×
سیاسی
شناسه خبر : 244848
تاریخ انتشار : شنبه 1404/06/22 ساعت 10:02
ماشه و توافق قاهره

رحمن قهرمانپور*

ماشه و توافق قاهره

توافق ایران با آژانس را باید آخرین تلاش‌های ایران برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه عنوان داشت. از اظهارات عراقچی می‌توان نتیجه گرفت که ایران حساب ویژه‌ای بر این توافق باز کرده تا بتواند از این طریق مانع بازگشت مکانیسم ماشه شود.

نورنیوز-گروه سیاسی: عراقچی در اظهارات پس از تفاهم گفت که اگر مکانیسم ماشه فعال شود، دیگر هیچ نوع همکاری بین ایران و آژانس بر اساس این توافق وجود نخواهد داشت. در طرف مقابل هم رافائل گروسی گفت که این توافق ارتباط مستقیمی به مکانیسم ماشه ندارد و موضوعی جداگانه است. آژانس این توافق را ذیل تعهدات پادمانی ایران در چارچوب پیمان منع اشاعه یا ان‌پی‌تی می‌بیند، اما ایران به دنبال استفاده از این توافق برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه است. این توافق از جهاتی شبیه مدالیته یا چارچوب کاری است که ایران در پاییز ۱۳۸۶ و در زمان مدیرکلی محمد البرادعی با آژانس امضا کرد. جالب توجه اینکه همان زمان هم لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بود.

بنابراین توجه به شباهت‌های دو مدالیته به نظر من می‌تواند جالب توجه باشد، هرچند که زمان زیادی از توافق قبلی ایران و آژانس در زمان لاریجانی گذشته، اما همان زمان هم تلاش می‌شد که این توافق به ابزاری برای جلوگیری از تشدید تحریم‌ها و صدور قطعنامه جدید علیه ایران منجر شود که در عمل این اتفاق نیفتاد. بنابراین باید گفت ظرفیت این مدالیته یا چارچوب جدید همکاری برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه محدود هست؛ ضمن اینکه ۲۴ساعت بعد از توافق، طرف ایرانی و مدیرکل آژانس برداشت‌های تقریبا متضادی از این توافق ارائه کردند.

شاید عراقچی به دلیل ملاحظات داخلی و واکنش تندروها سعی کرد که این توافق را کم‌اهمیت جلوه دهد، اما از طرف دیگر در سایر موارد هم ابهامات جدی وجود دارد. به‌عنوان مثال علاوه بر موضوع دسترسی‌ها که مورد اختلاف دو طرف قرار دارد، مساله زمان‌بندی هم بسیار مهم به نظر می‌رسد که ایران به دنبال این است که همکاری با آژانس و موضوع سایت‌های مورد تهاجم قرار گرفته و اورانیوم ۶۰درصد غنی شده را به بعد از فعال‌سازی مکانیسم ماشه موکول کند یا در واقع این همکاری را آن اندازه طولانی کند که موعد بازگشت تحریم‌ها در اواخر مهر تمام شود و قطعنامه‌ها لغو شوند.

اما از طرف دیگر اروپا و آژانس تاکید می‌کنند که این همکاری باید در یک چارچوب زمانی مشخص و محدود باشد. مقامات اروپایی اعلام کردند که ایران باید هر چه سریع‌تر همکاری را شروع کند. از طرف دیگر هنوز در مورد دو شرط دیگر اروپایی‌ها یعنی غنی‌سازی صفر و آغاز مذاکرات با آمریکا اتفاق عملی رخ نداده و بنابراین سوال بزرگ این است که آیا صرف توافق ایران و آژانس، موضوع فعال‌سازی مکانیسم‌ ماشه منتفی می‌شود یا خیر.

پس این سناریو تقویت می‌شود که این توافق به‌تنهایی قادر به جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه نیست، اما می‌تواند زمینه را برای تمدید مکانیسم ماشه با قطعنامه پیشنهادی روسیه در شورای امنیت هموار کند. اما لازمه تصویب قطعنامه روسیه این است که سه کشور اروپایی و مشخصا دو کشور فرانسه و بریتانیا که دارای حق وتو در سازمان ملل هستند، با این قطعنامه همراهی کنند. هنوز خبری در مورد همراهی اروپا با پیش‌نویس قطعنامه روسی منتشر نشده، بلکه برعکس خبر منتشر‌شده این است که کره‌جنوبی به عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت قطعنامه‌ای را که بر‌اساس قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، نهایی کرده و ممکن است به رای بگذارد.اگر این قطعنامه به رای گذاشته شود، طبیعتا اروپا آن را وتو خواهد کرد. 

به عنوان جمع‌بندی می‌توانیم بگوییم که همچنان امکان جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه اندک است، اما اندکی امیدواری نسبت به تمدید مکانیسم ماشه بر اثر توافق جدید ایران و آژانس پدیدار شده است. با این حال ادامه این مسیر باز به سیاست اروپا و همراهی آن با روسیه در تصویب قطعنامه پیشنهادی مسکو بستگی دارد و از طرف دیگر به زمان‌بندی و میزان همکاری ایران با آژانس وابسته است. لذا در روزهای آخری که برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه باقی مانده، امید اندکی نسبت به تمدید مکانیسم ماشه به وجود آمده است و باید در این مورد محتاط باشیم، چرا که تجربه مدالیته ۱۳۸۶ هم نشان داد که این نوع توافق‌هایی که مورد تفسیرهای به‌شدت متفاوت قرار می‌گیرد، نمی‌تواند اثر چندان بزرگی داشته باشد و در شرایط فعلی بتواند مانع از فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپا شود.

*  پژوهشگر ارشد مسائل بین‌الملل


دنیای اقتصاد
اخبار مرتبط
غرب به دنبال نمد مال کردن ایران است
دوشنبه 1404/06/24 ساعت 09:36
نصرت‌الله تاجیک
غرب به دنبال نمد مال کردن ایران است
بیانیه اخیر چهار کشور اروپایی که تنها یک روز پس از تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شد و اقدام کره‌جنوبی و بیانیه اعضای «مکانیسم پاسخ سریع» گروه هفت به اتفاق کشورهای همراه در مورد مسائل داخلی ایران نشانه‌ای روشن از استراتژی تازه غرب در قبال تهران است؛ استراتژی‌ای که می‌توان آن را «نمدمال کردن ایران» توصیف کرد.
تحقق شرط کلیدی ایران در توافق قاهره با آژانس
دوشنبه 1404/06/24 ساعت 08:43
تحقق شرط کلیدی ایران در توافق قاهره با آژانس
بازرس ارشد سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد شرط کلیدی ایران در توافق قاهره با آژانس محقق شده؛ شرطی که کمتر در رسانه‌ها دیده شد اما می‌تواند مسیر روابط ایران با غرب و رژیم صهیونیستی را تغییر دهد. آیا این توافق به کاهش تنش‌ها منجر خواهد شد؟
بن‌بست تندروی
یکشنبه 1404/06/23 ساعت 12:11
عباس عبدی:
بن‌بست تندروی
واقعیت این است که فارغ از هر نتیجه‌ای که از توافق عراقچی-گروسی حاصل شود، تندروها بازی سیاست را باخته‌اند و باید به فکر کار دیگری باشند؛ چون از این نمد کلاهی برای آنان نخواهد بود. علت آن نیز روشن است. همان روزی که خبر تاییدصلاحیت پزشکیان را شنیدند، باید متوجه می‌شدند که: «کشتی‌بان را سیاستی دگر آمد».
تدبیر ایران در همکاری با آژانس
یکشنبه 1404/06/23 ساعت 10:20
کیومرث اشتریان
تدبیر ایران در همکاری با آژانس
در توافق با آژانس انرژی اتمی، ایران بازی دیپلماتیک خود را پیش از شورای امنیت به آژانس انرژی اتمی برده است تا چالش هسته‌ای را به چارچوب قواعد، مقررات و هنجارهای سازمان انرژی اتمی بازگرداند و از سپردن سرنوشت این گوی آتشین به دستان اروپا و آمریکا که مطالبات فراهسته‌ای از ایران دارند، جلوگیری کند.
مداردیپلماسی | ماشه علیه دیپلماسی
یکشنبه 1404/06/09 ساعت 16:19
مداردیپلماسی | ماشه علیه دیپلماسی
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
واگذاری 2500 مسکن در 15 شهر کشور به نخبگان
زمستان بدون خاموشی؛پر شدن ذخایر نفت‌گاز نیروگاهی
شورش در گرجستان؛ حمله معترضان به کاخ ریاست‌جمهوری + فیلم
دستورالعمل کارگزاران رمزپول تصویب شد
آرسنال موقتاً صدرنشین لیگ برتر شد + سایر نتایج
رونمایی طرح تقویت محله محوری تا پایان پاییز
بازداشت 175 نفر در تظاهرات لندن
سپاهان 0 - 0 ذوب آهن | تساوی و تقسیم امتیازات در داربی اصفهان + خلاصه بازی
ابلاغ دستورالعمل جایگزینی فیبرنوری با کابل مسی به مخابرات
برگزاری کنفرانس فلسطینی درباره آینده غزه در مصر
چلسی(1)- لیورپول(1)؛ نبرد حساس برای برگشت به مسیر قهرمانی + گل اول
ثبت نام ایران خودرو از 4.5 میلیون نفر گذشت
ترامپ :حماس باید سریع اقدام کند
توفان مدارس منطقه سیستان را تعطیل کرد
مقام صهیونیستی: مذاکرات آتش‌بس فقط چند روز طول می کشد
کاهش نسبی دما از فردا یکشنبه در تهران
فولاد(0) - تراکتور (0) | نبرد داغ دو تیم در اهواز
دولت آمریکا به دنبال پذیرش تنها 7500 پناهجو/پیشنهاد 2500 دلاری برای ترک داوطلبانه
شیخ نعیم قاسم: طرح ترامپ برای غزه پر از خطرات است
علیپور موضع بازیکنان را مشخص کرد
ورود عارف به پرونده قاچاق مس و ترخیص تلفن همراه
سقوط پهپاد اسرائیلی در شرق لبنان
هیات حماس امشب به قاهره می‌رود
واکنش فیفا به ویزا ندادن به کادر 9 نفره ایران
ایران آمادۀ نخستین پرتاب از پایگاه فضایی چابهار
دوشنبه؛ آغاز اعلام برندگان جایزه نوبل 2025
رئیس پلیس آگاهی فراجا خبرداد؛ کشف بیش از 4 هزار خودرو سرقتی در یک سال
خسروی رکورد جهان را شکست و هفتمین طلایی ایران شد
برنامه رقابت وزنه‌برداران ایران در مسابقات قهرمانی جهان مشخص شد
رئیس کمیسیون اروپا: فرصت پایان دادن به جنگ غزه مغتنم شمرده شود
پاسخ حماس ترامپ را به نوبل می رساند؟
سرنگونی 314 پهپاد اوکراینی توسط روسیه در 24 ساعت گذشته
چرا ترامپ پاسخ حماس را پذیرفت؟
واقعیت‌های داخلی سازی صنعت خودرو
اعلام برنامه بازی های مرحله مقدماتی فوتبال نوجوانان آسیا
تصادف، انفجار، مسمومیت دانشجویان؛ ناکامی سیاست«نگهداشت نخبگان» در ایران
عارف: جنگ 12 روزه، نبرد عِلم با عِلم بود
دبیرکل فدراسیون طیور: تخم‌مرغ داریم، ارز نداریم!
«امید ایران» شعار کاروان ایران برای بازی‌های کشورهای اسلامی
تحلیلگر اسرائیلی: طرح ترامپ «لیست آرزوهای» کابینه نتانیاهو را بر باد داد
ثبت 17 اثر تاریخی در لیست آثار واجد ارزش تاریخی‌فرهنگی مازندران
اردوغان: حماس آمادگی خود را به صلح نشان داده است
حماس: مصر میزبان کنفرانس فلسطینی درباره آینده غزه خواهد بود
معوقات کمک‌هزینه و حق پرستاری معلولان پرداخت می‌شود
اوکراین: پهپاد و عوامل نفوذی، سلاح جدید مسکو در تقابل با اروپاست
نتانیاهو بدون وزیران دارایی و امنیت داخلی جلسات مشاوره اضطراری برگزار کرد
دریافت کپی مدارک هویتی از مردم ممنوع است
نامه‌ وزیر ورزش برای تعلیق ورزش رژیم صهیونیستی
راهبرد «تفرقه بینداز و حکومت کن» در نسخه جدید اسرائیلی
واکنش محمود عباس به توقف جنگ در غزه
X
آگهی تبلیغاتی