نورنیوز - گروه بین الملل : حملات رژیم غاصب صهیونی به جنوب لبنان، روز به روز ابعاد و گستره‌ی بیشتری به خود می گیرد. در آخرین مورد از این تحول، رژیم با استفاده از تسلیحاتی ویران‌گر، خاک لبنان را هدف قرار داده است که به لحاظ شدت انفجار، حجم آتش و نور، و میزان تخریب در نوع خود کم‌سابقه است.
از همین رو، برخی ناظران بر این باور هستند که، به همان ترتیب که جنگ روسیه-اوکراین، به میدانی برای آزمایش تسلیحات نوین تبدیل شده است، ارتش رژیم اشغال‌گر قدس نیز، با نهایت سوءاستفاده‌ی خبیثانه از اراده‌ی سیاسی ضعیف و تسلیم‌طلبی کلی حاکم بر ساختار سیاسی لبنان، در حال استفاده از تسلیحاتی برای تجاوز به خاک لبنان است که می توانند ذیل عنوان «تسلیحات مفهوم نوین»(New Concept Weapons) دسته‌بندی می شوند.
از همین رو، خالی از فایده نیست که بدوا، نگاهی به این نوع تسلیحات میدان نبرد داشته باشیم، تا به موضوع تجاوزات اخیر رژیم تل‌آویو به لبنان برسیم.
تحلیلگران نظامی بر این باورند که جنگ‌افزارهای امروزی تنها بر روی قدرت تخریب متمرکز نیستند، بلکه بر اساس مفاهیم استراتژیک جدیدی مانند «هوشمندی»، «مقرون‌به‌صرفه‌بودن»، «سرعت» و «پنهان‌کاری» توسعه می‌یابند.
نمونه‌های بارز تسلیحات با مفهوم جدید، در یک دسته‌بندی کلی، از این قرار هستند:
۱. سیستم‌های انرژی مستقیم (Directed Energy Weapons)
مفهوم محوری شکل‌دهنده این نوع تسلیحات نوین، «جنگ اقتصادی» و مقرون‌به‌صرفه‌سازی امور دفاعی است. این سیستم‌ها (مانند لیزرهای ضدپهپاد) برای مقابله با تهدیدات نامتقارن (مانند پهپادهای ارزان‌قیمت، خمپاره و راکت) طراحی شده‌اند. برخلاف موشک‌های میلیون‌دلاری، هر شلیک یک سیستم لیزری تنها چند دلار هزینه دارد. این مفهوم، در صورت تحقق و رفع نقایص(بعضا جدی) می تواند معادله اقتصادی جنگ را به‌طور معناداری تغییر دهد و مدافعان را قادر می سازد تا تهدیدات کم‌هزینه را با صرفه‌جویی مالی فوق‌العاده‌ای خنثی کنند.
۲. جنگ‌افزارهای هایپرسونیک (Hypersonic Weapons)
مفهوم محوری در این نوع تسلحات جدید، شکست دادن سامانه‌های دفاعی از طریق سرعت و مانورپذیری بالاست.
این موشک‌ها و گلایدرها (با سرعتی بیش از ۵ ماخ) دو ویژگی کلیدی دارند: اول، سرعت فوق‌العاده که زمان عکس‌العمل دشمن را به حداقل می‌رساند، و دوم، قابلیت مانور در جو زمین که ردیابی و رهگیری مسیر آن‌ها را برای سامانه‌های دفاع موشکی سنتی غیرممکن می‌سازد. توسعه این جنگ‌افزارها، برتری منطقه‌ای را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
۳. سامانه‌های دفاع ضد هایپرسونیک (Hypersonic Defense)
مفهوم محوری این نوع از تسلیحات، ایجاد «سپر دفاعی» در برابر پیشرفته‌ترین تهدیدات تهاجمی است. در پاسخ به توسعه موشک‌های هایپرسونیک، قدرت‌های بزرگ در حال طراحی سامانه‌های دفاعی جدیدی هستند. این سامانه‌ها اغلب از خود موشک‌های هایپرسونیک یا موشک‌های رهگیر بسیار سریع با رادارها و حسگرهای فضایی-زمینی پیشرفته استفاده می‌کنند تا بتوانند این تهدیدات پرسرعت را ردیابی و منهدم کنند. این یک رقابت تسلیحاتی کاملاً جدید ایجاد کرده است.
۴. پلتفرم‌های با حداقل شناسایی (Low-Observable Platforms)
در این حوزه تسلیحاتی نوین، پنهان‌کاری و غافلگیری عملیاتی حرف اول را می زند. این مفهوم فراتر از هواپیماهای پنهان‌کار است. امروزه تانک‌هایی در حال توسعه هستند که با باتری سوخت هیدروژنی کار می‌کنند و تقریباً بی‌صدا و بدون انتشار حرارت قابل‌شناسایی عمل می‌کنند. این فناوری، امکان غافلگیری تاکتیکی در فاصله بسیار نزدیک به دشمن را فراهم می‌آورد.
۵. سیستم‌های شناسایی غیرفعال (Passive Detection Systems)
در این نوع سیستم‌ها، اصل بر «دیدن بدون دیده شدن» است. سامانه‌هایی مانند IRST (سامانه جستجو و ردیابی فروسرخ) روی جنگنده‌ها، اجازه می‌دهند تا هواپیماها، اهداف دشمن را تنها با تشعشعات حرارتی آن‌ها (مثل حرارت موتور) ردیابی کنند، بدون این که نیاز باشد رادار خود را( که قابل ردیابی است) روشن کنند. این قابلیت، مزیت عملیاتی بزرگی در درگیری‌های هوایی مدرن محسوب می‌شود.
شاخص‌های اصلی
به طور خلاصه، مفاهیم جدید در تسلیحات را می‌توان در چند محور اصلی خلاصه کرد:
تحول در اقتصاد جنگ: حرکت از جنگ‌افزارهای گران‌قیمت به سمت سیستم‌های مقرون‌به‌صرفه برای مقابله با تهدیدات ارزان.
تأکید بر سرعت و مانور: توسعه سلاح‌هایی که با سرعت و مانورپذیری بالا، تمامی سامانه‌های دفاعی موجود را به چالش می‌کشند.
پنهان‌کاری همه‌جانبه: گسترش مفهوم پنهان‌کاری (Stealth) از هواپیماها به تمامی عرصه‌های نبرد، از زمینی تا دریایی.
هوش مصنوعی و اتوماسیون: ادغام هوش مصنوعی در سامانه‌های شناسایی، کنترل و حتی تصمیم‌گیری برای کاهش زمان عکس‌العمل و افزایش دقت
پدیداری تسلیحات مفهوم نوین در میدان‌ها
دست‌کم در پنج سال اخیر شاهد کاربرد عملی تسلیحات با مفاهیم جدید در میدان‌های نبرد واقعی بوده‌ایم. جنگ اوکراین به عنوان یک آزمایشگاه بزرگ، نقش مهمی در عملیاتی‌سازی و نمایش توانمندی این فناوری‌ها ایفا کرده است.
پهپادهای ارزان قیمت و خودمختار(جنگ اقتصادی)
در جنگ اوکراین، استفاده گسترده برای شناسایی، هدف‌یابی دقیق و حملات انتحاری. پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند اهداف را تشخیص داده و به صورت دسته‌جمعی هدایت شوند.
موشک‌های هایپرسونیک(سرعت و مانور برای شکست دفاع)
روسیه برای اولین بار در مارس ۲۰۲۲ از این موشک‌ها استفاده عملیاتی کرد. ویژگی‌های اصلی آن‌ها سرعت فوق‌العاده (بیش از ۵ ماخ) و قابلیت مانور بالا است که رهگیری آن‌ها را برای سامانه‌های دفاع موشکی سنتی بسیار دشوار می‌کند.
سلاح‌های لیزری (دفاع مقرون‌به‌صرفه)
این سیستم تاکنون به صورت عملی توسط چند کشور به کار گرفته شده‌اند. سیستم‌هایی مانند LW-۳۰ چین برای مقابله با پهپادها معرفی شده‌اند. این سامانه‌ها با سرعت نور عمل کرده و هزینه هر شلیک بسیار ناچیزی دارند که یک مزیت اقتصادی کلیدی محسوب می‌شود.
هوش مصنوعی در تحلیل داده و تصمیم‌گیری(خودمختاری و سرعت عمل)
از هوش مصنوعی برای پردازش حجم عظیم داده‌های اطلاعاتی، شبیه‌سازی میدان نبرد و کمک به تصمیم‌گیری استراتژیک فرماندهان استفاده می‌شود. این فناوری سرعت تحلیل و عکس‌العمل را به شدت افزایش می‌دهد. هم در ارتش ایالات متحده و هم ارتش رژیم صهیونی این قابلیت به طور گسترده به کار گرفته می شود.
سامانه‌های جنگ الکترونیک
شاهدیم که به خصوص در جنگ اوکراین، این سامانه‌ها برای اخلال (Jamming) در ارتباطات پهپادها، فریب سامانه‌های موقعیت‌یاب (Spoofing) و حتی از کار انداختن آن‌ها با امواج پرقدرت مایکروویو به طور گسترده به کار گرفته شده‌اند
نمونه‌های فوق نشان می‌دهند که مفاهیم جدید در تسلیحات، ماهیت درگیری‌های نظامی را به شدت تحت تأثیر قرار داده‌اند:
- اقتصاد جنگ: استفاده از پهپادهای ارزان‌قیمت در مقابل سیستم‌های دفاعی پرهزینه، معادله اقتصادی جنگ را برهم زده است.
- برتری سرعت: موشک‌های هایپرسونیک پنجره زمانی برای عکس‌العمل دشمن را به حداقل می‌رسانند.
- غیرمتمرکزسازی میدان نبرد: هوش مصنوعی و خودمختاری، امکان کنترل و هماهنگی تعداد زیادی از سامانه‌ها را به طور همزمان فراهم می‌کند.
لبنان، آزمایشگاه تسلیحات مفهوم نوین رژیم صهیونی
با بررسی حملات رژیم صهیونی به لبنان در دو سال گذشته، به نمونه‌هایی از تسلیحات و تاکتیک‌های مورد استفاده برمی خوریم که در ذیل تسلیحات مفهوم نوین قابل دسته‌بندی هستند.
- حملات پهپادی: هدف قرار دادن خودروهای در حال حرکت و موتورسیکلت در جنوب لبنان، تاکتیکی برای ترورهای هدفمند با دقت بالا، هزینه عملیاتی پایین و انکارپذیری از سوی رژیم تل‌آویو است.
- بمب‌های انفجاری پنهان در پیجرها و بی‌سیم‌ها: هدف قرار دادن گسترده و همزمان اعضا و ارتباطات حزب الله
- عملیات سایبری-فیزیکی پیچیده؛ نفوذ به زنجیره تامین و استفاده از سلاح‌های پنهان برای ضربه زدن به شبکه داخلی حزب الله
- حمله هوایی به زیرساخت‌ها و ماشین‌آلات: هدف قرار دادن بولدوزرها و تجهیزات سنگین راهسازی، تلاشی برای تخریب قابلیت‌های مهندسی و بازسازی حزبالله و ایجاد اختلال در فعالیت‌های عمرانی پشت جبهه است.
تحلیل کلان
تحلیلگران، استفاده از این نوع تسلیحات و تاکتیک‌ها را در چارچوب راهبرد کلان‌تر تل‌آویو می‌بینند. به نظر می‌رسد اسرائیل تصمیم گرفته است رویارویی با حزبالله را به‌صورت سیستماتیک تشدید کند. این اقدامات تنها پاسخ‌های لحظه‌ای نیست، بلکه بخشی از یک راهبرد گسترده‌تر برای تغییر معادلات امنیتی در شمال اسرائیل ارزیابی می‌شود.
رژیم اسرائیل خود را در یک «جنگ فرسایشی» با ایران و متحدانش می‌بیند. در این راستا، استفاده از تسلیحات با مفهوم جدید، می‌تواند بخشی از «محاسبات هزینه و امکان‌پذیری» باشد؛ به این معنا که با استفاده از روش‌های نوین، حداکثر آسیب به دشمن وارد شود در حالی که هزینه‌های خودی و خطر گسترش به یک جنگ تمام‌عیار کنترل شود.
واقعیت میدانی نشان می دهد که حملاتی که در گذشته غیرممکن یا بسیار پرهزینه محسوب می‌شدند (مانند نفوذ به زنجیره تامین یک گروه و منفجر کردن دستگاه‌های ارتباطی آن در مقیاس وسیع)، اکنون به یک واقعیت تبدیل شده‌اند. این امر نشان‌دهنده افزایش جسارت و تابوشکنی در اقدامات است.
در مجموع، به نظر می‌رسد اسرائیل در حملات اخیر به لبنان، از ترکیبی از حملات مرسوم هوایی و پهپادی در کنار تاکتیک‌های کاملاً نوآورانه و غیرمتعارف (مانند سلاح‌های پنهان در تجهیزات الکترونیکی) بهره برده است. هدف از این کار، ضربه زدن به ساختار سازمانی، توان‌های مهندسی و ارتباطات داخلی حزبالله با حداقل هزینه و خطر برای نیروهای خودی عنوان شده است.
تسلیحات تاکتیکی با هدف ارعاب و فلج‌سازی
بر اساس گزارش‌های تاییدشده از منابعی مانند الجزیره و آنادولو، حملات هوایی اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۵ به جنوب لبنان، ویژگی‌هایی داشت که توجه تحلیلگران نظامی را به خود جلب کرد.
گزارش‌ها حاکی از انفجارهای بسیار قدرتمند با نورهای شدید، همراه با موج‌های شوکی عظیم بود که در سراسر جنوب لبنان طنین‌انداز شد. نورهای بی‌سابقه‌ای که در آسمان شهرهای اطراف دیده شد، نشان از قدرت انفجار بسیار بالا داشت.
به نظر می رسد که این انفجارها با موشک‌های سنگین سنگرشکن آمریکایی با قدرت تخریب بسیار بالا صورت گرفته است
ارتش اسرائیل ادعا کرد که این حملات، "زیرساخت‌های تروریستی" حزبالله در جنوب لبنان، از جمله تأسیسات مورد استفاده برای ذخیره تسلیحات و تجهیزات ساخت‌وساز (بولدوزرها و ماشین‌آلات سنگین) را که برای بازسازی این زیرساخت‌ها استفاده می‌شد، هدف قرار داده است
در مقابل، رئیس‌جمهور لبنان این حملات را "تعرض آشکار علیه تأسیسات غیرنظامی، بدون هیچ توجیه یا بهانه‌ای" خواند. این حداکثر «کنش‌گری» رییس دولتی است که با تن دادن به باج‌خواهی و زورگویی آمریکا(به طرفیت از رژیم تل‌آویو)، عملا فلج دفاعی و انفعال تقریبا کامل را در مقابل تجاوزگری بی‌شرمانه رژیم صهیونی رقم زده است.
ایرنا