عبدالناصر همتی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری اظهارداشت: در ارتباط با این بسته‌ای که داده شد بخش قابل توجهی از این بسته با پشتیبانی بانک مرکزی و سیستم بانکی انجام می‌شود.
وی افزود: سود بانکی 18 درصد است من خدمت آقای رئیس جمهور و اعضای ستاد اقتصادی پیشنهاد دادم و گفتم باید دو کار انجام دیهم یکی اینکه بنگاه‌هایی را که آسیب دیده‌اند را پشتیبانی کنیم و یکی دیگر اینکه این تقاضا را مراقبت کنیم تا اقتصاد به حالت عادی برگردد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه برای حل این کار هم باید به مردم وام می‌دادیم، گفت: نرخ سود 18 درصد زیاد بود و ما پیشنهاد کردیم در این شرایط که سیستم بانکی مشکل دارد و بانک‌ها نمی‌توانند با نرخ پایین‌تر وام بدهند، ما بخشی از سپرده قانونی بانک‌ها را آزاد کنیم. برای این بسته 75 هزار میلیارد تومانی، 25 هزار میلیارد تومان را آزاد می‌کنیم. این 25 هزار میلیارد تومان که سود صفر درصد دارد در کنار عدد 50 هزار میلیارد تومان تلفیق کنیم، نرخ سودش 12 درصد می‌شود.
وی ادامه داد: پس درواقع آن کاهشی که در نرخ شد به دلیل کمک بانک مرکزی با ذخایر قانونی بود. بحث‌های مختلفی کردیم. یک بحث این بود که مشکل شرعی دارد اما ما این را ما با شورای فقهی بانک مرکزی مشورت کردیم و چون قرار بود در قالب عقد مرابحه باشد مشکل شرعی هم نداشت. برخی جور دیگری خدمت علما مطرح کرده بودند و وقتی سوال را متفاوت مطرح کنید پاسخ‌اش هم متفاوت خواهد بود.
رئیس شورای پول و اعتبار با اشاره به مصوبه روز گذشته ستاد مبارزه با کرونا، گفت: امروز (روز گذشته) پیشنهادی را ستاد اقتصادی مبارزه با کرونا و بانک مرکزی به طور مشترک مطرح کرد. پیشنهاد این بود که با توجه به اینکه دولت مشکلات بودجه‌ای دارد مابه‌التفاوت نرخ سود 12 درصد و صفر درصد را دولت تقبل کند و رئیس جمهور این پیشنهاد را پذیرفت و بار مالی ان برای دولت 2 هزار میلیارد تومان است. علاوه بر اینکه قرار شد به جای 24 ماه 30 ماه باشد که با این حساب میزان اقساط ماهیانه این وام 35 هزار میلیارد تومان می‌شود.
وی تصریح کرد: ما می‌گوییم یک سیستم بانکی داریم و بانک با سپرده‌های مردم کار می‌کند. مگر مردم حاضرند سپرده‌ها را با نرخ کمتری بگیرند؟ بانک هم از یک جایی باید سود بگیرد و بدهد. سیستم بانکی حداکثر کمک را کرد و دولت هم کمک کرد. اگر دست ما بازتر بود بیشتر کمک می‌کرد. همه این طرح 75 هزار میلیارد تومان بسته پیشنهادی بانک مرکزی و ما به دنبال این هستیم به مردم و فعالان اقتصادی کمک کنیم و چقدر دستمان بازتر باشد بیشتر کمک می‌کنیم.
همتی تاکید کرد: این طرح سامانه‌ای ندارد و قرار شده است وزارت تعاون، کار و رفاه به همه کسانی که یارانه دریافت می‌کنند مردم پیامکی بدهد و با این محتوا که شما می‌خواهید از این یارانه وام استفاده کنیم یا خیر و اگر می‌خواهید استفاده کنید، بپذیرید اقساط آن را برداشت کنیم.
وی افزود: قولی که به آقای رئیس جمهور دادیم این است که قبل از ماه رمضان این وام به حساب همه سرپرستان خانوار وام یک میلیون تومانی می‌گیرند و 4 میلیون خانوار هم بین یک تا دو میلیون تومان می‌گیرد و از تیر ماه هم اقساط از حساب خانوارها (یارانه ماهیانه) برداشت می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی درخصوص تسهیلات اعطایی به بنگاه‌های اقتصادی آسیب‌دیده از کرونا، گفت: همانطور که عرض کردم، حدود 50 هزار میلیارد تومان به کسب و کارها اختصاص می‌یابد و براساس 10 گروه مشاغلی که در کمیته کارگروه مربوطه تعیین شده است، مشروط بر اینکه کارگران را بیرون نکرده باشند، پرداخت می‌شود. با روندی که می‌بینیم از اواخر شروع می‌شود. نرخ سود آن هم 12 درصد است.
وی در واکنش به این نکته مجری برنامه که تسهیلات با نرخ سود 12 درصد می‌دهید اما تورم را 40 درصد می‌کنید گفت: خیر اصلا پیش‌بینی ما برای سال جاری تورم این اعداد نیست. همین الان بگویم از این به بعد تورم 40 درصدی وجود نخواهد داشت.
همتی درخصوص شرایط پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی گفت: به ازای هر کارگر سه میلیون و برای سه کارگر 9 میلیون تومان وام می‌دهیم. برای مشاغلی که دولت الزام کرده است که تعطیل شوند ما معادل همین مقدار، 50 درصد به عنوان سرمایه در گردش اضافه می‌کنیم. در مورد زمان پرداخت، ببینید، یک بخشی از این کار دست بانک مرکزی نیست چون باید به ما لیست بدهند اما عمده تسهیلات اعطایی به شرکت‌های کوچک و متوسط است.
وی در واکنش به این جمله که ای کاش تیم اقتصادی دولت هم مثل بخش بهداشت و درمان کار می‌کرد، اظهارداشت: بانک مرکزی صبح تا شب درگیر تامین ارز بخش بهداشت و درمان است و از دولت پشتیبانی می‌کند تا بتواند بدهی‌های بخش بهداشتی را پرداخت کنند. بنابراین اینگونه نیست که تیم اقتصادی دولت در شرایط کرونا خوابیده است. خواهش می‌کنم این جملات را نگویید.
رئیس کل بانک مرکزی: درخصوص تاثیر شیوع ویروس کرونا بر نظام تامین مالی و اعتباری گفت: شما گله‌ای که باید از کرونا کنید از ما می‌کنید. همه جا قفل شده است. ممکن است عنوان شود که چک‌ها را برگشت نزنید اما ما چنین حقی ندارید چون یک رابطه حقوقی در این بین وجود دارد و ما محرومیت‌هایی که به خاطر برگشت خوردن چک برای صادرکننده چک به وجود می‌آمد را برای مدتی برداریم. یک مقدار هم افراد باید همدیگر را مراعات کنند.
همتی درباره تاثیر 20 روز ابلاغ بخشنامه عدم محرومیت صاحبان چک‌های برگشتی، گفت: تاخیر به خاطر این بود که شب عید ابلاغ شد و به تعطیلی خورد اما من در جلسه‌ای که با مدیران عامل بانک‌ها داشتم همان موقع این بخشنامه را ابلاغ کردم و حالا ممکن است چند شعبه با تاخیر اجرا کرده باشند. نگرانی ندارد و اگر کسی مشکل داشته ما مشکل را حل کرده‌ایم. اتفاقات یکدفعه رخ داده است و ما از حوادث عقب هستیم اما سیستم بانکی فعال عمل کرده است. الان در خیلی کشورها و آمریکا هم همین الگوها را اجرا می‌کنند.
وی ادامه داد: ذخایر بسیار زیادی داریم اما به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانیم از آنها استفاده کنیم. ارقامی در حد یک میلیارد که گاهی می‌خواهیم بگیریم، اصلا عدد چندانی نیست. گاهی من خنده‌ام می‌گیرد در برخی سایت‌ها می‌بینم که می‌نویسند این یک میلیارد به دست نیامد. اصلا یک میلیارد دلار تاثیری روی ارز ما دارد؟ اصلا با این ارقام نمی‌توانستیم کشور را اداره کنیم ما سال گذشته 40 میلیارد دلار ارز تامین کنیم و یک میلیارد و دو میلیارد عددی نیست. ولی از هر فرصتی برای مردم و اقتصاد استفاده می‌کنیم و هر جا حق‌مان باشد مطالبه می‌کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: بخشنامه‌ای به بانک‌ها صادر کردیم با توجه به تاکید مقام معظم رهبری، از بانک‌ها خواستیم اولویت را به پرداخت تسهیلات در قالب بسته 75 هزار میلیارد تومانی بدهند.
وی درخصوص اثر تورمی بسته 75 هزار میلیارد تومانی، گفت: اثر تورمی با اثر نقدینگی یکی نیست. ما سعی می‌کنیم تورم و نقدینگی را کنترل کنیم و قرار نیست بی‌محابا نقدینگی تولید کنیم. برنامه‌هایی داریم که شاید اعلام آن ضرورت نداشته باشد. برای نرخ سود بانکی از مسیر عملیات بازار باز اقدام می‌کنیم و برای نقدینگی هم برنامه‌هایی داریم که در آینده اعلام می‌کنیم.
همتی در پاسخ به این سوال که رشد نقدینگی در سال 99 در چه سطحی قرار خواهد گرفت؟ آیا 23 یا 24 درصد خواهد بود، گفت: بله، اگر خدا بخواهد این کار را می‌کنیم اما این را هم بگویم که قطعا وضعیت نفت در آینده به این شکل باقی نخواهد ماند. همه فکر می‌کنند همه چیز خوابیده است و هیچ اتفاقی نمی‌افتد اما در همین شرایط اوایل سال یک میلیارد دلار ارز در سامانه نیما عرضه شده است. پس کار شده است. ما تلاش می‌کنیم هم تورم را کاهش دهیم و هم رشد اقتصادی را افزایش دهیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره پیش بینی صندوق بین‌المللی پول درباره وضعیت اقتصادی ایران گفت: من خیلی امیدوارم بتوانیم تورم را در سطح 20-22 درصد کنترل کنیم. پیش‌بینی صندوق بین المللی پول خیلی بی‌ربط بود. آنها دوست دارند یک چیز منفی بگیرند و بزرگ کنند اعلام کنند که اقتصاد ایران می‌خوابد. اما اصلا اینگونه نیست. مگر در شرایط کرونایی نیستیم اما نرخ سود بین‌المللی به 16 درصد رسیده است. چطور می‌شود نرخ سود بین‌‌بانکی به 16 درصد پایین برود؟
رئیس شورای پول و اعتبار در واکنش به این نکته که تقاضا هم برای پول کاهش یافته است، گفت: خیر، تقاضا برای پول کاهش نیافته است. از دی ماه نرخ سود بین بانکی به 17 درصد رسیده بود و این ربطی به کرونا ندارد. چون ما عملیات بازار باز را آغاز کردیم و این تاثیر را داشته است. ما برنامه‌هایی داریم که هم نرخ تورم و هم نقدینگی را کنترل کنیم.
وی افزود: بازار سرمایه خیلی خوب شده و به‌خوبی جذب نقدینگی شده است و مردم استقبال می‌کنند و هدف ما این است که تامین مالی از مسیر بازار سرمایه به 50 درصد برسد اما اکنون 15 درصد است و این خوب نیست. دولت برنامه برای افزایش عرضه‌های اولیه دارد و ما هم از این اقدام استقبال می‌کنیم. بازار سرمایه محلی برای تامین مالی بلند مدت و بازار پول نهادی برای تامین مالی کوتاه‌مدت است.
*در بدترین حالت، رشد اقتصادی پایین تر از منفی 1.5 درصد نیست
رئیس کل بانک مرکزی درباره رشد اقتصای کشور گفت: سال 97 رشد اقتصادی با احتساب نفت حدود منفی 5 درصد بود و در سال 98 هم فشار زیاد شد و صادرات و تولید نفت کاهش جدی پیدا کرد و این باعث شد رشد اقتصادی با نفت در فصل اول بیشتر منفی شود اما در فصل دوم و سوم داشت تعدیل می‌شد به طوری که رشد اقتصادی در فصل سو م بدوم نفت به مثبت 1.3 درصد شد و کشاورزی 8.5 درصد مثبت شد و صنعت 9 ماهه 2 و خورده ای و سه ماهه سوم بیش از 6 درصد شده بود. ولی با احتساب نفت رشد اقتصادی به منفی 6.7 درصد رسیده بود. بنابراین من پیش‌بینی کردم اگر قضیه کرونا پیش نمی‌آمد رشد بدون نفت بهتر می‌شد و رشد بدون نفت هم بهتر می‌شد.
وی ادامه داد: در سال 99 روند مثبت بخش‌های غیرنفتی ادامه می‌یابد و هر اتفاقی برای کاهش بخش نفت قرار بود رخ دهد در سال 98 افتاده بود. بنابراین در بدترین حالت رشد اقتصادی با احتساب نفت منفی 1.5 درصد خواهد بود اما من معتقدم این اتفاق رخ نخواهد داد.
همتی گفت: بنابراین این رشد‌های منفی 7.6 درصدی که صندوق بین‌المللی پولی برای ایران داشته است محقق نخواهد شد. جالب است که برای آمریکا رشد منفی 6 درصد را پیش‌بینی کرده‌اند و وقتی به ایران می‌رسند می‌گویند وای به حال ایران. خب چرا از رشد منفی 6 درصدی آمریکا چیزی نمی‌گویید.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: معتقدم اینها اشتباه می‌کنند و اطلاعاتشان دقیق نیست و حالا بعدا معلوم می‌شود و ما برنامه‌هایی را طراحی کردیم و بعدا از خلاص شدن از فشار کرونا اعلام و اجرا می‌کنیم.
* تسهیلات کرونایی صندوق بین‌المللی پولی هیچ شرطی ندارد
وی درخصوص ماجرای دریافت وام 5 میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول گفت: دیدم بعضی دوستان گفتند چرا بانک مرکزی از صندوق درخواست وام کرده است و برای دریافت وام باید شرط‌های بدی بدهد اما ما قانون داریم و می‌گوییم اولین آر اف آی نوعی از تسهیلاتی است که برای کرونا است و هیچ شرطی نمی‌خواهد و بلافاصله باید پرداخت کنند و تنها یک ضمانت می‌گیرند که چگونه این وام را بازپرداخت کنیم.
همتی تصریح کرد: این حق ماست در حال حاضر 2.1 میلیارد دلار از پول خودمان در صندوق است و پول ما آنجاست و 60 سال است که وامی از صندوق نگرفته‌ایم. در شرایطی که مردم ما در مشکل هستند و نیاز به تامین دارو و کالا دارند، اگر الان از این حق استفاده نکنیم پس کی استفاده کنیم؟ من وظیفه دارم از این حق‌مان استفاده کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه این 5 میلیارد دلار بخشی از نیازهای ماست، افزود: عده‌ای می‌گفتند اگر این 5 میلیارد دلار را ندهند چه می‌شود؟ هیچی نمی‌شود، ماهیت آنها مشخص می شود که آنها در خدمت مردم هستند یا در خدمت دولت آمریکا. این برای ما خیلی خوب است.
وی تاکید کرد: این وام، فاینانس است و قانون نمی‌خواهد و در قانون بودجه، ما اجاره 30 میلیارد دلار استفاده از فاینانس داریم و این هم فاینانس است اما اگر هم نیاز به قانون داشته باشد، تقاضای مجوز می‌کنیم و از مجلس شورای اسلامی مجوز می‌گیریم.
* بررسی درخواست وام ایران تا دو هفته آینده
همتی با بیان اینکه روند کار برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول خوب پیش رفته است، گفت: یک سری اطلاعات لازم داشتند که ما به آنها دادیم و درخواست 5 میلیارد دلار را کردیم و وام حق ماست و آنها می‌توانند و باید بدهند. چون الان زمان اجلاس بهاره صندوق بین‌المللی پول است دو هفته کل فعالیت‌ها را متوقف کرده‌اند و بنابراین دو هفته دیگر باید درخواست ایران روی بُرد برود. یا آمریکا آنقدر فشار می‌آورد که نمی‌گذارد توی بُرد برود که معلوم می‌شود صندوق هیچ کاره است یا اینکه روی برد می‌رود.
* صندوق بین‌المللی پول ثابت کند استقلال دارد
وی ادامه داد: اگر روی برد برود در تصمیم‌گیری آمریکا 17 درصد سهم دارد و اروپایی‌ها سهم بیشتری دارند و در آنجا معلوم می‌شود آنها که می‌گویند پشتیبان شما هستیم آنجا می‌توانند با این درخواست موافقت کنند. مساله بعدی این است که یک جوّی را راه انداخته‌اند که این پول را برای چه کاری ایران می‌خواهد مصرف کند و من اعلام کردم که این پول را در کانال اینستکس یا سوئیس بدهیم و می‌خواهیم با این پول کالا و دارو بخریم. همان کالاهایی که می‌گویند انسان دوستانه و امیدواریم صندوق صداقت خودش را نشان دهد و ثابت نکند که هیچ استقلالی ندارد.
* آمریکایی‌ها 2 میلیارد دلار از پول ما را خوردند و بردند
رئیس کل بانک مرکزی درخصوص رفع بلوکه شدن دارایی‌های ایران توسط دادگاه لوکزامبورگ، گفت: سال‌ها پیش بانک مرکزی بخشی از ذخایر ارزی را اوراق دلاری خریده بود که بخشی از این اوراق را بانک مرکزی توانست آزاد کند و 2 میلیارد دلارش را آمریکایی‌ها خوردند و بردند و ما الان داریم پیگیری حقوقی می‌کنیم. این پول را برای بازماندگان حادثه یازده سپتامبر اختصاص دادند در حالی که این اتفاق هیچ ربطی به ما نداشت؛ یک حکم الکی صادر کردند و 2 میلیارد دلار خوردند و بردند که البته به موقع این پول را از آنها پس می‌گیریم.
* رای دادگاه لوکزامبورگ به آزادسازی 1.6 میلیارد دلار از اوراق دلاری ایران
وی تصریح کرد: 1.6 میلیارد دلار اوراق ایران هم نزد بانک کلی‌یر استریم لوکزامبورگ باقی مانده بود که آمریکایی‌ها یک بار برای توقیف آن و یک بار هم برای انتقال آن ارائه کردند که خوشبختانه با همکاری وکلایمان توانستیم در دادگاه لوکزامبورگ هر دو حکم را لغو کنیم. امروز لوکزامبورگ اعلام کرد ایران جلوی حکم را (مصادره 1.6 میلیارد دلار از دارایی کشور)گرفته است اما دادگاه اصلی باید این حکم را تایید کند. در صورت نهایی شدن این حکم باید انتقال این اوراق انجام شود.
همتی افزود: ما از این نوع زیاد داریم میلیاردها دلار از این منابع داریم و بخشی آزاد است و بخشی مسدود است و ما تلاش می‌کنیم همه آنها را بگیریم چون این حقی است که از ما غصب شده است.از این دارایی‌ها در بسیاری بانک‌ها داریم که برخی خوب همکاری می‌کنند و برخی هم خوب همکاری نمی‌کنند و تلاش می‌کنیم اینها را بگیریم.
* توضیح همتی درباره اختلاف 4.8 میلیارد دلاری تخصیص ارز 4200 تومان با حجم واردات
رئیس کل بانک مرکزی درخصوص گزارش دیوان محاسبات درباره تفاوت 4.8 میلیارد دلار بین ارز تخصیص داده شده 4200 تومانی با کالاهای وارد شده به کشور در سال 97 گفت: در سال 97، 30 میلیارد دلار ارز بانکی تامین شده است که حدود 20 میلیارد دلار آن در 4 ماهه اول بود و از زمانی که بنده مسئولیت را به عهده گرفتیم سیاست‌های ارزی تغییر کرد و از آنجا به بعد است که بحث واردات کالاهای اساسی و غیراساسی مطرح شد چون تا پیش از آن بانک مرکزی هر میزان تقاضای ارزی که ثبت سفارش برای واردات داشت را باید تامین می‌کرد.
* 1.8 میلیارد دلار از 4.8 میلیارد دلار رفع تعهد شد
وی تصریح کرد: اولا این گزارش آنگونه که اعلام کرده‌اند 12 آذر 98 تهیه شده است و در همان فاصله 1.8 میلیارد دلار آن رفع تعهد شده است پس الان این مابه‌التفاوت 3 میلیارد دلار است. دلیل این 3 میلیارد دلار هم گم شدن پول نیست بلکه واردکننده به دلیل شرایط تحریمی نتوانسته رفع تعهد کند، کالا ممکن است هنوز در راه ماند باشد چون ما برای برخی کالاها مانند ماشین آلات صنعتی تا 12 ماه فرصت می‌دهیم وارد کنند. سوم ممکن است تفاوت محاسبات در گمرک باشد. پس همه این عوامل وجود دارد.
* اسامی واردکنندگانی که واردات نکرده‌اند را به سازمان تعزیرات داده‌ایم
رئیس کل بانک مرکزی افزود: از این سه میلیارد دلار، 1.5 میلیارد دلار را که به نظر ما واردکننده به تعهداتش عمل نکرده است، اسامی‌شان را به سازمان تعزیرات داده‌ایم. این تعهدی است که ایفا نشده است اما ممکن است ایفا شود. ضمنا چندصد میلیارد دلاری هست که به مرحله کیفری رسیده و قوه قضائیه هم دارد پیگیری می‌کند و افراد و عاملانشان در زندان هستند. پس اینگونه نیست که 4.8 میلیارد دلار گم شده است، خیر همه اینها حساب و کتاب دارد و من فکر می‌کنم در این شرایط که نیاز به ثبات اقتصادی داریم بهتر بود که اطلاعات لازم را از ما می‌پرسیدند؛ ما تعامل خوبی با دیوان محاسبات داریم.
فارس