نورنیوز-گروه اجتماعی: نتایج پژوهشی که در تاریخ ۲۲ آگوست ۲۰۲۵ در مجله Journal of Applied Physiology منتشر شد، نشان داد که کاهش مصرف روزانه آب در بدن می‌تواند باعث افزایش سطح کورتیزول، هورمون اصلی استرس، شود. طبق این تحقیق، افرادی که کمتر از ۱.۵ لیتر مایعات در روز می‌نوشند، نسبت به کسانی که مطابق توصیه‌های علمی آب مصرف می‌کنند، پاسخ کورتیزول به استرس در آنها بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.
پروفسور نیل والش، محقق و عضو دانشگاه لیورپول جان مورس و رهبر این پژوهش، اظهار داشت: « کورتیزول ، مهم‌ترین هورمون استرس بدن است. پاسخ بیش از حد به استرس می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی و افسردگی را افزایش دهد.»
پیامد کم‌آبی بدن بر سلامت
این پژوهش گروهی از جوانان سالم را به دو دسته تقسیم کرد؛ گروه اول افرادی بودند که کمتر از ۱.۵ لیتر مایعات روزانه مصرف می‌کردند و گروه دوم کسانی بودند که مطابق با توصیه‌های تامین آب مصرف روزانه خود را رعایت می‌کردند (۲ لیتر برای زنان و ۲.۵ لیتر برای مردان).
تمام شرکت‌کنندگان از نظر عوامل موثر بر پاسخ استرس مانند کیفیت خواب و ویژگی‌های روانی همسان‌سازی شدند. آنها به مدت یک هفته از عادات معمول خود در نوشیدن پیروی کردند و میزان هیدراتاسیون بدنشان با نمونه‌گیری خون و ادرار تعیین شد. سپس آزمایش تست استرس اجتماعی تریر انجام شد که از طریق شبیه‌سازی مصاحبه شغلی فرضی و تمرین‌های ذهنی ایجاد فشار می‌کند.
دکتر دنیل کاشی، عضو این تیم تحقیقاتی، اعلام کرد: «هر دو گروه احساس اضطراب مشابهی در تست استرس داشتند و ضربان قلب‌شان به صورت مشابه افزایش یافت. اما گروهی که با کم‌آبی مواجه بود، افزایش قابل توجهی در سطح کورتیزول بزاق نشان داد.»
چرا کم‌آبی به استرس بیشتر منجر می‌شود؟
به گفته محققان، دلیل اصلی در ارتباط سیستم تنظیم آب بدن با مرکز پاسخ استرس مغز نهفته است. زمانی که بدن کمبود آب را تشخیص می‌دهد، هورمون وازوپرسین ترشح می‌شود که عمدتاً برای افزایش جذب مجدد آب از سوی کلیه‌ها عمل می‌کند. این فرآیند به حفظ میزان آب و تعادل الکترولیت کمک می‌کند.
با این حال، ترشح مداوم وازوپرسین فشار اضافی بر کلیه‌ها وارد کرده و حتی ممکن است روی هیپوتالاموس مغز که مرکز پاسخ استرس محسوب می‌شود، تاثیر بگذارد و سطح کورتیزول را افزایش دهد. این مکانیزم حمایتی بدن می‌تواند پیامدهای منفی در طولانی‌مدت ایجاد کند.
چگونه از کم‌آبی جلوگیری کنیم؟
پژوهشگران تاکید می‌کنند که رعایت مصرف آب توصیه‌شده روزانه برای زنان (۲ لیتر) و مردان (۲.۵ لیتر) ضروری است و می‌تواند نقش مهمی در کاهش استرس داشته باشد. دکتر کاشی بیان کرد: «هیدراته نگه داشتن بدن به مدیریت بهتر هیجانات و اضطراب کمک می‌کند.»
یکی از روش‌های عملی بررسی وضعیت بدن، مشاهده رنگ ادرار است؛ رنگ روشن زرد نشان از وضعیت مناسب هیدراتاسیون دارد. همچنین او تاکید کرد: «در مواجهه با روزهای پر فشار، مانند جلسات کاری مهم یا سخنرانی‌ها، همراه داشتن یک بطری آب می‌تواند عادت مفیدی برای دستیابی به سلامت طولانی‌مدت باشد.»