نورنیوز-گروه سیاسی: بیانیه قرائت شده توسط ـ«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در برابر شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره «اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مصوب ۲۰۱۵»
اجازه دهید سخنانم را با ابراز قدردانی از الجزایر، چین، پاکستان و فدراسیون روسیه آغاز کنم که به پیش‌نویس این قطعنامه در حمایت از دیپلماسی، حاکمیت قانون و عدالت رأی مثبت دادند.
همچنین از چین و روسیه برای ارائه این قطعنامه و تمام تلاش‌هایی که در جریان مذاکرات غیررسمی با سایر طرف‌های ذی‌نفع انجام دادند، تشکر می‌کنم.
ما همچنین از گویان و کره جنوبی به خاطر تصمیم‌شان برای رأی ندادن علیه این پیش‌نویس قطعنامه قدردانی می‌کنیم.
آن‌ها همگی جانب درست تاریخ را انتخاب کرده‌اند، زیرا این پیش‌نویس قطعنامه نشان‌دهنده تلاشی صادقانه برای باز نگه داشتن درهای دیپلماسی و گفت‌وگو و پرهیز از تقابل و درگیری بود.
آقای رئیس، همکاران گرامی،
ایران از سال ۱۹۷۰ عضو پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) بوده و از آن زمان تاکنون به عنوان عضوی مسئول عمل کرده است. ما حق غیرقابل‌انکار خود را، که در این پیمان به رسمیت شناخته شده، برای بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز با شفافیت کامل و آمادگی برای پاسخگویی به هر پرسشی با حسن نیت دنبال کرده‌ایم.
دوازده سال پیش، گروه ۵+۱ و ایران وارد مذاکره شدند و وزرای خارجه در سازمان ملل متحد گرد هم آمدند و توافق کردند که برای یافتن راه‌حلی درباره برنامه هسته‌ای تلاش کنند.
پس از دو سال مذاکرات جدی، توافق جامع اقدام مشترک (برجام) به نتیجه رسید، دستاوردی برجسته در دیپلماسی چندجانبه که به اتفاق آرا با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) تأیید شد.
ایران به‌طور کامل به این توافق پایبند بود، همان‌طور که در ۱۵ گزارش متوالی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید شده است. هیچ برنامه هسته‌ای کشوری تاکنون تحت چنین بازرسی‌های سخت‌گیرانه‌ای قرار نگرفته است.
با این حال، در مه ۲۰۱۸، ایالات متحده به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد و به وضوح قطعنامه ۲۲۳۱ و قوانین بین‌المللی را نقض کرد و شروع به فشار بر دیگر دولت‌ها برای پیروی از این اقدام کرد، بدون ارائه هیچ دلیل یا توجیهی.
با وجود این، ایران به‌طور کامل به تعهدات خود پایبند ماند، به این امید که وعده‌های اروپا برای اقدامات جبرانی، توازن بنیادین این توافق را حفظ کند: پذیرش محدودیت‌های داوطلبانه از سوی ایران در ازای رفع تحریم‌ها و ارائه مزایای اقتصادی ملموس برای مردم ایران.
پس از بیش از یک سال صبر، و هنگامی که مشخص شد کشورهای اروپایی (E3) یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند به هیچ‌یک از وعده‌های خود عمل کنند، ایران ناچار شد اقدامات جبرانی را اتخاذ کرده و تعهدات خود را مطابق با حقوق به‌رسمیت‌شناخته‌شده در برجام کاهش دهد.
اقدامات ایران قانونی، تدریجی و کاملاً مطابق با حقوقش در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بود. مهم‌تر اینکه، این اقدامات به‌گونه‌ای طراحی شده بودند تا مبنای بنیادین توافق ۲۰۱۵ را بازسازی کنند.
وضعیت کنونی نتیجه مستقیم خروج ایالات متحده از برجام و ناکامی کشورهای اروپایی (E3/EU) در انجام اقدامات مؤثر برای پایبندی به تعهداتشان است.
ایالات متحده به دیپلماسی خیانت کرد، اما این کشورهای اروپایی بودند که آن را دفن کردند.
این وضعیت آشفته یک‌شبه به وجود نیامد. کشورهای اروپایی و ایالات متحده به‌طور مداوم برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را تحریف کرده‌اند.
آن‌ها در این مسیر، اتهامات بی‌اساس رژیم اسرائیل را تکرار کرده‌اند. این اقدام به‌ویژه نفرت‌انگیز است، زیرا رژیم اسرائیل، به‌عنوان یک رژیم اشغالگر و نسل‌کش، تنها دارنده تسلیحات هسته‌ای در منطقه ماست. استانداردهای دوگانه‌ای که در اینجا به کار گرفته شده، تکان‌دهنده و برای جهانیان کاملاً آشکار است.
ایران به‌طور قاطع هرگونه سلاح کشتار جمعی، از جمله سلاح‌های هسته‌ای، را رد می‌کند. این سلاح‌ها غیرانسانی‌اند و با تعالیم اسلامی و دکترین دفاعی ما مغایرت دارند. این موضع اصولی اخیراً توسط رهبر انقلاب ایران نیز باز تأیید شده است.
با این حال، با وجود دهه‌ها تحریم‌های غیرقانونی، ترور دانشمندان هسته‌ای، و اکنون بمباران آشکار تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ما، ایران نه از برجام، نه از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT)، و نه از تعهدات پادمانی خود تخطی کرده است.
در حالی که ایالات متحده به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شده و دیگران را به پیروی از خود واداشته بود، ایران با حسن نیت به دعوت رئیس‌جمهور ترامپ برای گفت‌وگو، پس از بازگشت او به کاخ سفید در اوایل سال جاری، پاسخ مثبت داد.
پنج دور مذاکره برگزار شد. اما در آستانه دور ششم، اسرائیل با حمایت ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کشور من حمله کرد. رژیم جنایتکار اسرائیل دانشمندان هسته‌ای ایران و خانواده‌هایشان را به قتل رساند؛ در یک مورد، یک دانشگاهی به همراه بیش از دوازده نفر از بستگانش، از جمله زنان و کودکان، به قتل رسیدند.
این اقدامات تروریستی نه از سوی کشورهای اروپایی محکوم شد و نه توسط آژانس مورد انتقاد قرار گرفت. در عوض، همه ما دیدیم که چگونه مقاماتی مانند صدراعظم آلمان آشکارا از اسرائیل برای انجام «کار کثیف» اروپا تمجید کردند.
به عبارت دیگر، تلاش ایران برای دیپلماسی با تجاوز پاسخ داده شد.
بار دیگر، واشنگتن به دیپلماسی خیانت کرد و کشورهای اروپایی آن را دفن کردند.
به جای بسیج شدن برای ازسرگیری گفت‌وگو، کشورهای اروپایی مسیر تقابل را برگزیدند و مکانیسم به‌اصطلاح «اسنپ‌بک» را فعال کردند. اما ایران همکاری را انتخاب کرد.
در تاریخ ۹ سپتامبر در قاهره، من یادداشت تفاهمی با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امضا کردم. این اقدام مورد استقبال آژانس و جامعه بین‌المللی قرار گرفت.
با این حال، بلافاصله با رویکردهای غیرسازنده از سوی ایالات متحده و کشورهای اروپایی مواجه شد.
در اینجا، در نیویورک، ایران بار دیگر پیشنهادهای سازنده‌ای برای جلوگیری از یک بحران غیرضروری و قابل اجتناب ارائه داد.
اما همه این پیشنهادها نادیده گرفته شدند. کشورهای اروپایی و ایالات متحده با سوءنیت عمل کردند و در حالی که ادعای حمایت از دیپلماسی داشتند، عملاً آن را مسدود کردند. متأسفانه، کشورهای اروپایی به جای استفاده از اختیار مستقل خود، تابع امیال واشنگتن شدند.
نفی مداوم ابتکارات از سوی ایالات متحده برای باز نگه داشتن پنجره دیپلماسی، بار دیگر نشان داد که مذاکره با ایالات متحده به هیچ نتیجه‌ای جز «بن‌بست» منجر نمی‌شود، همان‌طور که رهبر انقلاب ایران نیز اعلام کرده‌اند.
آقای رئیس،
پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده توسط چین و روسیه اقدامی مسئولانه برای جلوگیری از تشدید تنش و فراهم کردن زمان و فضا برای دیپلماسی است. آن‌ها با حسن نیت مذاکره کرده و برای رسیدن به اجماع انعطاف‌پذیری نشان داده‌اند.
متأسفانه، کشورهای اروپایی (E3) و ایالات متحده ابتکار عادلانه روسیه و چین را رد کردند و بر دیگر اعضای شورا فشار آوردند تا از آن حمایت نکنند. سخنان آن‌ها با اقداماتشان همخوانی ندارد. هدف آن‌ها ایجاد بحران است، نه ازسرگیری دیپلماسی.
با مسدود کردن این ابتکار، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی شکاف‌ها در شورای امنیت را عمیق‌تر کرده، اعتبار آن را تضعیف نمودند و پنجره فرصتی را که ادعا می‌کردند به دنبال آن هستند، بستند.
موضع ایران در قبال پیگیری مکانیسم به‌اصطلاح «اسنپ‌بک» توسط سه کشور اروپایی روشن و ثابت است.
این اقدام از نظر قانونی بی‌اعتبار، از نظر سیاسی بی‌ملاحظه و از نظر رویه‌ای معیوب است.
ما این موضع قانونی را که با اسناد و استدلال‌های معتبر پشتیبانی می‌شود، در چندین نامه به رئیس شورا و دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرده‌ایم.
ایران به همراه روسیه و چین همچنین ماهیت غیرقانونی و تحریک‌آمیز اقدامات سه کشور اروپایی را نشان داده است اخیراً در نامه مشترک ۲۸ اوت ۲۰۲۵.
این موضع مشترک به‌وضوح نشان داد که اطلاعیه ۲۸ اوت تروئیکای اروپایی به رئیس شورا تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند به‌عنوان اعلان معتبر طبق بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ تلقی شود.
ایران هیچ تعهدی در قبال آن ندارد، زیرا:
- سه کشور اروپایی تعهدات خود تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرده‌اند و بنابراین هیچ حقی برای ادعای «عدم اجرای قابل‌توجه» ندارند. استفاده آن‌ها از مکانیسم به‌اصطلاح اسنپ‌بک صرفاً سوءاستفاده آشکار از روند است.
- پیش‌نویس قطعنامه‌ای که در ۱۹ سپتامبر به رأی گذاشته شد، الزامات قطعنامه ۲۲۳۱ را برآورده نکرد و نمی‌تواند تحریم‌های خاتمه‌یافته را بازگرداند. به همین ترتیب، قطعنامه پیشنهادی کره جنوبی که رئیس شورا از رأی دادن به آن خودداری کرد، هیچ مشروعیتی ندارد.
- تلاش‌های آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته باطل و بی‌اثر است.
- قطعنامه ۲۲۳۱ باید طبق بازه زمانی توافق‌شده منقضی شود. تمامی محدودیت‌های مرتبط با مسائل هسته‌ای تحت قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ به‌طور دائم پایان خواهد یافت. ایران، همراه با بسیاری از کشورهای دیگر، هیچ تلاشی برای تمدید، احیا یا اجرای آن‌ها پس از این تاریخ را به رسمیت نخواهد شناخت.
ما از رئیس شورای امنیت می‌خواهیم که تصمیم امروز را غیرقانونی اعلام کند.
همچنین از دبیرکل درخواست می‌کنیم از هرگونه تلاش برای احیای مکانیسم‌های مرتبط با تحریم‌ها در دبیرخانه خودداری کند.
هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریم‌های خاتمه‌یافته باید رد شود. هیچ منبعی نباید برای حمایت از این مکانیسم غیرقانونی اختصاص یابد.
کسانی که این مسیر را دنبال می‌کنند، مسئولیت کامل لطمه زدن به اعتبار و یکپارچگی سازمان ملل و همچنین هرگونه آسیب و پیامدهای انسانی تحمیل‌شده بر مردم ایران را بر عهده خواهند داشت.
آقای رئیس،
تحولاتی که شاهد آن بوده‌ایم، سابقه‌ای خطرناک ایجاد می‌کند. اگر توافق‌ها به‌طور خودسرانه نقض شوند، هیچ ملتی نمی‌تواند به تعهدات بین‌المللی اعتماد کند.
اگر اقدامات غیرقانونی به جای قانون با زور اجرا شوند، شورای امنیت در معرض خطر از دست دادن اعتبار و اقتدار خود قرار می‌گیرد.
این وضعیت نه‌تنها به ایران، بلکه به کل نظام حقوق بین‌الملل و امنیت جمعی آسیب می‌رساند.
تروئیکای اروپایی و ایالات متحده مسئولیت کامل پیامدهای جدی تصمیم امروز را بر عهده دارند.
آن‌ها با نادیده گرفتن حقایق، انتشار ادعاهای نادرست، تحریف برنامه صلح‌آمیز ایران و مسدود کردن دیپلماسی، فعالانه و با نیت مسیر تشدید خطرناک را هموار کرده‌اند.
همان‌طور که حملات نظامی در دستیابی به اهداف اعلام‌شده خود ناکام مانده‌اند، مکانیسم به‌اصطلاح اسنپ‌بک نیز شکست خواهد خورد. تنها راه‌حل، گفت‌وگو است. برجام این را ثابت می‌کند.
ایران هرگز به تهدید یا فشار پاسخ نمی‌دهد. ما تنها به احترام پاسخ می‌دهیم.
تصمیم امروز هرگونه اعتماد باقی‌مانده مردم ایران به وعده‌های غرب، به‌ویژه تروئیکای اروپایی، را از بین برده است. جمهوری اسلامی ایران سیاست خارجی خود را بر اساس خواست و احساسات مردم خود پایه‌گذاری می‌کند. این نوبت تروئیکای اروپایی و ایالات متحده است که مسیر خود را اصلاح کنند و اقدامات معناداری برای ایجاد اعتماد انجام دهند.
در عین حال، ما باید به آنچه حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل به‌وضوح بیان می‌کنند پایبند باشیم: هیچ تعهدی نمی‌تواند از رویه‌های نامعتبر یا فقدان اجماع در شورای امنیت ناشی شود.