نورنیوز-گروه علم و فناوری: جهان فناوری در دهه گذشته شاهد رقابتی بی‌سابقه میان دو قدرت اقتصادی بزرگ، آمریکا و چین، بر سر آینده هوش مصنوعی بوده است. بر اساس آمار منتشرشده از سوی Visual Capitalist، میزان سرمایه‌گذاری خصوصی آمریکا در حوزه هوش مصنوعی طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴ به رقم خیره‌کننده ۴۷۱ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که تقریباً چهار برابر چین (۱۱۹ میلیارد دلار) است.
اما نکته کلیدی، نه فقط در میزان سرمایه‌گذاری، بلکه در ماهیت راهبردی آن نهفته است. ایالات متحده تمرکز خود را بر زیرساخت‌های سخت‌افزاری و توسعه تراشه‌های قدرتمند قرار داده و شرکت‌هایی همچون انویدیا، اینتل و AMD نقش محوری در این اکوسیستم دارند. در مقابل، چین با درک محدودیت‌های خود در واردات تراشه به دلیل تحریم‌های غرب، مسیر متفاوتی را برگزیده و سرمایه را به‌سمت الگوریتم‌ها و مدل‌های نرم‌افزاری سوق داده است.
نمونه شاخص این رویکرد، پروژه DeepSeek است؛ مدلی که با استفاده از سخت‌افزارهای متوسط و مصرف انرژی کمتر، عملکردی هم‌تراز با مدل‌های پیشرفته غربی ارائه داد و در زمان رونمایی، موجب افت بیش از یک تریلیون دلار از ارزش بازار شرکت‌های سخت‌افزارساز آمریکایی شد.
اروپا با ۲۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بریتانیا، و کشورهایی چون آلمان (۱۳ میلیارد) و فرانسه (۱۱ میلیارد دلار) در پی سهم‌گیری از این رقابت‌اند، اما فاصله‌شان با دو ابرقدرت بسیار زیاد است. در این میان، کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز به‌تدریج وارد مرحله‌ای از خودکفایی الگوریتمی و بومی‌سازی هوش مصنوعی شده‌اند. تهران با تکیه بر ظرفیت دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌کوشد تا در مدل‌های بومی زبان فارسی، هوش سلامت و دفاع سایبری، نقشی فراتر از مصرف‌کننده صرف ایفا کند.
رقابت هوش مصنوعی دیگر صرفاً اقتصادی نیست؛ این نبرد، شکل تازه‌ای از قدرت ملی را در قرن بیست‌ویکم تعریف می‌کند.