نورنیوز- گروه اجتماعی : استرس مزمن یکی از معضلات اصلی جهان امروز است. مقداری استرس، مانند استرسی که بدن طی انجام تمرین ورزشی شدید حس می‌کند، می‌تواند خوب باشد؛ اما استرس طولانی‌مدت یا مزمن ممکن است به بروز مشکلات جدی سلامت از جمله اضطراب، بیماری‌های قلبی و التهاب منجر شود.
ردیابی پاسخ‌های استرس می‌تواند به افراد کمک کند تا استرس را بهتر فهم و مدیریت کنند؛ اما اندازه‌گیری دقیق و عینی استرس همواره یک چالش بوده است. هورمون‌های استرس در طول روز نوسان دارند، اما روش‌های فعلی ارزیابی استرس به گزارش‌های شخصی ذهنی، ضربان قلب یا حسگرهای پوشیدنی متکی هستند که فقط کورتیزول را به صورت غیرمداوم اندازه‌گیری می‌کنند. با این روش‌های فعلی، به‌دست‌آوردن تصویری کامل از پاسخ استرس فرد و اثرات طولانی‌مدت آن دشوار است.
حسگر جدید که به صورت یک چسب پوستی زیست‌سازگار و غیر تهاجمی طراحی شده می‌تواند سه نشانگر کلیدی استرس را در عرق به طور مداوم ردیابی کند. این نشانگرها که نقشی محوری در پاسخ بدن به استرس ایفا می‌کنند، عبارت‌اند از کورتیزول (هورمون استرس مزمن)، اِپی‌نفرین (آدرنالین) و نوراِپی‌نفرین. دو مورد آخر به‌عنوان هورمون‌های پاسخ «جنگ یا گریز» در مواجهه با تهدیدات فوری شناخته می‌شوند.
آزمایش موفقیت‌آمیز در شرایط مختلف
این فناوری در یک مطالعه بالینی در سه مرحله مختلف آزمایش شد:
در مرحله اول، از داوطلبان خواسته شد تا ورزش تناوبی سنگین انجام دهند تا پاسخ استرس فیزیکی سنجیده شود؛
در مرحله دوم، افراد تصاویر استرس‌زا مشاهده کردند تا پاسخ استرس روانی اندازه‌گیری شود؛
در مرحله سوم، اثرات یک مکمل کاهنده استرس بر روی سطح هورمون‌ها بررسی شد.
نتایج نشان داد این استرس‌سنج با حساسیت بسیار بالا (در سطح پیکومولار) توانست افزایش هورمون‌ها در مواجهه با استرس و کاهش آن‌ها پس از مصرف مکمل را به‌دقت ثبت کند. نکته مهم توانایی این دستگاه در تمایز بین انواع استرس بود؛ مثلاً، در واکنش به استرس عاطفی، سطح نوراپی‌نفرین افزایش چشمگیری یافت، در حالی که تغییرات کورتیزول کمتر بود.
کاربردهای وسیع در سلامت و ورزش
به گفته پژوهشگران، این فناوری دارای قابلیت فراوان برای استفاده در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت روان، علوم ورزشی و پزشکی شخصی‌شده است. این دستگاه می‌تواند به فهم بهتر الگوهای استرس هر فرد کمک و اثربخشی مداخلات درمانی را به صورت عینی ردیابی کند.
پژوهشگران می‌گویند: این استرس‌سنج یک راه‌حل تحول‌آفرین و غیرتهاجمی برای پایش لحظه‌ای هورمون‌های استرس ارائه می‌دهد و کاربردهایی گسترده در مدیریت سلامت و عملکرد انسان دارد.