نورنیوز-گروه فرهنگی: ولادت پیامبر اعظم حضرت محمد مصطفی(ص) نقطه عطفی در تاریخ بشر بود؛ نه صرفاً به‌عنوان یک واقعه دینی، بلکه به‌مثابه خاستگاه تمدنی که اساس آن بر عدالت، اخلاق و رحمت بنا شد. پیامبر، جهان را از سلطه تبعیض و جهل به افق روشن کرامت انسانی برد و با ایجاد نظامی اجتماعی، ارزش انسان را فراتر از قبیله و قومیت معرفی کرد. پیام او، نه محدود به زمان خویش، که طرحی برای همه دوران‌هاست.
در این نگاه، رحمت نبوی تنها فضیلت فردی نیست بلکه قاعده‌ای تمدنی برای سامان دادن به جامعه‌ای عادلانه است. این پیام، جهانی را مخاطب قرار می‌دهد که امروز بیش از هر زمان دیگر گرفتار خشونت، نابرابری و از خودبیگانگی است. بازخوانی این حقیقت می‌تواند مرهمی برای بحران‌های هویتی و اخلاقی عصر حاضر باشد.
اخلاق نبوی؛ بنیان سیاست و اجتماع
در جهان معاصر که سیاست به ابزار قدرت تقلیل یافته است، سیره پیامبر یادآور آن است که سیاست بدون اخلاق، دیر یا زود مشروعیت و پایداری خود را از دست می‌دهد. او با رفتار و گفتار خویش نشان داد که حکمرانی باید بر مدار صداقت، مسئولیت‌پذیری و عدالت باشد.
امروز، این آموزه می‌تواند مبنای بازسازی اعتماد عمومی در جوامع مدرن باشد. شفافیت، عدالت اجتماعی و مقابله با تبعیض، صورت‌های معاصر همان اصولی هستند که پیامبر در مدینه نخستین، به‌عنوان شالوده سیاست نبوی بنا نهاد. پیوند اخلاق و سیاست، شرط عبور از بحران‌های مزمن جوامع و ایجاد سرمایه اجتماعی پایدار است.
بازخوانی پیام برای جهان امروز
بازآفرینی آموزه‌های نبوی به معنای استخراج اصولی است که قابلیت کاربرد در بسترهای نوین دارند. در حوزه فرهنگ، می‌توان اخلاق نبوی را مبنای گفت‌وگوهای بین‌فرهنگی و دیپلماسی معنوی قرار داد؛ در آموزش، تربیت شهروندانی که بر کرامت انسانی و همزیستی تأکید می‌کنند؛ و در فضای مجازی، مقابله با نفرت‌پراکنی و پاسداشت کرامت انسان.
ضرورت این بازخوانی در آن است که پیام نبوی نه در قالب شعار، بلکه در عرصه نهادها و قوانین متجلی شود. عدالت اقتصادی، حمایت از محرومان، و مبارزه با فساد می‌توانند ترجمان امروزی همان اصولی باشند که پیامبر برای امت خویش مقرر داشت. بدین‌سان، پیام نبوی به پلی برای گذر از بحران‌های جهانی بدل می‌شود.
راهبردهای فرهنگی و تمدنی آینده
برای بهره‌گیری از ظرفیت پیامبر رحمت در جهان امروز، سیاست‌گذاران فرهنگی و اجتماعی باید گام‌های راهبردی مشخصی بردارند:
۱. طراحی نظام آموزشی بر پایه اخلاق نبوی و شهروندی مسئولانه.
۲. گسترش دیپلماسی فرهنگی و گفت‌وگوی بین‌تمدنی بر محور کرامت انسانی.
۳. نهادینه‌سازی شاخص‌های اخلاقی در ارزیابی عملکرد نهادهای دولتی و مدنی.
۴. سرمایه‌گذاری در هنر و ادبیات معنوی برای بازنمایی پیام رحمت به زبان روز.
این مسیر، اگر با اراده جمعی و هم‌افزایی میان نخبگان، نهادها و ملت‌ها دنبال شود، می‌تواند بار دیگر جهان را با نور رحمت محمدی روشن سازد. هزار و پانصد سال از آن میلاد مبارک گذشته، اما پیام جاوید او همچنان افق آینده بشر است؛ راهی که حضرت امام صادق (ع) با سیره و سلوک خود آن را گسترش داد و با پرورش شاگردان، تبیین اصول عدالت و اخلاق، و بازنمایی پیام رحمت پیامبر، الگویی روشن برای همزیستی و کرامت انسانی فراهم آورد تا آموزه‌های محمدی برای همیشه تابناک باقی بماند.