×
سیاسی
شناسه خبر : 240553
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1404/05/29 ساعت 15:32

محمدرضا یوسفی شیخ رباط:

هنر مذاکره در شرایط سخت

روز بیست‌و‌هشتم ماه صفر مصادف با رحلت رسول خداست. سراسر زندگی او برای جوامع امروزی درس‌آموز است، اما یکی از حوادث بزرگ و مهم که قرآن آن را فتح آشکار نامید و پیامبر بزرگ‌ترین پیروزی خود بر‌شمرد و برای وضعیت کنونی ما یک آموزه گران‌سنگ است، صلح حدیبیه است.

 نورنیوز-گروه سیاسی: روز بیست‌و‌هشتم ماه صفر مصادف با رحلت رسول خداست. سراسر زندگی او برای جوامع امروزی درس‌آموز است، اما یکی از حوادث بزرگ و مهم که قرآن آن را فتح آشکار نامید و پیامبر بزرگ‌ترین پیروزی خود بر‌شمرد و برای وضعیت کنونی ما یک آموزه گران‌سنگ است، صلح حدیبیه است. 19 سال از ظهور اسلام می‌گذشت و در ‌مجموع مسلمانان هر‌چند در مقایسه با زمان اولیه تفاوت آشکاری داشتند، اما با وجود تخاصم قریش و ابانداشتن از هرگونه دشمنی، رشد اسلام با محدودیت مواجه بود.

در این شرایط، پیامبر مسلمانان را نوید پیروزی داد و آنان به قصد عمره به سوی مکه حرکت کردند. ذهنیت برخی از مسلمانان این بود که بر‌اساس وعده رسول خدا، این سفر پیروزی قطعی مسلمانان را به دنبال دارد.

قریش متوجه حرکت پیامبر شد و برای مقابله آمد. پس از رفت و برگشت فرستاده‌های پیامبر، در نهایت بنا شد توافق‌نامه امضا شود. در همان ابتدا بر‌اساس رسم مسلمانان بسم‌الله آورده شد، نماینده مکیان نپذیرفت و پیامبر دستور حذف را داد. عده‌ای از این نرمش ناراحت شدند، سپس بعد از نام پیامبر، رسول‌الله آورده شد، باز نماینده مکیان نپذیرفت و پیامبر دستور حذف عنوان را داد. تعدادی از مسلمانان گفتند ما اجازه نمی‌دهیم که عنوان رسول‌الله در پیمان‌نامه حذف شود و حذف عنوان را پذیرش ذلت نامیدند، اما پیامبر ادامه داد. در نهایت موافقت شد که مسلمانان به مدینه بازگشته و سال بعد فقط سه روز به مکه وارد شوند. مسلمانان موظف شدند افرادی را که از مکه به مسلمانان پیوستند، تحویل مکیان دهند و 10 سال جنگی میان آنان رخ ندهد. پیامبر توافق‌نامه را امضا کرد و دستور بازگشت داد. در اینجا برخی از مسلمانان که در حین مذاکره نیز اعتراض می‌کردند، انتقادات تندی علیه پیامبر بر زبان جاری کردند.

برخی به دلیل وعده پیروزی از سوی پیامبر در ابتدا، تصور فتح مکه را در این سفر داشتند و الان با حکم به بازگشت به مدینه مواجه شده بودند، بنابراین حتی در نبوت او تردید کردند و براساس برخی گزارش‌ها برخی به فکر یافتن همفکر برای کشتن او افتادند. ‌اما این پیمان‌نامه یک موفقیت راهبردی بزرگ بود. پیامبر متوجه عمق رفتار احساسی گروهی از مسلمانان شد و با آنان گفت‌وگو و آنها‌ را اقناع کرد. با بازگشت به مدینه، تازه‌‌‌مسلمانانی را که از مکه آمده بودند، طبق قرارداد به مکیان تحویل داد. اما آنان پس از مدتی از مکه گریختند و به مکانی دیگر رفته و برای کاروان‌های تجاری مکه مزاحمت ایجاد کردند و در نهایت اهل مکه به پیامبر مراجعه کردند که این بند توافق‌نامه حذف شود و تازه‌مسلمانان مکی بتوانند به مدینه برگردند.

در نتیجه این توافق و ثبات به‌دست‌آمده، تعداد مسلمان در این دو سال بیش از هفت برابر شد. پیامبر از فرصت صلح به‌وجود‌آمده استفاده کرد و دعوت خود را گسترش داد و حتی به سران دیگر کشورها نیز نامه نوشت.

بنابراین پیامبر با درک شرایط، توافقی کرد، امتیازاتی داد و با نگاهی راهبردی به دور از احساس، ماندگاری اسلام را تثبیت کرد. از این‌رو خداوند توافق حدیبیه را برخلاف نگاه احساسی برخی مسلمانان، فتح مبین نامید؛ امری که آینده نیز آن را نشان داد. به‌واقع برای مسلمانان فتحی بزرگ‌تر از صلح حدیبیه وجود نداشت. در‌واقع میان صلح، توافق و بده‌بستان امتیاز با نگاهی راهبردی با تسلیم تفاوت بسیاری وجود داشت که برخی تندروها‌ درکی از این تفاوت نداشتند. این هنر مذاکره است که از استفاده از بسم‌الله و عنوان رسول خدا دست برداشته، قبول به بازگرداندن تازه‌مسلمانان مکی و از عمره امسال منصرف شده، اما اصول راهبردی حفظ می‌شود. بر اثر این توافق، فتح مکه بدون هرگونه خون‌ریزی در سال بعد رخ داد. اینجاست که برتری ارزش قلم بر شمشیر خود را نشان می‌دهد.

نتیجه این صلح، فراگیر‌شدن اسلام در همه شبه‌جزیره، تبدیل دشمنان به متحدان پیامبر یا مسلمان‌شدن آنان بود. پیامبر نشان داد که صلح و توافق با تسلیم و خواری فرق می‌کند و تصویر دوگانه تقابل در برابر سازش نادرست است. البته برای روشن‌شدن این تفاوت باید به دنبال شاخص‌های عینی و ملموس بود. ویژگی دیگر این صلح، نگاه جامع راهبردی پیامبر بود. او توافق را در یک بند خاص خلاصه نکرد، بلکه با نگاهی جامع، ثبات دست‌کم 10 سال را برای مسلمانان تضمین کرد و البته یک سال بیشتر نگذشته بود که مسلمانان مکه را بدون خون‌ریزی فتح کردند.

ما در روزگاری هستیم که برخی به جنگ و تقابل یا سازش و ذلت اعتقاد دارند. اما پیامبر به ما یاد داد راه سوم، توافق هوشمندانه است. او در صلح حدیبیه، با یک پیمان‌نامه، امپراتوری جهل را فرو‌ریخت.

پیروان پیامبر باید شرایط زمانه را درک کنند و از دوگانه «تقابل و ذلت» دست بردارند. توسعه پایدار (اقتصادی، اجتماعی و حقوق شهروندی) نیازمند نگاه راهبردی و پرهیز از شعارهای احساسی است. جامعه‌ای که فقر و تبعیض را پشت سر بگذارد، نه‌تنها الگویی برای جهان اسلام، بلکه نماد عینی «فتح مبین» در عصر حاضر خواهد بود.


شرق
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
محدودیت برای 190 هزار خانوار بدمصرف تهران جهت کاهش مصرف آب
طرح ترافیک شنبه اول شهریور در تهران اجرا نمی‌شود
بیش از 2 میلیون و 96 هزار زائر به مشهد سفر کردند
گفتگو دبیر شورای امنیت ملی با رسانه خامنه ای دات فا
اقتصادنگار | خودرو روی جاده افزایش قیمت بی‌ترمز و بدون راننده
ترامپ و نتانیاهو؛ قهرمانان پیروزی یا شکست مشترک؟
قیمت دلار و سایر ارزها امروز سه‌شنبه 28 مرداد 1404+جدول
هنر مذاکره در شرایط سخت
ورود موتورسیکلت به بازار تهران از امروز ممنوع شد
انبار ضایعات در نزدیکی فرودگاه تبریز طعمه آتش شد+فیلم
کشف 195 هزار لیتر گازوئیل قاچاق در مرزهای ایران
تعطیلی دو روزه سینماها در پایان ماه صفر
استقلال و آل‌کثیر به پایان راه رسیدند
پزشکیان: سفر به بلاروس نقطه عطف روابط 2 کشور است
از اختلالات GPS برای حفاظت از شهروندان تا توضیحاتی درباره بنزین ویژه وارداتی
چاقوی بدون دسته
قیمت خودرو امروز چهارشنبه 29 مرداد 1404 +جدول
پزشکیان: نتایج توافقات قطعا در آینده و با رشد همکاری‌های فیمابین مشاهده خواهد شد
توقف واردات گازوئیل و صرفه‌جویی یک میلیارد دلاری برای کشور
این رهبران «واگذارکننده» ثبت تاریخ شدند!
آشنایی با 16 سرمربی فصل جدید لیگ برتر فوتبال ایران
قیمت طلا و سکه امروز چهارشنبه 29 مرداد 1404 +جدول
کدام استان ها شنبه تعطیل هستند؟
چرا باید وارد عرصه‌ای شوید که جز هزینه نتیجه‌ای ندارد؟
شایعات استعفای مدیرعامل پرسپولیس رد شد
مشمولان دارای برگ آماده به خدمت شهریور1404 به مراکز آموزش مراجعه کنند+ جزئیات
با وجود مذاکرات آتش‌بس، اسرائیل طرح اشغال غزه را پیش می‌برد
آمریکا نزدیکترین قلمرو خود را در برابر موشک‌های چین تقویت می‌کند
رزمایش موشکی اقتدار پایدار 1404 ارتش از فردا آغاز می‌شود
آغازپرداخت حقوق مردادماه بازنشستگان کشوری از عصر امروز /واریز مبلغ متناسب سازی
بنزین یا خودرو؟
نمایش اتحاد امت اسلامی در همایش اهل سنت در حرم مطهر رضوی
امیر سرتیپ نصیرزاده: موشک‌های پیشرفته ایران آماده مقابله با رژیم صهیونیستی هستند
اجرای طرح ویژه «100 شب، 100 بازدید» برای شناسایی و برخورد با مصارف غیرمجاز
آسمان ایران بار دیگر میزبان ایرلاین‌های خارجی شد
زمان آزمون صلاحیت حرفه‌ای پرستاری مشخص شد+لینک سامانه
گفت‌وگوی تلفنی پوتین با بن‌سلمان و رئیس‌جمهور برزیل درباره اوکراین
واریز حقوق مردادماه بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی آغاز شد+جدول واریز
کشف 80 کیلوگرم مواد مخدر و دستگیری قاچاقچی سابقه‌دار در مشهد
شهادت ستاره سابق تیم ملی بسکتبال فلسطین در غزه
هشدارمدیرعامل شرکت ملی گاز نسبت به ناترازی گاز
جزییات حادثه دلخراش اتوبوس در هرات+فیلم و آمار فوتی ها
نتایج آزمون سمپاد و نمونه دولتی پایه دهم اعلام شد+لینک سامانه
وضعیت آب و هوا امروز چهارشنبه 29 مرداد 1404 + وضعیت استان‌ها
جزئیات کشف پرونده‌های طلاق صوری در تأمین اجتماعی
پرداخت معوقات مربوط به فروردین ماه مستمری‌بگیران به زودی آغاز می شود
ساعت کاری ادارات تا 15 شهریور تغییر نمی‌کند
ادای احترام پزشکیان به یادبود «سرباز وطن» در مینسک
اتهام نتانیاهو به ماکرون درباره دامن زدن به یهودستیزی
27 کشته در حمله تروریستی به نمازگران یک مسجد در شمال نیجریه
X
آگهی تبلیغاتی