×
از نگاه دیگران
شناسه خبر : 243640
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/06/16 ساعت 10:15
توافق با ایران؟ دورنما تیره و تار است

اکونومیست:

توافق با ایران؟ دورنما تیره و تار است

توافق 2015 میان ایران و قدرت‌های جهانی سال‌هاست که عملاً به «نامه‌ای بی‌جان» تبدیل شده است. آمریکا در سال 2018 از آن خارج شد و ایران نیز کمی بعد اجرای تعهداتش را متوقف کرد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، آن را یک «پوسته‌ی خالی» می‌نامد. با این حال، همان‌طور که در دیپلماسی و فیزیک کوانتوم مرگ و زندگی می‌توانند مبهم باشند، این توافق به‌طور کامل تمام نشده است.

نورنیوز-گروه بین الملل: در ۲۸ اوت، بریتانیا، فرانسه و آلمان به شورای امنیت سازمان ملل اطلاع دادند که ایران در حال نقض تعهدات خود ذیل توافق، موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام)، است. این اقدام آغازگر شمارش معکوس ۳۰ روزه برای بازگرداندن ایران به مسیر پایبندی شد. اگر مذاکرات شکست بخورد، مجموعه‌ای از تحریم‌های سازمان ملل که برجام لغو کرده بود ــ از جمله تحریم تسلیحاتی ــ دوباره اعمال خواهد شد.

این روند که «مکانیسم ماشه» نامیده می‌شود، ابزاری ابتکاری بود. به محض فعال شدن، تحریم‌ها به طور خودکار بازمی‌گردند، مگر آنکه شورای امنیت رأیی برخلاف آن بدهد؛ و این مانع از آن می‌شود که روسیه و چین بتوانند با وتو جلوی آن را بگیرند.

ایران سال‌هاست که در حال نقض تعهدات است. برجام اجازه می‌داد ایران بیش از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۳٫۶۷ درصد، یعنی سطح مورد استفاده برای تولید برق هسته‌ای، ذخیره نکند. اما در ماه مه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد ایران ۸۴۱۳ کیلوگرم اورانیوم ذخیره کرده که نزدیک به ۴۰۹ کیلوگرم آن تا غنای ۶۰ درصد تصفیه شده است؛ فاصله‌ای کوتاه تا درجه تسلیحاتی. با این حال اروپایی‌ها در استفاده از مکانیسم ماشه تردید داشتند، زیرا بیم آن داشتند ایران را به سمت مواضع تهاجمی‌تر سوق دهد.

اما تقویم آن‌ها را تحت فشار قرار داد. بند مربوط به مکانیسم ماشه در ۱۸ اکتبر منقضی می‌شود. ماه آینده روسیه ریاست شورای امنیت را بر عهده خواهد گرفت و ممکن است با استفاده از حقه‌های رویه‌ای این روند را مختل کند. فعال‌سازی آن در این زمان، آخرین تلاش برای نجات توافقی در حال مرگ بود.

اکنون ایران باید تصمیم بگیرد که چگونه واکنش نشان دهد. برخی نمایندگان مجلس بر موضع سرسختی پافشاری می‌کنند. آن‌ها پیش‌نویس قانونی را تهیه کرده‌اند که از رژیم می‌خواهد از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج شود، مذاکرات با غرب را متوقف کند و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تعلیق نماید. معضل ایران اینجاست که چنین اقداماتی می‌تواند واکنش شدیدی را برانگیزد. خروج از ان‌پی‌تی، به‌طور مثال، به‌عنوان نشانه‌ای از نیت خصمانه تلقی خواهد شد و خطر دعوت به دور تازه‌ای از حملات هوایی اسرائیل یا آمریکا را در پی دارد؛ کشورهایی که هر دو در ماه ژوئن تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کردند.

دولت می‌تواند این طرح را نادیده بگیرد و برای مذاکرات زمان بخرد. کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در دیداری با آقای گروسی در اول سپتامبر گفت: «پنجره دیپلماسی هنوز باز است.» شاید چنین باشد ــ اما فقط اندکی. پایبندی دوباره به توافق قدیمی، رضایت دونالد ترامپ را جلب نخواهد کرد، زیرا او خواستار آن است که ایران برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را به‌طور کامل کنار بگذارد.

اما ایران همچنان استدلال می‌کند که غنی‌سازی یک حق حاکمیتی است. شاید در اندازه ذخایر اورانیوم خود مصالحه کند، همان‌طور که در برجام کرد، اما از کنار گذاشتن کامل برنامه سر باز می‌زند. به بیان دیگر، برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه، مذاکره‌کنندگان باید تا پایان ماه زمینه یک توافق جدید را فراهم کنند ــ کاری بسیار دشوار.

گزینه سوم باقی می‌ماند: خریدن زمان. روسیه پیشنهاد داده مهلت مکانیسم ماشه شش ماه تمدید شود. اروپایی‌ها حاضر به گفت‌وگو درباره این ایده بوده‌اند، اما نگران‌اند که این یک تاکتیک وقت‌کشی باشد. اگر تحریم‌ها دوباره اعمال شوند، ایران ممکن است روی تاب‌آوری خود حساب باز کند. برخی شرکای تجاری بزرگ ایران احتمالاً آن‌ها را نادیده می‌گیرند و دولت آشفته ترامپ هم شاید برای بسیج سازمان ملل جهت اجرای آن‌ها با مشکل روبه‌رو شود. ایران می‌تواند پیشنهاد گفت‌وگو با آمریکا درباره یک توافق جدید و با آژانس درباره بازرسی‌های تازه را مطرح کند.

نگرانی اصلی این است که ایران ممکن است از این زمان برای از سرگیری برنامه هسته‌ای خود استفاده کند. هیچ‌کس نمی‌تواند با اطمینان بگوید که حملات تابستان امسال تا چه اندازه به این برنامه آسیب زده است. آژانس از زمان جنگ اجازه بازدید از حساس‌ترین سایت‌ها را نداشته است. ترامپ همچنان ادعا می‌کند که این تأسیسات کاملاً نابود شده‌اند. برخی دیپلمات‌ها و مأموران اطلاعاتی آمریکا این ارزیابی را بیش از حد خوش‌بینانه می‌دانند، اما جرات مخالفت علنی با او را ندارند.

قطعاً آسیب، زیاد بوده است. اما بدون بازرسی‌های درست، برنامه هسته‌ای ایران به وضعیتی از ابهام کوانتومی وارد شده است؛ وضعیتی که پیش‌بینی لحظه وقوع بحران بعدی را دشوار می‌سازد.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
کشته و زخمی شدن 89 نفر زیر دست و پا در هند
امید به صعود تیم ملی ایران در جام جهانی 2026
عراقچی: دنبال توافق عادلانه هستیم
هشدار به صهیونیست‌ها: ایرانی‌ها پشت خط هستند
ترامپ به دنبال ارسال نیروی نظامی به پورتلند
عامل مجازی گروهک‌های تروریستی در کرمان دستگیر شد
زلنسکی: از اسرائیل سامانه پاتریوت دریافت کردیم
سید الحوثی: حسن نصرالله کابوس صهیونیست‌ها بود
رشد صددرصدی اعتبارات بخش گردشگری
هشدار مجدد عراقچی نسبت به پیامدهای فعال‌سازی مکانیزم ماشه
لاوروف: بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران و استفاده از مکانیسم پس‌گشت غیرقانونی است
ابزار خوشحالی پاشینیان از صلح ارمنستان ـ آذربایجان
المیادین آخرین تصویر از شهید سیدحسن نصرالله را منتشر کرد
کوثری: ایران برنامه‌های موشکی و هسته‌ای را کنار نمی‌گذارد
جدول لیگ برتر پس از اتمام بازی های هفته پنجم
پیکان برابر چادرملو متوقف شد
پزشکیان: سفر به نیویورک فرصتی برای تبیین مواضع ایران در سطح جهانی بود
واردات خودرو در 6 ماه اول سال برابر صفر
جمهوری اسلامی ایران همواره حامی لبنان مقتدر و عزتمند است
شرح وظایف جدید در شرایط بن‌بست دیپلماسی
حال سعید پیردوست رو به بهبود است
آژیر خطر برای ترامپ؛ رشد چشمگیر نارضایتی در پایگاه جمهوری‌خواهان
شیخ نعیم قاسم: راه و روش سید حسن نصرالله جاودان است/هرگز خلع‌سلاح مقاومت را نمی‌پذیریم
جاده چالوس یکطرفه شد
دکتر پزشکیان در بازگشت از نیویورک وارد تهران شد
رئیس جمهور لهستان: آماده گشودن فصل نوینی در مناسبات تاریخی و فرهنگی با ایران هستیم
مسدود شدن 4 میلیارد دلار کمک‌‌های خارجی آمریکا
سود سهام عدالت تا آخر هفته واریز می شود
عراقچی: تهدید علیه حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی ونزوئلا را محکوم می‌کنیم
سقف خرید و نگهداری تتر محدود شد
بهره‌برداری فاز نهایی‌ انتقال آب سد طالقان به کرج و تهران‌ تا نیمه مهرماه
لاریجانی با نخست وزیر لبنان دیدار کرد
ایران نه منزوی است و نه طالب جنگ
انزوای اسرائیل و ضرورت شکل‌گیری نظم نوین جهانی
چه خبر از آخرین آمار از بازسازی ساختمان‌ها و واحدهای آسیب دیده از جنگ 12 روزه؟
زمین‌لرزه 4.6 ریشتری گلستان را لرزاند
جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش چه می گوید؟
درخواست نمایندگان مجلس انگلیس برای حمایت لندن از کاروان صمود
تداوم کاهش تورم اجاره مسکن در شهریور
رئال 2-5 اتلتیکو مادرید | ژابی در اولین دربی خود سنگین باخت+ خلاصه بازی
سازمان پزشکان بدون مرز فعالیت‌ خود در غزه را متوقف کرد
صعود مقتدرانه ایتالیا به فینال والیبال قهرمانی جهان
سیاست‌ های خرید تضمینی گندم در حال تغییر است
مادری که نجات بخش شد
پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب در پی درگذشت مادر حدّاد عادل
ثبت سرعت 2.9 گیگا‌بیتی 5G همراه اول در بیرجند
دستور دادستانی برای تعیین تکلیف پارکینگ‌های متخلف تا پایان مهر
نگرانی صنعت پتروشیمی از کاهش تخصیص گاز در زمستان جاری
خیابانی در تهران به نام «فریدون شهبازیان» شد
دادن مجوز واردات برنج و نهاده‌ها به افراد خاص منجر به انحصار می‌شود
X
آگهی تبلیغاتی