه 'نیروهای حفاظتی خوست ' که در در میانه دهه ۲۰۰۰ توسط سازمان سیا ایجاد شده است.
حضور نیروهای سازمان سیا بخشی از قابلیت عملیاتی آمریکا برای تضمین اجرای توافقتات صلح دانسته می‌شد. به عقیده برخی ناظران قطع کمک و همکاری سیا با نیروهای قطعات خاص پیامدهای جدی در مبارزه با شبکه‌های دهشت‌افکنی از جمله شبکه حقانی خواهد داشت. Image caption عملیات‌های شبانه قطعات خاص تهاجمی امنیت ملی افغانستان دیوید پترئوس، رئیس پیشین سازمان سیا که فرماندهی نیروهای آمریکایی در افغانستان را نیز در اوایل دهه ۲۰۱۰ برعهده داشت اخیرا در مقاله‌ای در مجله فارین پالیسی نوشت که با این روند موافقتنامه "آمریکا به جای تداوم حضور در ائتلافی با افغانهای همفکر، درصدد تبدیل طالبان به عنوان تضمین‌کننده اصلی منافع آمریکا است."
از طرف دیگر، فعالیت شبه نظامیان تحت نظر سازمان سیا و قطعات خاص امنیت ملی افغانستان توسط نهادهای حقوق بشری متهم به نقض حقوق بشر و محکمه صحرایی شده اند. دیدبان حقوق بشر اکتبر سال گذشته در گزارشی براساس مصاحبه با قربانیان و شاهدان در ولایت‌های مختلف افغانستان دریافت که این نیروها تخطی‌های جدی از جمله "کشتن غیرنظامیان در جریان عملیات‌های شبانه را مرتکب شده‌اند". در گزارش دیدبان حقوق بشر از این برخوردهای فراقانونی به عنوان 'محاکمه صحرایی ' یاد شده و برخی از این تخطی‌ها 'جرایم جنگی ' دانسته شده است.
ایسنا