×
اقتصادی
شناسه خبر : 244045
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1404/06/18 ساعت 10:00
رانت یا ارز تک‌نرخی؟

پویا جبل‌عاملی:

رانت یا ارز تک‌نرخی؟

«حالا وقت تک‌نرخی شدن ارز نیست!» این جمله‌ای است که برخی می‌توانند همیشه برایش استدلال بیاورند: یک روز تحریم آمریکا، روز دیگر تحریم شورای امنیت، روزی افت درآمد نفتی، صباحی دیگر تورم بالا و… . واقعیت این است که از منظر این گروه هیچ زمانی وقت تک‌نرخی شدن ارز نیست.

نورنیوز-گروه اقتصادی:  از سوی دیگر هیچ گروه مشاوره بین‌المللی و هیچ مرجع معتبری در مورد سیاست ارزی بر حفظ نظام چندنرخی ارز و تسویه تجاری با نرخ‌های رسمی توصیه نمی‌کند، بلکه بر عکس همگی اشاره دارند که سیاستگذار بلافاصله به سوی کاهش رانت ارزی و

یکسان‌سازی گام بردارد. البته بسته به اینکه شرایط مالی و وضعیت بودجه به چه شکلی است، فرآیند رسیدن به هدف یکسان‌سازی می‌تواند متفاوت باشد. اما به هر رو اجماع به حذف رانت ارزی به‌عنوان اولویت ارزی توصیه‌ای مبتنی بر تئوری و تجربه کشورهای مختلف است. آیا

دانشمندانی که بر این اولویت تاکید دارند، درکی از اقتصاد ندارند؟ آیا ما بهتر از آنها می‌فهمیم؟ آیا اقتصاد ایران اصولی دارد که با بقیه کشورها فرق دارد؟

از سوی دیگر برای این گروه از هواداران رانت ارزی، نمی‌توان هیچ داده و مدلی را اقامه کرد. مثلا به‌راحتی از داده‌ها می‌توان نشان داد از سال۱۳۹۷ تاکنون رشد قیمت کالاهای مشمول ارز ترجیحی کم و بیش برابر همان تورم عمومی بوده است. اما تا این را بیان کنید پاسخ می‌دهند،

«ببینید اگر ارز ترجیحی نبود روند قیمتی این کالاها چه می‌شد؟» یا مثلا مگر نرخ ۴۲۰۰تومانی در سال۱۴۰۱ حذف نشد و تقریبا هفت‌برابر شد و رانت ارزی به شکل قابل‌توجهی کاهش یافت؛ پس چرا به جز یک مقطع در هنگام حذف ارز۴۲۰۰ که ناشی از «اثر سطح» بود، تورم در سال۱۴۰۱

متفاوت از تورم از سال قبل نبود؟ باز این گروه پاسخ می‌دهند «اگر ارز ۴۲۰۰تومانی حذف نشده بود، تورم سال۱۴۰۱ به‌طور محسوسی کمتر می‌شد!»

از آن‌سو می‌توان با مدل‌های مختلف نشان داد که اثر ارز ترجیحی بر کنترل تورم نه تنها مثبت نبوده بلکه با دامن زدن به کسری بودجه بیشتر، منفی نیز بوده است. اما هیچ یک از استدلالات منطقی، داده‌های اقتصادی و مدل‌ها برای توقف این روند کافی نیست. رانت ارزی فراتر از

تحریک تورم، موجب فساد، ایجاد فرآیندی استثنایی در دنیا برای تخصیص ارز، بر هم زدن سیگنال قیمتی بازار، تقاضای مازاد، هدر رفتن منابع ارزی و کاهش بهره‌وری می‌شود. اما همچنان این وضعیت ادامه یافته است.

بدون تردید بخشی از ماجرا به ذی‌نفعان رانت ارزی برمی‌گردد که در این سال‌ها دوش به دوش ذی‌نفعان تحریم از این سفره به نام ملت و قشر ضعیف بار خود را بسته‌اند و حاضر به از دست دادن این نعمت بادآورده نیستند. اما بخش دیگر به دردسرهای عملی و توجیه و پاسخ به

نهادهای نظارتی و... برمی‌گردد که باعث شده تا رانت ارزی برداشته نشود. از این رو رانت ارزی هم مانند ماجرای بنزین به موضوعی تبدیل شده است که سیاستگذاران می‌دانند اشتباه است، اما تغییری هم رخ نمی‌دهد.


دنیای اقتصاد
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
اوکراین با مفاد توافق صلح موافقت کرده/زلنسکی برای مذاکره به آمریکا می رود
نظامی‌گری ژاپن و بازی دوگانه آمریکا
رئیس مجلس پاکستان: روابط دوجانبه با ایران به مرحله‌ای مهم رسیده است
سخنگوی فدراسیون فوتبال: بی‌اخلاقی کنند، نمی‌رویم
کدام سینماگران ایرانی داور جشنواره جهانی فجر شدند؟
دیدار و گفت‌وگوی وزیر امور خارجه با همتای هلندی
نورنما | هفته مقدس بسیج گرامی‌باد
سهمیه بنزین خودروهای وارداتی و صفر تولید داخل حذف می‌شود
چشم‌انداز اقتصاد اسرائیل پس از دو سال جنگ
هوای ناسالم و وظایف نظام حکمرانی در کیفیت زندگی
آلمان ادعا کرد: روسیه احتمالا تا سال 2029 به ناتو حمله کند
اعلام جرم دادستانی تهران علیه یک نماینده سابق مجلس
انهدام شبکه بزرگ قاچاق سوخت با همکاری پلیس و دستگاه قضایی
«وحید عابدینی» استاد ایرانی دانشگاه اوکلاهاما آزاد شد
نرخ سوم بنزین 5 هزار تومان شد
پرواز جنگنده‌های ژاپن در پاسخ به تهدید هوایی ناشناس
قیمت طلا و سکه سه شنبه 4 آذر ماه + جدول
لاوروف: نسخه‌ای از طرح آمریکا برای اوکراین را دریافت نکردیم
بازدید عراقچی از نمایشگاه حاشیه ای نشست منع سلاح‌های شیمیایی
اردبیل فردا تعطیل شد
افزایش آلودگی هوا و هشدار اورژانس تهران به گروه‌های حساس
سازمان ملل خواستار تحقیقات فوری در مورد حملات اسرائیل به لبنان شد
حمله ارتش اسرائیل با گلوله‌های فسفری به جنوب لبنان
مرگ مرد 34 ساله در آتش‌سوزی پاساژ صادقیه
درخواست 80 نماینده برای پیگیری پرونده سرقت داروهای شیمی‌درمانی
نتانیاهو برای سومین بار دادگاه را به دلایل امنیتی مبهم ترک کرد
احتمال تاثیر خشکی دریاچه ارومیه در آلودگی هوای تبریز
بهروزآذر: به‌زودی نخستین استاندار زن معرفی می‌شود
اصرار توکیو بر موضع تایوان؛ احتمال تشدید تنش با چین
تعطیلی دفاتر اسناد رسمی تهران در 5 آذر
عارف: فرار مالیاتی دانه‌درشت‌ها باید ریشه‌کن شود
ایران وارد دوره سالمندی شد
مدارس مشهد و خراسان رضوی فردا غیرحضوری شد
قیمت دلار و سایر ارزها امروز سه شنبه4 آذر 1404
عراقچی در لاهه: زورگویی نظامی جای قانون را گرفته است
سردرگمی تل‌آویو از نحوه پاسخ حزب‌الله به ترور «هیثم علی الطبطبائی»
الحاق شناورهای جدید به نیروی دریایی ارتش
مسکو از خنثی‌سازی حمله تروریستی در یک کلیسا خبر داد
زلزله در دستگاه امنیتی اسرائیل ؛ موساد یک افسر بلندپایه را برکنار کرد
روایت تازه از پشت‌پرده تیم ملی در تورنمنت العین
کابل: در زمان مناسب پاسخ حملات پاکستان را خواهیم داد
حمله ماکرون به مسکو: روسیه تنها مانع صلح اوکراین است
افتتاح جشنواره جهانی فیلم فجر با نمایش فیلمی از عباس کیارستمی
گروسی: خواهان تعامل کامل با ایران هستیم
وزیر بهداشت: حوزه سلامت کشور در سطح جهانی قابل افتخار است
واکنش معاون ارتباطات دفتر پزشکیان به طرح موضوع «خط سفید»
شاخص کیفیت هوا در شهرهای بزرگ تا ساعت 12:00 امروز
پایتخت غرق در آلودگی؛ هوای 21 ایستگاه تهران در شرایط قرمز
جهش 52 هزار واحدی شاخص بورس
لاریجانی: هدف تجارت ایران و پاکستان 10 میلیارد دلار است
X
آگهی تبلیغاتی