×
بین الملل
شناسه خبر : 243074
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1404/06/13 ساعت 10:16
تحلیلی ژئوپلیتیکی از اهمیت نشست شانگهای

عبدالرضا فرجی راد:

تحلیلی ژئوپلیتیکی از اهمیت نشست شانگهای

نشست سران شانگهای در تیانجین چین بزرگترین گردهمایی سران شانگهای است که به میزبانی چین برگزار شد. امسال علاوه بر حضور اعضای اصلی گروه شانگهای شامل چین، هند، روسیه، بلاروس، ایران، قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان، تعداد دیگری از کشورهای آسیایی و حتی اروپایی به عنوان ناظر در نشست حضور داشتند.

نورنیوز- گروه بین الملل: در سال‌های اخیر که نشست‌های مربوط به شانگهای برگزار می‌گردید، بعضی از تحلیلگران و از جمله نگارنده بر این نظر بودیم که کشورهای عضو شانگهای راه نسبتا درازی را در پیش دارند تا بتوانند به یک همگرایی برسند. علت آن هم این بود که در گروه شانگهای اختلافات بین کشورهای عضو کم نبود و این اختلافات می‌توانست موانعی را در پیش پای حرکت سازمان ایجاد کند. به طور مثال، رقابت ژئوپلیتیکی هند و چین و یا اختلافات شدید هند و پاکستان گهگاهی جنگی کوتاه مدت را بین دو گروه فوق را رقم می‌زد. ولی با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و فشارهای سیاسی و اقتصادی بر کشورها و دوستان آمریکا و حتی حمله نظامی بر ایران، کشورهای عضو شانگهای احساس خطر کرده و به این نتیجه رسیدند که لازم است همکاری‌های نزدیکتری را با هم داشته باشند تا هم بتوانند در مقابل سیاست‌های تهاجمی آمریکا از منافع خود دفاع کنند و نیز همان‌طوری که رئیس جمهور چین در سخنرانی خود اعلام نمود از جنگ سرد جدیدی جلوگیری شود تا همه کشورها بتوانند بر اساس پیمان‌های بین‌المللی و رقابت آزاد، همکاری‌های اقتصادی خود را ادامه دهند. اهمیت ژئوپلیتیکی نشست تیانجین را می‌توان به دلایل زیر برشمرد:

۱- هندوستان در سال‌های اخیر به نوعی متحد استراتژیک آمریکا به حساب می‌آید. به ویژه در زمان نخست وزیری ناراندا مودی این همکاری‌ها بیشتر شد؛ به طوری که نخست وزیر هندوستان برای کسب رضایت ایالات متحده آمریکا روابط نزدیکی را با اسرائیل برقرار نمود و از سیاست سنتی هندوستان در حمایت لفظی از فلسطین دوری گزید و به نوعی در مقابل جنایات اسرائیل سکوت نمود. حتی کشورهای اروپایی حامی اسرائیل به خاطر شدت تجاوزات و ایجاد قحطی برای مردم غزه سکوت خود را شکستند و خواهان توقف این جنایات شدند، اما هند سعی نمود آمریکا را راضی نگه دارد. حتی نخست وزیر هند چند روزی در واشنگتن اقامت گزید تا بتواند جزو اولین مقاماتی باشد که با ترامپ ملاقات نماید، ولی دونالد ترامپ در رفتارهای سیاسی خود این دوستی‌ها را نادیده گرفت و تعرفه ۵۰ درصدی بر صادرات هندوستان اعمال نمود.

دولت هند متوجه شد که این سیاست یک بام و دو هوای آمریکا می‌تواند به رشد اقتصادی رو به جلوی هندوستان صدمه بزند و بهتر است که اختلافات سیاسی با چین را کاهش داده و به دستور دونالد ترامپ مبنی بر کاهش خرید نفت و همکاری‌های اقتصادی با روسیه وقعی نگذارد. این حرکت نخست وزیر هند و سفر به چین بعد از ۷ سال مورد استقبال رئیس جمهور چین و روسیه قرار گرفت؛ به طوری که شی جی پینگ اعلام نمود هند و چین به جای رقابت ژئوپلیتیکی به افزایش همکاری‌ها می‌پردازند و پوتین نیز در ملاقات با نخست وزیر هندوستان وی را «دوست عزیز» خطاب نمود. ابراز صمیمیت به خاطر اینکه نخست وزیر هندوستان دستور دونالد ترامپ برای کاهش همکاری‌های اقتصادی و عدم خرید نفت از شریک سنتی خود روسیه را در بحبوحه جنگ با اوکراین نادیده گرفت.

۲- روسیه با اینکه از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ سیاست مداراجویانه را با وی در پیش گرفته، ولی به خوبی متوجه شده است که رئیس جمهور آمریکا فردی نیست که بتواند روی حرف‌های وی حساب باز کند و در نتیجه روابط خود را با کشورهایی که در طول جنگ به روسیه کمک کردند تعدیل نماید. پوتین به خوبی می‌داند که یکی از اهداف ترامپ در نزدیکی به مسکو این است که روسیه را از چین دور نماید و حزب جمهوری خواه آمریکا حزبی نیست که چیزی را مفت و مجانی به روسیه بدهد. لذا رئیس جمهور روسیه سعی نموده که خود را با رفتارهای مثبت و منفی دونالد ترامپ تطبیق دهد و یک نوع سازگاری با آن پیدا کند تا پروژه تصرف دونباس را تکمیل کند؛ ولی در عین حال روابط خوب و استراتژیک خود را با اعضای شانگهای از جمله چین، هند، پاکستان، ایران و کشورهای آسیای مرکزی گسترش دهد. به ویژه در زمانی که فشار سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی اروپا در کمک به اوکراین افزایش می‌یابد.

۳- ایران کشوری است که مورد تجاوز نظامی اسرائیل و آمریکا قرار گرفته و اجلاس این بار شانگهای در چین برایش از چند جهت اهمیت به سزایی دارد. از طرفی نیاز به تقویت سیستم دفاعی و نظامی خود دارد و به نظر می‌رسد چین از دیگر کشورها برای کمک به ایران قابل اعتمادتر باشد. علاوه بر آن مسأله فعال شدن مکانیزم ماشه جدی شده است و تبادل نظر و هماهنگی بین رئیس جمهور ایران با رؤسای جمهور چین و روسیه و نقشی که در شورای امنیت بازی خواهند کرد مهم است. حتی گفت‌وگو با نخست وزیران هند و پاکستان و ادامه و حتی افزایش تبادلات بعد از اجرایی شدن مکانیزم ماشه و پیدا کردن راهکارهایی برای تبادلات تجاری بیشتر قابل توجه است.

۴- چین به خوبی می‌داند که سیاستمداران آمریکایی چه از حزب دموکرات و چه از حزب جمهوری خواه اولین رقیب ژئوپلیتیکی خود را چین می‌دانند و تلاش می‌کنند به هر نحوی شده بر رشد و توسعه آن کشور اثرگذاری داشته باشند. چین به خوبی به این سیاست واقف است و می‌داند که بعضی کشورها برای تبادلات و همکاری‌های خود با چین بعضا تحت فشار قرار می‌گیرند. از طرفی، چین در صدد است جزیره مهم تایوان که چند دهه قبل از سرزمین اصلی خود جدا شد را به هر نحوی به چین بازگرداند. آمریکا نیز با نفوذ در تایوان و تأثیرگذاری بر سیاست‌های همسایگان چین به بهانه‌های مختلف سعی می‌کند دو قطبی را بر منطقه شرق دور افزایش دهد تا هزینه الحاق تایوان و ثبات در دریای چین را برای پکن بالا ببرد.

لذا نشست شانگهای و دوستی با کشورهای مهم منطقه از روسیه گرفته تا هند و کره جنوبی و اندونزی برای رئیس جمهور چین از اهمیت برخوردار است. به همین خاطر در نشست تیانجین علاوه بر دعوت از اعضای اصلی همچون رقیب ژئوپلیتیکی همچون هند از کشورهایی همچون کره جنوبی و اندونزی نیز به عنوان ناظر دعوت به عمل آمده است. همزمانی نشست با رژه بزرگ ارتش چین به مناسبت پیروزی در جنگ جهانی دوم که با حضور اعضای شانگهای و میهمانان برگزار می‌گردد، میزان بالایی از توانمندی چین در امور نظامی و ساخت تسلیحات پیشرفته را نشان خواهد داد.

۵- پاکستان متحد استراتژیک چین است و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی توسط چین در آن کشور انجام شده است. به ویژه در بندر گوادر در پیشانی اقیانوس هند که در آینده با تکمیل پروژه این بندر علاوه بر تبادلات تجاری می‌تواند اهمیت نظامی نیز برای چین داشته باشد. ممکن است نزدیکی هند به چین مورد رضایت پاکستان نباشد، ولی چینی‌ها به خوبی آشنا هستند که چگونه وسط بازی کنند تا دو طرف را راضی نگه دارند. همچنان که پاکستانی‌ها آشنا هستند که چگونه بین آمریکا و متحد استراتژیک خود چین روی دیوار حرکت کنند تا کمتر تحت فشار قرار گیرند. شاید نزدیکی هند با چین باعث شود که با میانجی‌گری چین از میزان تنش بین هند و پاکستان کاسته شود. همچنان که چین در هفته گذشته سعی نمود با نشستی سه جانبه در کابل از شدت تنش بین پاکستان و طالبان بکاهد.

با توجه به نیازهای کشورهای عضو شانگهای به یکدیگر و قرار گرفتن آنها در یک منطقه وسیع جغرافیایی اگر دونالد ترامپ بخواهد سیاست‌های فعلی خود را در برابر دیگر کشورها ادامه دهد که بعید است  وی تا پایان دوره ریاست جمهوری خود تغییری در این سیاست‌ها بدهد، ما باید شاهد همکاری‌های بیشتر کشورهای شانگهای و جنوب با یکدیگر باشیم و این احتمال را نمی‌توان رد نمود که چین با توجه به توانایی‌های اقتصادی و نظامی که به دست آورده دیگر کشورهای این منطقه جغرافیایی حتی روسیه و هند نیز به تدریج  محوریت آن کشور را برای همکاری‌های گسترده‌تر بپذیرند.


اخبار مرتبط
نتایج اجلاس شانگهای اروپا و مسئول سیاست خارجی آن را خشمگین کرد
پنج‌شنبه 1404/06/13 ساعت 14:37
نتایج اجلاس شانگهای اروپا و مسئول سیاست خارجی آن را خشمگین کرد
رئیس کمیته امور بین‌الملل دومای دولتی روسیه در ارتباط با اجلاس اخیر سازمان همکاری های شانگهای گفت که نتایج این اجلاس، اتحادیه اروپا به ویژه مسئول سیاست خارجی این اتحادیه را خشمگین کرده است.
قواعد جدید بازی در شانگهای
پنج‌شنبه 1404/06/13 ساعت 08:39
محسن شریعتی‌نیا:
قواعد جدید بازی در شانگهای
اجلاس اخیر سازمان همکاری شانگهای بار دیگر به مناظرات در مورد نقش و جایگاه این نهاد در اقتصاد و سیاست جهانی دامن زد. برخی پویایی این نهاد را نشانه‌ای مهم از زوال نظم بین‌الملل لیبرال برشمردند و دیگرانی آن را باشگاهی کم‌اهمیت دانستند. اما موضوعی که کمتر کاویده شده آنکه سازمان همکاری شانگهای نظم بین‌المللی موجود را چگونه تفسیر و چه نقشی برای خود تعریف می‌کند.
فعال‌سازی ماشه تأثیری بر عضویت ایران در شانگهای و بریکس نمی‌گذارد
سه‌شنبه 1404/06/11 ساعت 11:39
حسن بهشتی پور:
فعال‌سازی ماشه تأثیری بر عضویت ایران در شانگهای و بریکس نمی‌گذارد
فعال‌سازی مکانیزم ماشه هیچ تأثیری بر عضویت ایران در شانگهای و بریکس نمی‌گذارد. زیرا وقتی کشوری عضو شانگهای شد دیگر به خاطر تحریم های سازمان ملل یا سایر تحرم ها اخراج نمی شود کسانی که چنین ادعایی را مطرح می کنند شرط عضویت در شانگهای را به موضوع اخراج از این سازمان به خاطر تحریم های سازمان ملل ارتباط می دهند که از اساس اشتباه است.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
سنگ تمام مردم دزفول برای سعید اسماعیلی، قهرمان کشتی فرنگی جهان+فیلم
استقبال رئیس جمهور برزیل از سخنان همتای کلمبیایی در حمایت از فلسطین
تاکید وزیران خارجه ایران و برزیل بر تقویت همکاری‌های جنوب-جنوب
مشاور ترامپ: انحصار سلاح در لبنان باید در دست ارتش این کشور باشد
فعال شدن آژیر هشدار در تل‌آویو و قدس اشغالی
انفجار پیاپی در دمشق
‌آغاز نخستین سخنرانی بعد از ظهر روز سوم مجمع عمومی سازمان ملل
بقائی: ادعای سخیف علیه دیپلمات‌های ایران، ماهیت بی‌اخلاق بانیان آن را آشکار می‌کند
مایکروسافت دسترسی یگان 8200 ارتش اسرائیل را قطع کرد
نورنما | باز شدن گودال عظیم در پایتخت تایلند
روسیه و چین خواستار تعویق شش ماهه مکانیزم اسنپ‌بک در شورای امنیت شدند
اطلاعیه درخصوص بیمه تکمیلی فرهنگیانی که از مهر ماه 1404 بازنشسته می‌شوند
آسوشیتدپرس: ایران احتمالا یک آزمایش موشکی اعلام نشده انجام داده است
فرانسه پرونده شکایت از ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری را پس گرفت
زمان ثبت‌نام‌ حج تمتع اعلام شد+جزییات
مراسم نمادین در دریا به یاد سید مقاومت+فیلم
ترامپ در دیدار با اردوغان قول لغو تحریم های ترکیه را داد
ما برای نداشتن بهانه همه شروط اروپایی ها را پذیرفتیم+فیلم
جدول لیگ برتر در هفته پنجم لیگ برتر و صدرنشینی تراکتور
در صورت فعال شدن اسنپ‌بک، نوع تعامل ایران متناسب با وضعیت جدید تنظیم خواهد شد
موج استعفاها در دفتر نخست‌وزیر انگلیس
محدود کردن آزادی تردد رئیس‌جمهور و هیات ایرانی، نقض فاحش تعهدات بین‌المللی است
آسیا زیر پای پسران هندبال ایران
پوتین: بدون قید و شرط از توسعه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حمایت می‌کنیم
سرنوشت رژیم صهیونیستی جدای از دیگر اشغالگران نخواهد بود
راز قتل مرموز در اعترافات فاش شد+جزییات
اسلامی در مجمع جهانی اتم: برنامه‌ هسته‌ای ایران شفاف است
آغاز پاییز طلایی با حراج شمش طلا در مرکز مبادله ایران از ششم مهر
زمان فروش 11 محصول ایران خودرو اعلام شد + لینک سایت
سید مقاومت، شمع فروزان عقلانیت، ایثار و آزادی
رونمایی از سه محصول نوآور دانش‌بنیان در ایران فارما 1404
شهرام مکری برنده جایزه چشم‌انداز آسیا شد
لیست نهایی بهترین های قاره کهن در سال 2025 اعلام شد
30 درصد زعفران ایران به ایتالیا صادر می شود
ترافیک در محورهای کندوان و هراز نیمه سنگین تا سنگین است
پرسپولیس (0) - ملوان (0) | ادامه روند تساوی‌ شاگردان هاشمیان +خلاصه بازی
رهبر انصارالله یمن: دشمن صهیونیستی با تکیه بر پشتیبانی آمریکا جنایت می‌کند
سعید پیردوست در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است+علت بستری
آغاز سخنرانی ویدئو کنفرانسی محمود عباس در سازمان ملل
پشتوانه سخنرانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل اراده‌ای ملی است
50 شهید و زخمی در تجاوز امروز رژیم صهیونیستی به یمن +فیلم
اکثریت اعضای کمیته اجرایی اتحادیه فوتبال اروپا، با تعلیق عضویت اسرائیل موافق هستند
دیدار روسای جمهور ایران و بولیوی در نیویورک
قائم‌پناه: بخشی از فعالیت‌های شستا می‌تواند به سواحل جنوبی منتقل شود
دستاوردهای صنعت هسته‌ای ایران در نمایشگاه «هفته جهانی اتم»
نتانیاهو دیگر اجازه سفر به اسلوونی ندارد
زاکانی: سخنرانی رئیس‌ جمهور در سازمان ملل باعزت بود
نورنما | تقدیم به تمام کشتی‌گیرهای با معرفت و پهلوون ایران
پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت هفته دفاع مقدس
دست رضا علیپور به مدال جهانی نرسید
X
آگهی تبلیغاتی