مهاجران افغانستانی سهمی از سامانه وزارت بهداشت که برای غربالگری کرونا درنظر گرفته شده، ندارند؛سامانه‌ای که برای کمک به نظام سلامت کشور در پیشگیری، شناسایی و مراقبت افراد جامعه در مقابل بیماری کرونا طراحی شده و برای ثبت نام در آن به کدملی نیاز است. الهه محمدی: فاطمه ۳۴ سال دارد؛ ۸ ساله بود که پدرش دست او و خانواده‌اش را گرفت تا از افغانستان راهی ایران شوند.
او حالا چندسالی است که با «حیدر»، ازدواج کرده اما از چند روز پیش اوضاع برای او و حیدر تغییر کرد؛ کرونا پایش را به خانه کوچکِ کارگری آنها در ملارد هم گذاشته بود و آنها فکرش را هم نکرده بودند؛ «فکر کردیم سرماخوردگی است اما نبود.» فاطمه از زمانی می‌گوید که راهی بیمارستان شهرشان شده و حیدر را بستری کرده؛ از برخورد دکترها که بین حیدر و ایرانی‌ها فرق نگذاشته‌اند، اما ماجرا زمانی برایش دردناک شده که زمان ترخیص همسرش، از او ۳ میلیون پول گرفته‌اند.
زمانی که مددکار بیمارستان بر سرش فریاد زده که اصلا نباید شوهرت را بستری می کردیم! زمانی که یکی از فامیل‌هایش را در کاشان که مبتلا به کرونا بوده، به خاطر افغانستانی بودن بستری نکرده‌اند و او در خانه مرده است. انگار این حال و روز بسیاری از مهاجران افغانستانی در این روزهاست؛ مهاجرانی که بعضی‌هایشان هنگام مراجعه به داروخانه‌ها این جمله را می‌شنوند: «برای افغانی‌ها ماسک نداریم» به آنها گفته‌اند برای ایرانی‌ها هم وسایل ضدعفونی نداریم چه برسد به شما! مهاجرانی که خیلی‌هایشان حالا رفتن را بر ماندن ترجیح داده‌اند. گرچه رییس اداره بودجه و اعتبارات معاونت درمان وزارت بهداشت، گرفتن پول از افغانستانی‌های مبتلا به کرونا را قبول ندارد و به خبرآنلاین می‌گوید بین ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها هیچ فرقی گذاشته نمی‌شود.
سامانه غربالگری وزارت بهداشت فقط برای ایرانی‌ها؟ تازه هیولای کرونا سایه‌اش را بر چند شهر ایران انداخته بود که خبرآمد بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران به کشورشان افزایش ۱۰۰ درصدی داشته و روزانه نزدیک به ۲ هزار تن به افغانستان باز می‌گردند. هرچند همزمان با این موج خروج افغانستانی‌ها از ایران و ابراز نگرانی مقامات این کشور از این بازگشت بود که مهدی محمودی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور اعلام کرد برای پیشگیری از گسترش بیماری کرونا در میان اتباع خارجی تدابیری اندیشیده شده و چون این نهاد در ارایه خدمات و مراقبتهای بهداشتی هیچگونه تبعیضی بین اتباع خارجی و ایرانی قائل نیست، چاپ و توزیع بروشورهای آموزشی ویژه اتباع خارجی، تأکید بر سرکشی مداوم از مهمانشهرها و اردوگاه‌های مراقبتی، انجام تست تب سنجی از اتباع خارجی و تعطیلی مدارس مهمانشهرها طبق مقررات اعلامی از سوی وزارت آموزش و پرورش را مدنظر قرار داده است.
این اقدامات درحالی در دستور کار اداره اتباع قرار گرفته که مهاجران افغانستانی سهمی از سامانه وزارت بهداشت که برای غربالگری کرونا درنظر گرفته شده، ندارند؛ سامانه‌ای که برای کمک به نظام سلامت کشور در پیشگیری، شناسایی و مراقبت افراد جامعه در مقابل بیماری کرونا طراحی شده و برای ثبت نام در آن به کدملی نیاز است. گرچه پیگیری های خبرآنلاین از اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور و وزارت بهداشت حکایت از این دارد که مهاجران افغانستانی برای ثبت نام در این باره می‌توانند به سامانه «سیب» (سامانه معاونت بهداشت وزارت بهداشت) مراجعه و با وارد کردن کد آمایشی یا شماره گذرنامه‌شان در این سامانه ثبت‌نام کنند اما حتی همین سامانه هم برای مهاجرانی که کارت اقامت دارند مورد استفاده است و دیگر مهاجران غیرقانونی از این امکان محرومند.
داستان شماره ملی «اوضاع برای ما افغان‌های مهاجر، روزبه روز بدتر می‌شود که بهتر نمی‌شود. حالا در این وضعیت شیوع کرونا وضعیت بدتر هم شده؛» فاطمه که یک مهاجر افغانستانی با کارت اقامت است این‌ها را به خبرآنلاین می‌گوید. او از هشتم اسفند به هر داروخانه‌ای که مراجعه کرده نتوانسته ماسک بخرد و می‌گوید در خیلی مواقع برخوردها توهین آمیز بوده؛ «هرچند برای ایرانی‌ها هم الان ماسک نیست اما آنها شاید بتوانند راحت‌تر از ما به امکانات بهداشتی دسترسی پیدا کنند. یک سری مراکز بهداشتی در شهر شهریار بود که روزی سه تا ماسک به مردم می‌داد اما کارت ملی می‌خواست. ما که کارت ملی نداریم. من خودم کارت اقامت و کد آمایشی دارم اما نتوانستم حتی یک ماسک بخرم. در خیلی مواقع آنقدر برخوردها توهین‌آمیز بود که آدم ترجیح می‌دهد ماسک و لوازم بهداشتی هم نخرد.
زمانی بود که هلال احمر در خیابان تیم‌هایی گذاشته بود برای چک کردن فشار و قند خون اما زمانی که ما مراجعه می‌کردیم از ما کارت ملی می‌خواستند و ما را چک نمی‌کردند.» فاطمه می گوید همسرش از ۹ اسفند به کرونا مبتلا شده اما فکر کرده‌اند یک سرماخوردگی ساده است؛ «همسرم را به درمانگاه محله بردیم و آنجا برای او دارو تجویز کردند و ما به خانه برگشتیم. اما فردایش دوباره تب شدید کرد.
من مطمئن بودم که کرونا ندارد اما او را به بیمارستان بردم و از سوی تریاژ او را به داخل برد و گفتند مشکوک است. او را سی تی اسکن کردند و آنجا هم هیچ تفاوتی بین ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها قائل نبودند. بعد که می‌خواستند او را بستری کنند از من شماره ملی خواستند که من گفتم ندارم. آنجا یکی از کارکنان داد زد که چرا تریاژ از اتباع پذیرش کرده است.»
تسنیم