×
سیاسی
شناسه خبر : 244960
تاریخ انتشار : شنبه 1404/06/22 ساعت 18:30
خطر اصلاحات نیمه‌کاره

نورنیوز تلاش دولت چهاردهم برای اصلاح نظام اداری و بوروکراسی کشور را بررسی می‌کند؛

خطر اصلاحات نیمه‌کاره

بزرگ‌ترین خطر پیش روی دولت چهاردهم، گرفتار شدن در دام اصلاحات نیمه‌کاره است. اگر قرار باشد تنها با ادغام ادارات و محدود کردن ساعت کاری، بوروکراسی اصلاح شود، نتیجه‌ای جز نارضایتی اجتماعی و افزایش بیکاری پنهان به دست نخواهد آمد. کوچک‌سازی واقعی باید با ایجاد اشتغال مولد در بخش خصوصی همراه باشد.

نورنیوز- گروه سیاسی: سخنان اخیر رئیس‌جمهور در اردبیل، یک بار دیگر مسئله‌ای بنیادین را به صدر موضوعات روز کشور آورد: «دولت فربه». مسعود پزشکیان در سخنانی با صراحت اعلام کرد: «یکی از بزرگ‌ترین عوامل تورم، بزرگی بیش از حد دولت است... ما خودمان مقصر اصلی ایجاد تورم هستیم.» او از سالن‌های خالی کنفرانس، ادارات موازی، ولخرجی‌های غیرضروری و پروژه‌محوری بی‌پایان سخن گفت؛ و نتیجه گرفت که گسترش بی‌رویه بدنه دولت نه تنها بهره‌وری را کاهش داده، بلکه به عامل اصلی تورم ساختاری بدل شده است.

این گزاره، صرفاً یک گلایه اجرایی نیست؛ بلکه نقطه‌ای استراتژیک در فهم اقتصاد سیاسی ایران است. در کشوری که بیش از ۷۰ درصد اقتصاد در کنترل مستقیم یا غیرمستقیم دولت است، «فربهی دولت» تنها یک مشکل اداری نیست، بلکه یک بحران ساختاری است که مسیر توسعه را مسدود کرده است.

دولت فربه و چرخه تورم مزمن

دولت فربه، منابع مالی را می‌بلعد و در عوض، تقاضای مازاد در اقتصاد تولید می‌کند. همان‌گونه که رئیس‌جمهور تصریح کرد، «درآمدی وجود ندارد، اما همه منابع صرف بزرگ‌تر شدن دولت شده است. برای جبران این وضعیت، پول چاپ می‌کنیم و خودمان تقاضای اضافی در اقتصاد ایجاد می‌کنیم.» این اعتراف صریح، توضیحی ساده اما دقیق از چرخه تورم در ایران است: گسترش بدنه دولت → افزایش هزینه‌ها → کسری بودجه → استقراض و چاپ پول → تورم. تا زمانی که این چرخه شکسته نشود، هیچ سیاست پولی یا مالی قادر به مهار تورم نخواهد بود.

پزشکیان به درستی بر ضرورت ادغام یا حتی تعطیلی برخی ادارات و سازمان‌ها بدون اخراج کارکنان تأکید کرد. اما اصلاح ساختار اداری اگر صرفاً در قالب کاهش هزینه‌های صوری باقی بماند، در عمل چیزی جز جابه‌جایی صورت‌مسئله نخواهد بود. تجربه نشان داده که کوچک‌سازی دولت، اگر با یک راهبرد جامع حکمرانی همراه نباشد، تنها به بازتولید ناکارآمدی در مقیاسی کوچک‌تر منجر می‌شود.

حلقه مفقوده: بخش خصوصی واقعی

نقطه کلیدی اینجاست: اصلاح نظام اداری بدون توجه به بخش خصوصی واقعی، ناقص خواهد بود. اگر دولت از یک سو سازمان‌های زائد را حذف کند، اما از سوی دیگر اقتصاد را همچنان در انحصار شرکت‌های شبه‌دولتی و خصولتی نگاه دارد، فضای رقابتی شکل نمی‌گیرد و بهره‌وری افزایش نخواهد یافت.

بخش خصوصی واقعی، همان بخشی است که بر پایه سرمایه‌گذاری مولد و رقابت آزاد فعالیت می‌کند؛ نه آنکه از رانت‌های دولتی و انحصارهای قدرت ارتزاق کند. این بخش در ایران سال‌هاست در حاشیه مانده: خفه‌شده در میان مجوزهای زائد، گرفتار در نبود امنیت سرمایه‌گذاری، و بازنده در رقابت نابرابر با بنگاه‌های رانتی. اگر رئیس‌جمهور از «بازنگری اساسی در شیوه اداره کشور» سخن می‌گوید، این بازنگری باید دقیقاً در همین نقطه معنا یابد: بازتعریف نقش دولت از «کارفرما» به «تنظیم‌گر».

کشورهایی که توانسته‌اند بوروکراسی خود را اصلاح کنند، همزمان دست بخش خصوصی واقعی را باز گذاشته‌اند. کره جنوبی و ترکیه نمونه‌های شاخص‌اند: دولت از تصدی‌گری عقب نشست، اما در عوض، نهادهای تنظیم‌گر شفاف ایجاد کرد، رقابت سالم را تضمین نمود، و امنیت سرمایه‌گذاری را برقرار ساخت. نتیجه آن شد که رشد اقتصادی، نه از دل پروژه‌های دولتی، بلکه از دل نوآوری بخش خصوصی برآمد.

ایران اگر بخواهد مسیر مشابهی طی کند، باید میان «کوچک‌سازی دولت» و «آزادسازی بخش خصوصی» پیوند برقرار کند. کوچک‌سازی بدون آزادسازی، به معنای رها کردن اقتصاد در دست حلقه‌های رانتی خواهد بود.

خطر اصلاحات نیمه‌کاره

بزرگ‌ترین خطر پیش روی دولت چهاردهم، گرفتار شدن در دام اصلاحات نیمه‌کاره است. اگر قرار باشد تنها با ادغام ادارات و محدود کردن ساعت کاری، بوروکراسی اصلاح شود، نتیجه‌ای جز نارضایتی اجتماعی و افزایش بیکاری پنهان به دست نخواهد آمد. کوچک‌سازی واقعی باید با ایجاد اشتغال مولد در بخش خصوصی همراه باشد. حذف بودجه نهادهای غیرمولد باید با تقویت نهادهای مردمی و مدنی جبران شود. و واگذاری اختیارات باید با ایجاد نظام نظارتی شفاف همراه باشد تا فساد در مقیاس محلی بازتولید نشود.

پزشکیان در اردبیل، با کلیدواژه «دولت فربه» پرده از واقعیتی برداشت که سال‌ها در اقتصاد ایران نادیده گرفته شده بود. اما هشدار او تنها زمانی به یک اصلاح واقعی بدل خواهد شد که به راهبردی جامع برای پیوند زدن اصلاح نظام اداری با توانمندسازی بخش خصوصی واقعی بینجامد. کوچک‌سازی دولت، اگر با آزادسازی اقتصاد همراه نشود، تنها پوسته‌ای از اصلاحات خواهد بود؛ اصلاحی که به جای درمان ریشه‌ای، چرخه ناکارآمدی را در لباسی تازه بازتولید می‌کند.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
بهره‌برداری از 164 واحد نیروگاه تجدیدپذیر
والیبالیست های جوان ایران قهرمان بازی های آسیایی بحرین شدند
صابر کاظمی از دنیا رفت/کمیسیون پزشکی، مرگ مغزی صابر کاظمی را تأیید کرد
پاسخ کوبنده بوکسور لبنانی به لگدمال کردن پرچم اسرائیل
یونیسف خواستار آتش بس فوری در سودان شد
لیست 45 نفره برای مدیریت نوار غزه
مدال طلای جودو بر گردن مهسا شکیبایی
ادعای تازه گروسی درباره غنی‌سازی اورانیوم در ایران
جنگ با لبنان، عواقب بدی برایتان دارد
شهادت 104 فلسطینی از شب گذشته تاکنون
اتحادیه اروپا خواستار احترام به آتش‌بس در غزه شد
اعلام جرم علیه تهیه‌کننده و مجری برنامه منتشرکننده ادعاهای فائزه هاشمی
اوکراین 2 پالایشگاه نفت روسیه را هدف قرار داد
نورنما | اشتباه ترامپ، نخست‌وزیر ژاپن را هم سرگردان کرد
نورنما | اشتباه ترامپ، نخست‌وزیر ژاپن را هم سرگردان کرد
اعلام محدودیت‌های ترافیکی از 7 تا 10 آبان در برخی از جاده‌های کشور
نورنما | اشتباه ترامپ، نخست‌وزیر ژاپن را هم سرگردان کرد
تصویب سه روز جدید در تقویم رسمی کشور
نخست وزیر مجارستان: اروپا باید با مسکو مستقیم مذاکره کند
روایت ترامپ از درگیری کوچک در هیروشیما و ناکازاکی!
صعود تاریخی بازارهای سهام آسیا
تحرکات جدید نظامیان اسرائیلی در جنوب لبنان
شرایط اعطای فرزندخواندگی اعلام شد+ جزئیات
تاریخ سازی پدیده تنیس روی میز ایران در بحرین
پوتین: یک اژدر هسته‌ای آزمایش کردیم
فرصت یک هفته‌ای پزشکیان به دو دانشگاه برای ارایه برنامه عملیاتی
10 عرضه اولیه در بورس تا پایان سال
پرواز لامرد – کویت برقرار شد
تشکیل پرونده قضایی برای فائزه هاشمی
دولت انگلیس: ایران از جبهه پولیساریو حمایت نمی‌کند
حماس: رژیم اسرائیل به دنبال ناکام گذاشتن طرح ترامپ است
آغاز توزیع کارت آزمون وکالت 1404 از 12 آبان
آغاز سرشماری سراسری حیات‌وحش در کشور
حمله تروریستی به خودروی امنیتی در پاکستان با 6 کشته و 14 زخمی
پاکستان نقض آتش‌بس غزه را به شدت محکوم کرد
هشدار وزیر اقتصاد به بانک‌های ناتراز: آینده‌ای شبیه «آینده»!
بازگشت داوطلبانه زنان پلیس به مرکز 110 پس از حمله موشکی
علت غرق شدن ماهیگیران دیلمی چه بود؟
برنز ارزشمند آلما حسینی در رقابت‌های جهانی وزنه‌برداری
ترامپ: فردا با «شی» دیدار می‌کنم
سایه اخراج بر سر مجیدی
پاکستان شکست مذاکرات با افغانستان را اعلام کرد
قدردانی دبیر شورای عالی امنیت ملی از شهردار تهران
میانگین سن افراد در ایران به 35 سال رسید
وزیر نفت: فعلاً خبری از گرانی بنزین نیست
نورنما | قهرمانان مصنوعی
«ریودوژانیرو» به منطقه جنگی تبدیل شد
لرزه‌خیزترین استان کشور در مهرماه کدام است؟
برخورداری از فیبر نوری نیازمند هزینه جدید مشترکان نیست
تحریم‌ها در حوزه دارو اثر دارد اما فعلا وضع‌ از گذشته بهتر است
X
آگهی تبلیغاتی