شبکه خبری «المیادین» لبنان، روز دوشنبه (۱۴ بهمن) در ادامه پوشش ویژه تحولات سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و اخبار انتخابات آتی مجلس، در میزگردی در استودیو تهران، به بررسی موضوع «نقش واقعی ایران» در منطقه پرداخت.
در این میزگرد که با حضور «رضا میرابیان» دیپلمات سابق و کارشناس امور سیاسی در منطقه و «محمد قادری» سردبیر روزنامه «تهران تایمز» برگزار شد، مطرح شد که ایران در چارچوب منافع ملی خود حرکت میکند و این منافع با منافع مردم در کشورهای منطقه تعارضی ندارد.
سیاست ایران از آغاز انقلاب، حمایت از مظلوم بوده است
میرابیان در خصوص نقش ایران در منطقه گفت، من به پیروزی انقلاب اسلامی اشاره می‌کنم که ایران از همان ابتدا و دو ماه بعد از پیروزی انقلاب، سفارت رژیم صهیونیستی را تعطیل کرد و آن را به سفارت فلسطین اختصاص داد و هدف از این کار هم حمایت از مظلوم در مقابل ظلم و ظالم بود. این اقدام، سیاست تنش‌زایی نبود بلکه سیاستی بر اساس حمایت از مستضعفان و کسانی بود که در مقابل استکبار پناهگاهی نداشتند.
ملحم ریا مجری المیادین پرسید، این را چه کسی از ایران درخواست کرده است چرا که ما اینجا از دولت و کشورهای رسمی سخن می‌گوییم نه از گروه‌ها و احزاب. میرابیان پاسخ داد، ببینید سیاست ایران الان در برخی کشورهای منطقه مثل لبنان، سوریه و برخی کشورهای دیگر این است که ایران با دولت آن کشور تعامل دارد. هر چند برخی احزاب در این کشورها از ایران حمایت می‌کنند اما تعامل ایران بر اساس تعامل با دولت آن کشور است.
المیادین گفت، برخی کشورهای خلیج فارس می‌گویند که ایران یک یا طرف‌هایی را در برخی کشورهای دیگر حمایت میکند و توازن سیاسی در آن کشور مثلا لبنان را بر هم می‌زند. سخنان اخیر مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در خصوص ایران و نقش آن در لبنان هم در همین خصوص بود. میرابیان گفت، مشکل در جایی دیگر است. کشورهایی مثل آمریکا و عربستان نفوذ خود را در لبنان از دست داده‌اند و این مشکل آنان است. مشکل ایران نیست. رفتار ایران در لبنان تعارضی با سیاست لبنان ندارد. در کشورهای دیگر مثل سوریه و عراق هم همینطور است. ایران در این کشورهای با اتباع همه مذاهب و احزاب تعامل دارد. سیاست ایران همیشه از همه دولت‌ها در عراق و لبنان حمایتی بوده است.
المیادین پرسید، برخی می‌گویند چرا ایران از دولت‌ها حمایت نمی‌کند و برخی احزاب را حمایت میکند. میرابیان گفت، زمانیکه ما با احزاب ارتباطی برقرار می‌کنیم، این تعارضی با تعامل ما با دولت آن کشور ندارد. مثلا در لبنان روابط با حزب‌الله اینطور است که اگر ما با این حزب ارتباط داریم، به معنای قطع روابط با دیگر احزاب سنی نیست. ما در حقیقت دیدگاه‌های خود را ارائه می‌دهیم. در عراق هم همینطور است.
المیادین از محمد قادری در خصوص نقش ایران در منطقه پرسید که برخی کشورهای منطقه آن را عامل بی‌ثباتی توصیف می‌کنند و برخی دیگر آن را مایه ثبات و شکست طرح‌های آمریکا می‌دانند. قادری در پاسخ به این سوال که نقش واقعی ایران چیست، آیا طرح‌های خود را پیش می‌برد یا خیر گفت: نقش ایران اساسا تعارضی با منافع کشورهای منطقه ندارد. سیاست خارجی در ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی بر اساس تقویت صلح و امنیت و حمایت از ملل منطقه در مقابل تجاوز بیگانگان بوده است. نقش جمهوری اسلامی را شما در مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق مشاهده کرده‌اید. حمایت ایران از مقاومت لبنان در مقابل تجاوز رژیم صهیونیستی را هم دیده‌اید. موضع ایران دفاع از کشورهای منطقه در مقابل تجاوز بیگانگان بوده است.
المیادین گفت، در این خصوص نظرات متفاوت و متعددی وجود دارد. آیا در منطقه همه‌پرسی‌ای شده که خواسته مردم چیست. آیا می‌شود گفت که سیاست‌های ایران به نفع کشورهای منطقه است؟ کسی در این خصوص نظرسنجی کرده؟ شما با مردم در کشورهای مختلفی روبه‌رو هستید. مثلا در خلیج فارس یا در یمن یا در دیگر نقاط. قادری پاسخ داد، ما وقتی از همه‌پرسی صحبت می‌کنیم، از کشورهایی صحبت می‌کنیم که برآمده از نظر مردم خودشان نیستند. مثلا در حاشیه خلیج فارس شیوخی هستند که حکومت می‌کنند. در عربستان هم همینطور است. در بحرین مثلا اکثریت شیعه هستند اما اقلیت سنی در آنجا حکومت می‌کنند.
المیادین گفت، در این کشورها گفته می‌شود که ایران در امور داخلی این کشور دخالت میکند و دولت‌هایشان رسمی گفته‌اند که ایران از فلان گروهک حمایت میکند. قادری گفت، ببینید وقتی در بحرین کسی مثل شیخ عیسی قاسم در دفاع از مردم موضع می‌گیرد، حمایت ایران از این شخصیت دخالت در امور آنان نیست. ببینید، در عراق وقتی عادل عبدالمهدی تصمیم می‌گیرد گذرگاه البوکمال و قائم را بازگشایی کند، سفیر آمریکا در این خصوص به او هشدار می‌دهد. این دخالت است. شما از همه‌پرسی صحبت کردید. ببینید اقدام تروریستی که آمریکا علیه سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس انجام داد، چه اتفاقی در منطقه افتاد؟ حضور گسترده مردم در حمایت از این فرماندهان و تشییع پیکر آنها معنای مشخصی نداشت؟ در ایران میلیون‌ها نفر و در منطقه هزاران نفر برای آنان به صحنه آمدند. محافل غیرشیعی با ما اعلام همبستگی کردند و سردار سلیمانی نزد دروزی‌ها، سنی‌ها و مسیحی‌ها محترم بود. ما نشانه‌هایی داریم که نشان می‌دهد که تقریب اندیشه و فکری بین ایران و افکار عمومی در منطقه است. بر عکس آمریکایی‌ها که از عربستان حمایت میکند، خاندان آل سعود که در نقاط مختلف دنیا و منطقه جنایت میکند، از حمایت مردمش برخوردار است و برآمده از رأی و نظر مردم است؟
المیادین در خصوص سوریه نیز سوال مطرح کرد و پرسید که حضور ایران در سوریه برای مبارزه با گروه‌های مسلح و تروریستی که به دعوت دولت سوریه است نیز محل جدل بوده است. آیا ایران برای اهداف خودش در سوریه است یا خیر. میرابیان گفت، در میان مردم سوریه هم اختلاف نظر وجود دارد. هیچ همه‌پرسی‌ای برگزار نشده است اما بعد از نابود کردن حکومت داعش در سوریه مردم سیاست ایران را حمایت کرده‌اند. شما ببینید هر کجا که ارتش سوریه می‌رود و آنجا را آزاد میکند، مردم از آن استقبال می‌کنند. در لبنان هم همینطور بود. جاهایی که در کنترل داعش بود و حزب الله آنجا را آزاد کرد، مردم از حزب‌الله حمایت و استقبال کردند. طبعا ایران در این آزادسازی‌ها نقشی مهم ایفا کرده است. مناطقی مسیحی‌نشین مثل صلاح الدین یا دیاله آزاد شده است و الحشد الشعبی و ارتش عراق آن را از کنترل داعش خارج کرده‌اند. شما می‌دانید که جنبش‌های فلسطینی، اهل سنت هستند اما مورد حمایت ایران هستند. ایران از اهل سنت در افغانستان هم حمایت کرده است. حمایت ایران رنگ و بوی مذهبی و فرقه‌ای ندارد.
المیادین در بخشی دیگر پرسید، که بسیاری از رسانه‌ای‌ها یا تحلیلگران می‌پرسند که ایران درسوریه در مبارزه با تروریسم شرکت کرده یا در نقاط دیگر حضور یافته است. ایران در پی چیست آیا خواسته‌های سیاسی یا غیرسیاسی مشخصی دارد؟
میرابیان گفت که ایران هیچ خواسته‌ای ندارد. درست است که ایران منافعی دارد مثل نابود کردن داعش، اما حضور اسرائیل در این منطقه را برای خود تهدید به شمار می‌‌آورد. مثالی بزنم. رفتار ما در خلیج فارس متکی بر مدارا و درایت است. ما با امارات مشکلی نداریم. با قطر یا عمان هم مشکل نداریم. بحرین اما به شیعیان ظلم میکند. ما با عربستان مشکلی نداریم اما این کشور پای آمریکا را به منطقه باز کرده و دارند حضور اسرائیل در منطقه را تقویت می‌کنند. این با منافع ملی ما در تضاد است. ما با مردم یا دولت عربستان سعودی خصومتی نداریم.
المیادین پرسید، اما برخی می‌گویند که ایران در تحولات منطقه، دوگانه عمل میکند. مثلا در برخی نقاط انقلاب‌هایی رخ داده که حمایت کرده و در جایی دیگر از انقلاب حمایت نکرده است. می‌گویند که ایران کل منطقه را به یک چشم نگاه نمی‌کند و دست‌کم از سال ۲۰۱۱ به بعد. میرابیان گفت، ایران تصمیم‌های سیاسی خود را بر اساس درخواست دولت‌ها در کشورهای منطقه اتخاذ میکند. ما در چارچوب منافع ملی که با منافع مردم در دیگر کشورها در تعارض نیست، عمل می‌کنیم. در خصوص سوریه آنچه رخ داد، بهار عربی نبود بلکه تلاشی مسلحانه برای تجزیه این کشور بود.
در خصوص یمن گفت که مردم قصد نداشتند که دیکتاتوری را به دیکتاتوری دیگر که مرتبط با عربستان باشد، تغییر بدهند. یمنی‌ها چه خطری برای عربستان داشتند که هدف جنگ عربستان قرار گرفتند؟ چرا زنان و کودکان و سالخوردگان یمن را بمباران می‌کنند؟ خب طبیعی است که سیاست ایران در دفاع از مظلوم، از مردم یمن حمایت میکند. رسانه‌های غربی همیشه تلاش می‌کنند اتفاقات یمن را بحرانی جلوه دهند که ایران یکی از عوامل آن است. اینگونه نیست. ایران از مردم یمن و از جنبش انصارالله که بخشی از مردم است حمایت میکند. چرا عربستان سعودی نتوانست بندر الحدیده (در غرب یمن) را تصرف کند؟ سوال خیلی روشنی است. به این دلیل که مردم یمن نخواستند و مقاومت کردند. بعد وقتی یمن در دفاع از خود از فاصله 900 کیلومتری تأسیسات (نفتی) آرامکو (عربستان سعودی) را می‌زند؛ آرامکویی که از سامانه‌های پدافندی پاتریوت برخوردار است، رسانه‌های غربی برای جبران این آبروریزی مجبور می‌شوند ادعا کنند که موشک یمنی‌ها ایرانی بوده است. برای همین روایت‌ها و سناریوهای دلخواه غرب از جنگ یمن منعکس می‌شود.
المیادین پرسید که در زمان علی عبدالله صالح هم این اتهام به ایران زده می‌شود که ایران از انصارالله حمایت میکند و برای آن سلاح می‌فرستد. موضوع دخالت و اتهام دخالت، جدید نیست. اما چرا این اتهامات هست؟. میرابیان گفت که بر اساس قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت، ممنوعیت ارسال سلاح فراگیر و کامل است. بیایند فقط یک نمونه نشان بدهند که ایران برای انصارالله موشک ارسال کرده است. اگر می‌توانند فقط یک نمونه را ثابت کنند. مشکلشان این است که اینها هیچ گاه فکر نمی‌کردند گروهی که تاکنون در کوهستان بوده الان بتواند این جنگ را کنترل کند. دولت آل سعود همیشه این گروه را طی هشتاد سال گذشته سرکوب کرده است و نخست وزیر و رئیس جمهور این کشور هیچ گاه بدون اجازه عربستان تعیین نمی‌شده است. حالا اینها آمده‌اند ایران را به دخالت متهم می‌کنند. انصارالله در مقطعی بخشی از دولت عبدالله صالح شدند اما عربستان آنها را تحمل نکرد و عبد ربه منصور هادی فرار کرد و استعفا داد تا مشروعیت را از دولت و انصارالله بگیرند.
میرابیان در پاسخ به این سوال که آیا ایران دنبال تسلط بر باب المندب هست، گفت، ببینید ایران تنگه هرمز را دارد و نیازی به باب المندب ندارد. اهمیت هرمز بیشتر از باب المندب است. ایران هیچ طمعی به آن ندارد. وضعیت یمن به گونه‌ای است که حتی به کشتی‌های حامل غذا که مجوز سازمان ملل دارد اجازه پهلوگیری در بندر الحدیده (در غرب یمن) را نمی‌دهند و برخی به اریتره می‌روند. ما دنبال تأمین منافع خود در این هستیم که گذرگاه‌های آبی امن باشد.
المیادین در بخشی دیگر، درباره تلاش امریکا برای اختلاف‌افکنی میان ایران و عراق پرسید و قادری در پاسخ گفت که آمریکا در بخشی از سناریو خود موفق شده اما قطعا از اواخر دوره بیل کلینتون طرحی بود که تحت عنوان خاورمیانه جدید شروع شد و در زمان بوش پسر اجرا شد و اساسش تجزیه منطقه و نقشه کنونی منطقه بود که باید بر اساس آن در برخی کشورها آشوب‌هایی ایجاد می‌شد. در زمان اوباما هم این طرح اجرا شد و بایدن بر آن نظارت داشت. اما محور مقاومت با حمایت ایران این طرح را ناکام گذاشته و آمریکا زیان هنگفتی در این خصوص کرده است. دونالد ترامپ هم در همین ارتباط سردار قاسم سلیمانی را ترور کرد تا این هدف را محقق کند اما نتیجه این شد که الان حضورشان در عراق غیرقانونی شده است. برای همین الان اختلافاتی را بین اربیل و بغداد دامن می‌زنند تا فشار وارد کنند تا شرایط خود را بهبود بدهند... آمریکایی‌ها در جزئیاتی از طرح به موفقیت‌هایی رسیده‌اند اما در کلیت آن ناکام مانده و شکست خورده‌اند.
میرابیان نیز در خصوص اختلاف‌افکنی میان ایران و عراق گفت، در عراق چند صد نفری که کنسولگری ایران در نجف را آتش زدند و دهها نفر در کربلا علیه ایران شعار دادند و کسانی که ادارات و مدارس را بستند، اینها چند درصد مردم عراق هستند و دهها هزار نفری که برای تشییع فرمانده ایران و عراق آمدند چند درصد مردم عراق هستند. اینها اقلیتی کوچک هستند. باید میان این دو تفاوت قائل شد. شما ببینید که چه جمعیتی آمد و علیه حضور آمریکا تظاهرات کرد. آمریکایی‌ها ارزیابی‌شان این است که ایران نفوذ وسیعی در عراق دارد و می‌خواهند آن را از بین ببرند اما حقیقت اینطور نیست. ایران گزینه‌ای را بر عراق تحمیل نمی‌کند بلکه به احزاب سنی و کردی و شیعی مشورت می‌دهد. طی شانزده سال گذشته ایران هیچ گاه با این توافق داخلی عراقی‌ها مخالفت نکرده که چه کسی رئیس جمهور یا نخست وزیر باشد.
قادری در پاسخ به این سوال که آیا نگاهی که به دولت بغداد دارد، با همان نگاه به دولت در اربیل می‌نگرد، گفت، بله. همینطور است اما اگر در کردستان بخواهند محملی شوند برای دشمنان ایران مثل اتفاقی که در ترور دانشمندان هسته‌ای ایران افتاد و عناصر اسرائیلی از این طریق به این هدف رسیدند، بله ایران از منافع خود دفاع خواهد کرد. ایران از هر کس که در مقابل خواسته‌های آمریکا بایستد و از وحدت عراق دفاع کند، حمایت میکند.
خبرگزاری فارس