بامداد جمعه ۱۳ دی ماه سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه که حامل پیامی برای مقامات عراقی بود، به همراه همرزمش ابومهدی المهندس معاون الحشد الشعبی عراق و همراهانشان در اقدامی تروریستی از سوی آمریکایی‌ها و در حمله به خودروهای حامل آنها در نزدیکی فرودگاه بغداد به شهادت رسید.
اقدامی که به اعتقاد ناظران و تحلیلگران بین‌المللی مصداق بارز اقدام تروریستی قلمداد شد و برخی از حقوقدانان این اقدام را نقض فاحش حقوق بین‌الملل و جنایت جنگی خواندند.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه صبح همان روز (جمعه) و بعد از این اقدام تروریستی در بیانیه‌ای تأکید کرد که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تمامی ظرفیت‌های سیاسی، حقوقی و بین‌المللی خود را برای اجرای تصمیمات شورای عالی امنیت ملی برای پاسخگو کردن رژیم جنایتکار و تروریست آمریکا در خصوص این جنایت آشکار به کار خواهد بست.
در ادامه اقدامات ایران، کادرار سوئیس (در غیاب سفیر این کشور) به عنوان حافظ منافع آمریکا به وزارت خارجه احضار و اعتراض شدید ایران به وی ابلاغ و اعلام شد که این اقدام آمریکا مصداق بارز تروریسم دولتی است و رژیم آمریکا مسئول کلیه عواقب آن خواهد بود.کاردار سوئیس عصر جمعه نیز برای دومین بار به وزارت خارجه ایران احضار و پاسخ ایران به پیام وزیر خارجه آمریکا به وی داده شد.
همان شب ظریف در گفتگویی تلویزیونی با بیان اینکه اقدامات متعددی را شروع کرده‌ایم به تماس تلفنی‌اش با گوترش دبیرکل سازمان ملل اشاره کرد و افزود: نامه‌ای برای دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت تهیه شده و تماس‌هایی با وزرای خارجه پیش بینی شده برای بررسی این موضوع و سایر اقدامات حقوقی و بین‌المللی که همکاران من مشغول طراحی هستند. همه نمایندگی‌های ما بسیج شده‌اند مشورت‌های سیاسی و اقدامات حقوقی را صورت بدهند.
در همین راستا، «مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل جمعه به وقت محلی در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، به شهادت رساندن سردار سلیمانی را اقدامی تروریستی و جنایتکارانه خواند و با اشاره به اینکه این اقدام تروریستی بر اساس دستور مستقیم رئیس جمهور آمریکا صورت گرفته، تأکید کرد: این عمل یک اقدام جنایتکارانه و مصداق بارز تروریسم دولتی بوده و نقض فاحش اصول اساسی حقوق بین‌الملل، به ویژه اصول مصرح در منشور سازمان ملل متحد محسوب می‌شود و موجب مسئولیت بین‌المللی آمریکا است.
وی در این نامه تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران تمام حقوق خود تحت حقوق بین‌الملل را برای اتخاذ اقدامات لازم در استیفای حق ذاتی دفاع مشروع، محفوظ می‌دارد. در عین حال، شورای امنیت باید به مسئولیت خود عمل کرده و با توجه به پیامدهای وخیم این ماجراجویی نظامی و خطرناک آمریکا بر صلح و امنیت بین‌المللی، این اقدام جنایتکارانه غیر قانونی را محکوم کند.
در ادامه اقدامات، وزیر خارجه ایران در تماس‌های تلفنی با برخی همتایان و مقامات دیگر کشورها در این خصوص گفتگو کرد.
سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ۱۵ دی ماه درباره پیگیری‌های حقوقی و بین‌المللی ترور سردار سلیمانی گفت: ما موظفیم مراتب اعتراض و شکایت خود را به گوش سازمان‌های بین‌المللی برسانیم و رساندیم. تماس تلفنی ظریف با دبیرکل سازمان ملل در همین راستا بوده و نامه نمایندگی ما به دبیرکل و همچنین شورای امنیت سازمان ملل و سایر تحرکات بین‌المللی و حقوقی ما در همین راستاست.ما این اقدام را تروریسم دولتی می‌دانیم و این را اعلام کردیم و مسئولیت عواقب این کار به عهده مرتکبان آن به ویژه دولت تروریستی آمریکاست و بقیه پیگیر‌ی‌ها صورت می‌گیرد و این موضوع در دستورکار است.
از سوی دیگر «کاظم غریب آبادی»، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز نامه‌ای را به مدیران کل سازمان‌های بین‌المللی و سفرای مقیم در وین در پی ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی ارسال کرد. در این نامه با اشاره به اینکه ترور شهید سپهبد سلیمانی به همراه تعدادی از یارانش، از جمله یک فرمانده نظامی ارشد بلندپایه عراقی یک جنایت سبوعانه و نمونه بارز تروریسم دولتی است که فرمان آن از سوی رئیس جمهور آمریکا صادر شده، تأکید کرد که این اقدام تروریستی در تناقض آشکار با تمامی قوانین، هنجارها و استانداردهای شناخته شده و تثبیت شده بین‌المللی از جمله اصول منشور ملل متحد انجام شد.
علاوه بر این، مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد، عصر چهارشنبه ۱۸ دی ماه به وقت محلی با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد دیدار و گفتگو کرد. تخت روانچی در نامه‌ای دیگر به دبیرکل و رئیس شورای امنیت که چهارشنبه و پس از حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی عین الاسد به آنها تسلیم کرد، نوشت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک عضو مسئول سازمان ملل متحد به اهداف و اصول مندرج در منشور سازمان ملل متعهد است و با یادآوری اهتمام خود به حفظ صلح و امنیت بین المللی، تأکید می‌کند که به دنبال تشدید درگیری یا جنگ نیست.
سید عباس موسوی همچنین دوم بهمن ماه در گفتگویی (+) درباره اقدام حقوقی در پی ترور سردار سلیمانی گفت: در اولین اقدام وزارت خارجه نامه‌ای به شورای امنیت فرستاد و شکایت خود را ثبت و اعلام کردیم ماهیت این کار تروریستی بوده است و این را به شورای امنیت گوشزد کردیم. هشتم ژانویه این نامه را فرستادیم و دوستان ما در حال پیگیری این موضوع هستند.به شورای امنیت حق دفاع مشروع خود را برای این اقدام وحشیانه اعلام و مسئولیت سازمان ملل و شورای امنیت را در قبال نقض فاحشی که آمریکایی‌ها علیه صلح و امنیت بین‌المللی انجام دادند گوشزد کردیم و گفتیم آنها هم باید تحرکاتی داشته باشند.
این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها در اقدامی که به طور همزمان صورت دادند چند عمل متخلفانه صورت گرفته است، یکی از بعد کیفری است و اقدام تروریستی و قتل نفس نزدیک به ۱۰ نفر است که مجرمان این اقدام از رئیس جمهور آمریکا به عنوان آمر این اقدام گرفته تا پامپئو و اسپر وزیر دفاع، رئیس سازمان سیا و تیم امنیتی و دیپلماتیک حاضر در رژیم آمریکا عواقب کیفری می‌تواند متوجه آنها شود و از طرف دیگر چون حاکمیت عراق و همچنین حاکمیت ایران را با ترور فرمانده عالی نظامی ما نقض کردند، مسئولیت دولتی برای رژیم آمریکا ایجاد خواهد کرد که پیگیری حقوقی می‌کنیم.
وی همچنین گفت: در داخل با همکاری قوه قضائیه اقداماتی را برای شکایت علیه آمران و عاملان این ترور در دستورکار داریم.
موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین ۱۴ بهمن ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره اقدامات صورت گرفته در پی ترور شهید سلیمانی نیز بیان کرد: اقداماتی در سطح سازمان ملل و شورای امنیت و سندها و شکایت‌هایی را ثبت کردیم و واکنش‌هایی که به این موضوع داشتیم اطلاع دادیم و با همکاری قوه قضاییه در داخل کشور پیگیر ابعاد دیگر این موضوع هستیم. خون شهید سلیمانی آنها را رها نخواهد کرد.
*همکاری قوه قضاییه و وزارت خارجه
در همین خصوص نیز بعدازظهر دوشنبه ۲۱ بهمن ماه «علی باقری» معاون امور بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه در دیدار با محمدجواد ظریف در خصوص راه‌های تقویت و ارتقای همکاری و هماهنگی بین معاونت بین‌الملل قوه قضاییه و وزارت امور خارجه و از جمله پیگیری پرونده ترور سردار شهید سلیمانی در محاکم داخلی و خارجی گفتگو کرد.
*ظریف: از هر امکانی برای پیگیری این موضوع استفاده می‌کنیم
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه نیز در گفتگویی با المیادین عنوان کرده بود که «مقامات ایران سه اقدام تروریستی آمریکا از جمله ترور نظامی [سردار سلیمانی]، تروریسم اقتصادی و تروریسم فرهنگی آمریکا را در مراجع قضایی بین‌المللی دنبال خواهد کرد».
وی عنوان کرده بود: ببینید بالاخره محدودیت‌های قانونی در صحنه بین‌المللی وجود دارد اما ما از هر امکانی برای پیگیری این موضوع استفاده خواهیم کرد. از جمله محاکم داخلی. من فردا با حقوقدانان بین‌المللی جلسه دارم. با حقوقدانان بین‌المللی در این زمینه با محاکم داخلی جمهوری اسلامی ایران که حتما صلاحیت دارند برای رسیدگی به قتل تروریستی یک فرمانده ایرانی همکاری خواهیم کرد و در حوزه‌های دیگر هم دنبال خواهیم کرد ان شاء الله به بهترین وسیله.
*تشکیل ستاد سردار سلیمانی در وزارت خارجه
در همین راستا، سید عباس موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس درباره پیگیری‌های انجام شده در پی ترور سردار سلیمانی گفت: بعد از ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی ستاد ویژه‌ای به نام «ستاد سردار سلیمانی» در وزارت خارجه تشکیل شده و همه ارگان‌ها و نهادهای مرتبط در خارج از وزارت خارجه نیز در آن دخیل هستند. این ستاد به ریاست «صادق خرازی» مشاور وزیر خارجه فعالیتش را آغاز کرده و در وزارت خارجه تشکیل جلسه می‌دهد و محلی نیز در وزارت خارجه برای این ستاد در نظر گرفته شده است.
وی افزود: این ستاد دارای کمیته‌های مختلفی است از جمله کمیته حقوقی که اولین جلسه کمیته حقوقی هفته گذشته با حضور حقوقدانان برجسته کشور تشکیل شد. در این جلسه ابعاد مختلف حقوقی موضوع از جمله مسئولیت، عاملان این اقدام تروریستی و ... مورد بررسی قرار گرفته تا از طریق محاکم داخلی و بین‌المللی پیگیری‌های لازم در این زمینه صورت گیرد.
فارس