سیاست های تحریم ترامپ گیت هاب را به مسلخ برد

نورنیوز گروه فناوری؛ از روز گذشته طی اقدامی عجیب گیت هاب که پیش از این به عنوان بستری آزاد برای توسعه دهندگان نرم افزار شناخته می شد، بدون اطلاع قبلی تمامی دسترسی های کاربران ایرانی را مسدود کرد. ردپای سیاست های ترامپ برای تحریم در حوزه فناوری نیز پررنگ تر شده است.

در اقدامی عجیب تر تمامی پروژه های روی این سرورها که به نوعی به ایران ارتباط پیدا می کردند نیز مسدود شده اند. اخبار واصله از ایرانیان مقیم اروپا نیز موید همین واقعیت است و علی الظاهر موضوع خصومت با ایرانیان است و ربطی به حکومت ایران ندارد.

حال سوال اینجاست که آیا این موضوع به خریداری گیت هاب توسط شرکت مایکروسافت، و باز کردن دسترسی اکانت های رایگان به ریپازیتوری های خصوصی ارتباطی پیدا می کند؟

یک سوال حقوقی بسیار مهم در این میان مطرح است که آیا یک شرکت اجازه دارد اکانت هایی را که تحت یک توافقنامه دسترسی آزاد پیش از خریداری توسط شرکت ثالث به وجود آمده اند را، بدون اعلام قبلی و ارسال توافقنامه جدید به دلیل تحریم‌های دولت متبوع مسدود نماید؟

این مهم از آنجا حائز اهمیت است که گیت هاب تنها یکسال است که توسط مایکروسافت خریداری شده و پیش از آن تحت مالکیت هم بنیانگذاران آن با نامهای تام پرستون ورنر، کریس وانستراث و پی‌جی هایت تاسیس شده بود و قرار بود بستری برای مشارکت تیمی پروژه های متن باز باشد.

در واقع بنای تاسیس گیت هاب همانگونه که از نام آن پیداست بر روی گیت که یک پروژه متن باز با مجوز GNU Public lisence Version 2 که یک مجوز متن باز با دسترسی آزاد است بنا نهاده شده است، که با تحریم هیچ تناسبی ندارد.

حال لازم است تا کارشناسان حقوقی با ورود به این حوزه و واکاوی این حرکت گیت هاب در پیروی از تحریم های ترامپ سوالی اساسی تر را مطرح کنند که چگونه امکان دارد نرم افزاری که بر روی نرم افزار دیگری با مجوز GPL ایجاد شده است، دسترسی کاربران را به ریپوهای پروژه های شخصی شان مسدود نماید، به شکلی که حتی الامکان تهیه یک نسخه از محصول نهایی خود را هم نداشته باشند؟

این مهم زمانی پررنگ تر می شود که بسیار از طرح های نو آورانه دانشجویان و پژوهشگران در عرصه نرم افزار پشت سد گیت هاب مانده اند و هیچ دسترسی ای به آنها امکان پذیر نیست، پروژه های که عمدتاً یا در شرف تبدیل به محصول نهایی بوده اند یا نهال های نوپایی بودند که فصل اول برداشتشان را آغاز کرده اند.

البته که همیشه برای هر مشکلی راه حلی هست، ولی سوال اینجاست که داعیه آزادی دسترسی به منابع اطلاعاتی از نوع اپن سورس آیا رو به افول گذاشته است و روز به روز شاهد مسدود شدن دسترسی به محصولات بر پایه GPL خواهیم بود؟ البته این اتفاق رخداد جدیدی نیست کما اینکه  گیت لب سال گذشته پس از انتقال سرورهای خود به GCP (گوگل کلود پلتفورم) به طور کامل دسترسی ایرانیان را به سرویس های خود مسدود کرد.

گیت هاب در واقع یک شبکه اجتماعی در فضای ابر اینترنت است که برنامه نویسان و توسعه دهندگان برای ذخیره سازی کارهایی که بر محوریت همکاری پیش می رود را داخل آن قرار می دهند. این سرویس عملاً نوعی سرویس میزبانی است فقط به جای میزبانی مثلاً وب سایت شما، کدهای پشت وب سایت شما رو نگه می دارد و یک پلتفرم خط تولید اشتراکی را به همراه ابزارهای مدیریت پروژه، نسخه های نرم افزار، گفتگوها و چالش های برنامه نویسان و توسعه دهندگان، شبکه اجتماعی تخصصی برای اشتراک گذاری مسایل و راهکارها می باشد. گیت هاب بزرگترین منبع موجود برای ذخیره سازی کارهایی است که به صورت مشارکت محور ایجاد شده است.

گیت هاب در واقع از دو واژه کلیدی گیت و هاب تشکیل شده که شناخت هر یک به تنهایی از اهمیت ویژه ای برخودار است. گیت یک سیستم پیشرفته کنترل نسخه نرم افزاری از نوع اپن سورس (منبع باز) است که لینوس توروالدز (خالق سیستم عامل لینوکس) آن را ابداع کرد. کنترل نسخ (Version Control) در حقیقت با استفاده از انبار (repository)  ها تمام تغییراتی که در یک نرم افزار توسط برنامه نویسان به وجود می آید را نگهداری می کند. به این روش به سادگی برنامه نویس می تواند نسخه نهایی برنامه را دانلود و بروز رسانی های لازم را به انجام برساند و مجدداً تغییرات خود را با فایل های داخل انبار ادغام نماید. و اما واژه هاب، در دنیای فناوری هاب به معنای مرکز ارتباطات است.

ریپازیتوری (repository) در واژگان زبان پارسی به منبع یا انبار ترجمه شده است که در محاوره گیت هابی به آن ریپو نیز گفته می شود. ریپو ها در واقع مکان هایی هستند که فایل های یک پروژه در آنجا ذخیره می شوند. به این معنی که هر پروژه ای دارای ریپوی مختص خود است که با یک آدرس URL قابل دستیابی است.