نورنیوز- گروه بین الملل: با برگزاری نشست نمایندگان و رهبران کشورهای منطقه و دیگر کشورها، در شرم‌الشیخ که با میزبانی مصر و حضور ترامپ شکل گرفت، انتظار برای تداوم آتش‌بس که از روز دوشنبه آغاز شده با یک سوال جدی همراه است و آن این است که طرفین اصلی به آن پایبند می‌مانند؟ طرح صلح ترامپ که با همکاری برخی کشورهای منطقه و اروپایی شکل گرفته اکنون در بستر پاسخ به این سوال در نگاه افکار عمومی با تردید همراه شده است. عدم حضور حماس و اسراییل به عنوان طرفین جنگ در غزه در نشست شرم‌الشیخ و مبادله تعدادی از اسرا میان طرفین بدون آنکه سندی با حضور میانجیان، ناظران و تضمین‌کننده‌ها امضا شود، این سوال را بیشتر در افکار عمومی شدت می‌بخشد که آیا طرفین به این آتش‌بس پایبند هستند؟! در همین ارتباط مذاکرات متعددی با حضور برخی میانجی‌ها صورت گرفت ولی هرگز امضایی دیده نشد. با این وجود طرفین با پذیرش برخی مفاد این طرح وارد دور تازه‌ای از آتش‌بس شده‌اند. آنها اگرچه با کلیات آن همراه بودند، اما با برخی مفاد فاصله داشتند که این مهم شرایط را با با دو مساله جدی روبه‌رو کرده است؛ نخست آنکه حماس با فراخوان نیروهایش امنیت غزه را به دست گرفته و دوم آنکه اسراییل در حال شناسایی تونل‌های باقیمانده در غزه است. که این دو امر موید نگاهی دیگر به آتش‌بس کنونی است. در همین راستا خبرهایی مبنی بر ورود کامیون‌های کمک غذایی و امدادی از مبادی ورودی به غزه شنیده شده آن‌گونه که عملیات پاکسازی معابر در این منطقه نیز آغاز شده است. اما هنوز صداهایی از تبادل آتش یا ترور در محدوده شنیده می‌شود. از این‌رو به نظر می‌رسد با آنکه آتش‌بس، برقرار شده اما هنوز تداوم آن جای تردید دارد. آتش‌بسی که روی طنابی باریک در حال عبور است، با حوادث گوناگونی روبه‌رو شده که ضرورت‌های جدی برای تدوام خود را طلب می‌کند. انتظار جهانی از یک سو و مردم جنگ‌زده غزه از سوی دیگر برای دستیابی به صلح مسوولیت طرفین درگیری و کشورهای میانجی و حامی را بیشتر ساخته است . لذا به نظر می‌رسد کشورهای میانجی به خصوص امریکا برای دستیابی به برقراری صلح راه مجاب کردن اسراییل را جدی بگیرد و حماس نیز با توجه به نقش میانجی‌های عرب و مسلمان دستور کار‌های مشخص برای تداوم آتش‌بس به کار بندد. اگرچه بر اساس برخی گزارش‌ها از جمله خبرگزاری رویترز، اسراییل به سازمان ملل اعلام کرده اجازه ورود تنها نیمی از کمک‌های توافق شده به نوار غزه را می‌دهد. بدین ترتیب از دیروز چهارشنبه تنها ۳۰۰ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه به جای ۶۰۰ کامیون توافق شده، وارد نوار غزه شدند. همچنین گزارش شده که نتانیاهو به نظامیان دستور داده گذرگاه رفح را طی دیروز باز نکنند. این اقدامات تل‌آویو به بهانه‌های مختلف از جمله روند تحویل گرفتن اجساد اسرا صورت می‌گیرد. (1) این اخبار نگران‌کننده بیانگر حرکت‌های محدودی که شاید دوام نداشته باشد. لذا اگرچه اجلاس مصر برگزار شده، اما تصویری از آینده غزه پیش روی افکار عمومی قرار نداده است؛ امیدهای فراوان در کنار اخبار ذکر شده نگرانی برای غزه را همچنان در پی دارد. از این‌رو به نظر می‌رسد تردید در تداوم آتش‌بس همچنان بر آینده غزه سایه افکنده است. افکار عمومی منطقه و جها ن در انتظار آزمون سخت دولت‌ها برای شکل‌گیری صلح پایدار هستند. اگرچه آنها اجلاس مصر را ایستگاه آخر نمی‌دانند، اما فرصتی برای تداوم‌بخشی به آتش‌بس تعبیر می‌کنند. لذا لازم است با تاکید بیشتر و نگاهی موثر‌تر به اقدامات مبتنی بر تداوم آتش‌بس از سوی کشورهای ناظر و میانجی توجه شود. افکار عمومی نگرانی‌های جدی از اقدامات برهم زننده آتش‌بس در ذهن دارند که بخشی از آن شاید در تصاویری باشد که از تصرف کاروان کشتی‌های صمود که رویکرد حقوق بشری و انسان‌دوستی داشته‌اند در ذهن ایجاد کرده است. شکسته شدن آتش‌بس‌های قبلی نیز بخشی از تصاویر است. اگرچه اجلاس مصر به‌رغم امیدهای زیادی که برای آن می‌رفت در بیانیه پایانی بدون اشاره به نقش نتانیاهو در نسل‌کشی بر مبنای حکم دادگاه بین‌المللی پایان یافت، اما افکار عمومی جهانی به روشنی بر این مساله تاکید دارند که برقراری صلح بدون بررسی اقدامات صورت گرفته از سوی وی با دشواری روبه‌رو خواهد شد. ظاهرا شرکت‌کنندگان در اجلاس مصر تنها به این مقطع از تاریخ، یعنی آتش‌بس موقت بسنده کردند و تصویری از آینده برای مخاطبان جهانی ارایه نکرده‌اند. در این خصوص شاید بتوان میزان نگرانی از آینده غزه را در برخی مطبوعات اروپایی جست‌وجو کرد. آنها نشست مصر را به قدرت‌نمایی و نمایشی بودن رفتار ترامپ تشبیه کرده‌اند و خروجی قابل اتکایی از آن ندارند. در همین راستا نشریات مصری امید بیشتری به اجلاس را بیان داشته‌اند، اما نشریات کشورهای خلیج‌فارس نیز نگاه‌های با تردید خود را بیان می‌دارند. از این رو، شاید به شرم‌الشیخ از منظر شکلی بتوان امید داشت اما اینکه بتواند مسیر پیچیده صلح را هموار کند نیازمند رویکردی دیگر است. یکی از جدی‌ترین دلایل این احتیاط از سوی تحلیلگران و افکار عمومی، عدم حضور طرفین درگیری در این نشست است. برخی کشورهای عربی و منطقه‌ای به قولی، حماس را نمایندگی می‌کنند و امریکا هم ظاهرا دیدگاه‌های اسراییل را بیان می‌کند. اما نبود طرفین و عدم هم‌وزنی نمایندگان مساله‌ای است که باید با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد! با این وجود ضرورت دسترسی به صلح و توقف نسل‌کشی و پایان جنگ در غزه نه تنها برای ساکنان و مردم آن سرزمین جدی است، بلکه به دلیل مبدل شدن آن به دغدغه جهانی مساله جهان است. از این‌رو است که رهبران کشورهای منطقه و ذی‌نفع در این خصوص در برابر سوال تاریخی قرار گرفته‌اند و آن سوال این است که آیا آنها توان توقف جنگ را دارند؟! لذا در عصری که قدرت افکار عمومی به‌رغم همه تلاش‌ها برای نادیده‌انگاری آن دستی پر توان دارد که حاصل آن خروجی صندوق‌های رای است .بی‌توجهی به خواست آنها شاید آشوب‌ها و جنگ‌های دیگری را پدیدار کند که یقینا به نفع هیچ کس نیست! لذا داشتن پاسخ به افکار عمومی که رنجیده خاطر تحولات غزه را دنبال و به‌طور مداوم در شهرهای جهان به حمایت از آنها در خیابان‌ها می‌آیند، الزامی است. از این رو رویکردهای زیر برای تداوم آتش‌بس و دست یافتن به خروجی ملموس از شرم‌الشیخ و پاسخ نسبی به خواست افکار عمومی ضروری است:
ایجاد سازوکار راستی‌آزمایی فوری شامل ناظران بین‌المللی در گذرگاه‌ها و پایش روزانه ورود کمک‌‌ها و امکانات درمانی
الزام شفافیت میانجی‌ها درباره متن توافقات و جدول زمانبندی برای گام‌های عملی
حفاظت از فضای جامعه مدنی و تضمین امنیت فعالان صلح و اهالی رسانه تا روایت‌های میدانی معتبر و راستی‌آزمایی شده جریان یابند.
تضمین برای پایداری آتش‌بس از طریق اخذ تعهدات و تعیین مجازات برای شکنندگان آن از سوی کشورهای میانجی
ایجاد کمیته حقیقت‌یاب برای نسل‌کشی و جنایت جنگی در طول جنگ در غزه برای اغنای افکار عمومی
اعتماد