×
اقتصادی
شناسه خبر : 238982
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/05/19 ساعت 15:22
عوامل ساختاری نفوذ

کیومرث اشتریان:

عوامل ساختاری نفوذ

اشتریان نوشت: «تحلیل عوامل ساختاری نفوذ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این میان، تحلیل فعالیت‌های اقتصادی دستگاه‌های امنیتی به مثابه ساختاری نفوذپذیر مهم‌تر است.»

نورنیوز ـ گروه اقتصادی: کیومرث اشتریان در یادداشتی نوشت: تحلیل عوامل ساختاری نفوذ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این میان، تحلیل فعالیت‌های اقتصادی دستگاه‌های امنیتی به مثابه ساختاری نفوذپذیر مهم‌تر است. دستگاه‌های امنیتی همه کشورها از «شرکت‌های پوششی» (shell company) برای جاسوسی در راستای منافع ملی خود بهره‌برداری می‌کنند، اما هم‌زمان از سوی کشورهای متبوع از «فعالیت واقعی اقتصادی» منع می‌شوند و فعالیت‌های پوششی آنها مشمول مقررات سختگیرانه‌ای است؛ یعنی از «ورود ساختاری» نیروهای امنیتی-نظامی به اقتصاد جلوگیری می‌کنند.

به همین دلیل است که مثلا در فرانسه قانون اطلاعات (Loi sur le renseignement de 2015)، اختیارات دستگاه‌های اطلاعاتی فرانسه را مشخص کرده و چارچوبی برای نظارت بر آنها فراهم می‌کند، ازجمله: چارچوب قانونی و بودجه‌ای، نظارت پارلمانی و قضائی، کمیته نظارت پارلمانی بر امور اطلاعاتی، کنترل‌های قضائی و اداری، بررسی قراردادها و خریدها توسط نهادهای نظارتی مانند دیوان محاسبات (Cour des comptes) و... . چنین قوانینی در اتحادیه اروپا، آلمان و آمریکا نیز وجود دارد که شرح آن از حوصله این نوشتار خارج است. جان سخن آنکه، ایجاد شرکت پوششی اقتصادی باید صرفا برای اهداف عملیاتی و امنیتی توجیه شود و نه اینکه وارد فعالیت واقعی اقتصادی شوند. در کشورهای سرمایه‌سالار، حوزه قدرت سرمایه به گونه‌ای است که عملا دستگاه‌های امنیتی امکان ورود به حوزه کسب‌وکار را نمی‌یابند. ساختار نظام سرمایه‌داری مبتنی بر رقابت آزاد، نوآوری و کارآفرینی سرمایه‌داران است که گروه‌های امنیتی را از بازیگری ساختاری در اقتصاد باز می‌دارد. در مجموع محدودیت فعالیت‌های اقتصادی سازمان‌های امنیتی در این کشورها دلایل دیگری نیز دارد:

1- با ورود به فعالیت اقتصادی واقعی سازمان دچار عارضه «منطق دوگانه» می‌شود. 

محاسبات سود و زیان اقتصادی با محاسبات امنیتی تداخل می‌یابد و هاضمه فکری دستگاه امنیتی را با اختلال مواجه می‌کند. تحلیل امنیتی با متدولوژی سود و زیان اقتصادی در هم می‌آمیزد و دستگاه امنیتی با «پلی‌لژیسم» و دوگانگی مرجعیت فکری مواجه می‌شود. دو منطق متفاوت -و اغلب متضاد- در یک فرد یا سازمان اطلاعاتی شکل می‌گیرد. تناقض، پیکان دهر می‌سازد و «شکست شناختی» را رقم می‌زند. این مشکل آن‌گاه دوچندان می‌شود که دستگاه کارشناسی اقتصادی نیز دچار همین مرجعیت دوگانه می‌شود. دقت کنید که پلورالیسم سازمان امنیتی بیشتر به تنوع روش تحلیل امنیتی در درون سازمان و در جامعه اطلاعاتی اشاره دارد، در حالی که پلی‌لژیسم بر «منطق» دوگانه و اختلال «دو-مرکزی» در ذهن انسان یا سازمان دلالت دارد. سازمان، همچون کارمندی با دو ارباب می‌شود؛ یکی ارباب امنیتی و دیگری ارباب کسب‌وکاری. از همین روست که مثلا دستگاه امنیتی -در تحلیلی خوش‌بینانه- وسوسه می‌شود که گاه از اخلالگران اقتصادی برای منافع ملی بهره‌برداری کند غافل از اینکه «در دهان خفته‌ای رفته است مار». هم نظام اقتصادی را بر هم می‌زند، هم فعالیت‌های اقتصادی را دچار اعوجاج می‌کند و هم خود با خطر بدنامی مواجه می‌شود.

2- ورود دستگاه‌های امنیتی به «فعالیتِ واقعیِ» اقتصادی (و نه فعالیت پوششی) سوی دیگری دارد که کمتر به آن پرداخته شده است: اختلاط با نیروی انسانی بازار آزاد. حفره‌ای بزرگ باز می‌شود تا نیروی انسانی سازمان با نیروی انسانی آلوده در فضای باز اقتصادی ارتباط یابند. این اختلاط سبب می‌شود که شرکت‌های پوششی نیروهای بیگانه با سادگی بیشتری به دستگاه امنیتی نفوذ کنند؛ چون این دستگاه عملا دیگر «نیروی انسانی دوگانه» امنیتی-اقتصادی دارد. این اختلال، گسست‌هایی در سازمان پدید می‌آورد؛ همچون زمینی که دچار فرونشست شده و شکاف برداشته است؛ هر جنبنده‌ای از مار و افعی از آن بیرون می‌آید.

3- آسیب مهم‌تر، تخلیه دستگاه امنیتی از نیروی انسانی ماهر و تولید غبطه و حسادت در میان آن دسته از نیروهایی است که در بخش‌های غیراقتصادی سازمان فعالیت دارند. این «شعله شوخ» آتش‌ها بر می‌افروزد، شیرازه دل سازمان را پاره پاره می‌کند و به تخلیه فیزیکی و معنایی نیروی انسانی آن می‌انجامد. در کشورهای دیگر، سیاست‌گذار تدابیر مفیدی برای حفظ منابع انسانی امنیتی در نظر گرفته است از جمله بازنشستگی دیرهنگام، امکانات و خانه‌های سازمانی طولانی‌مدت و بلکه مادام‌العمر و...؛ یعنی ثبات زندگی اقتصادی و حتی سیاسی مأموران امنیتی را تضمین می‌کند تا سازمان دچار تخلیه منابع انسانی نشود.

4- شرکت‌های پوششی فاقد زیرساخت‌های تخصصی و مهارتی لازم برای فعالیت واقعی اقتصادی هستند. در بیش، به‌عنوان واسطه برای انتقال پول یا دارایی عمل می‌کنند یا در فعالیت‌های دلالی وارد می‌شوند. اگر وارد فعالیت‌های واقعی اقتصادی شوند، برای رفع نقیصه زیرساختی خود به سراغ شرکت‌هایی در بازار آزاد می‌روند که دارای چنین زیرساخت‌هایی هستند.

اما، شرکت‌های معتبر از همکاری با آنان خودداری می‌کنند. از این رو صرفا افراد و شرکت‌هایی به این همکاری «پا می‌دهند» که آلوده رانت و فسادند. نزدیکی با آنان چون بوسه بر پیشانی مار است. اینان همه را به بوی خود می‌آلایند؛ «پوشیده گر به زلف کنی روی خویش را / آخر چسان نهفته کنی بوی خویش را؟.»


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
طمع سازندگان بازار مسکن را متلاطم کرد
گروسی: قطع همکاری ایران با آژانس باعث افزایش تنش بین‌المللی می‌شود
فراخوان فوری پنتاگون برای نشست صدها ژنرال آمریکایی در پایگاه تفنگداران ویرجینیا
یائیر لاپید: رفتارهای دیکتاتورمآبانه نتانیاهو، مخالف اصول دموکراسی است
سخنرانی نتانیاهو در سازمان ملل؛دروغ پردازی های جنایتکار اصلی غرب آسیا درباره ایران
فلیک به رکورد طلایی 50 برد در بارسا رسید
سخنگوی کرملین: وضعیت اوکراین و موضع آن در مذاکرات هر روز در حال بدتر شدن است
رای گیری شورای امنیت دربارهٔ تعویق تحریم‌های ایران
علی‌اف: تصویب «مسیر ترامپ» یکی از نتایج کلیدی نشست واشنگتن بود
لاریجانی: مکانیسم ماشه اجرا شود، همکاری با آژانس متوقف می‌شود
کارگردان «مجنون»: جنگ 12 روزه، آغاز یک ژانر تازه در سینمای ایران است
شمس‌آذر بدون شکست، استقلال در پی بهبود وضعیت جدول
تهدید ترامپ به مداخله در روند برگزاری بازی‌های جام جهانی 2026
تحرکات غیرعادی آمریکا در شمال عراق
رایزنی گروسی با پوتین درباره ایران
اسرائیل یک نفر را به اتهام جاسوسی برای ایران دستگیر کرد
دستور نتانیاهو برای پخش زنده سخنرانی او درسراسر نوار غزه
کاهش 2.5 میلیون تن تولید گندم ایران نسبت به سال گذشته
اعلام برنامه‌های روز گردشگری و هفته تهران در اراضی عباس‌آباد
شرکت علی لاریجانی در سالگرد شهدای مقاومت/تایید سفر از سوی سفارت ایران در بیروت
فرانس 24: بازگشت بازرسان آژانس به ایران حقیقت ندارد
تیم فولاد به دنبال کسب دومین برد متوالی
ماجرای گوشت‌های آلوده وارداتی از مغولستان چه بود؟
حسن یزدانی به بازی‌های کشورهای اسلامی نمی رسد
تهران در آستانه وزش باد؛ هوای پایتخت آلوده‌تر می‌شود
سرمایه‌گذاری 5 میلیارد دلاری ایران در پروژه ملی فیبر نوری
لغو سومین قرارداد تسلیحاتی اسپانیا با رژیم صهیونیستی
هند واردکننده نفت ایران شد
پرداخت نکردن 6 همت سود سهام عدالت مردم از سوی 4 شرکت بزرگ
وداع با احمد پژمان در تالار وحدت
قطر اقدامات اسرائیل را خطری برای امنیت منطقه دانست
سیر صعودی قیمت‌ طلا در هفته‌ای که گذشت
جام جهانی تیراندازی جوانان؛ فینال با طعم برنز برای ایران
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با وزیر انرژی روسیه دیدار کرد
پزشکیان مقابل دوربین شبکه فاکس‌نیوز نشست
واکنش تند مقامات صهیونیستی به اظهارات ترامپ
حمله پهپادی به پالایشگاه نفت «آفیپسکی» روسیه / از سرگیری ارسال نفت پس از حمله+فیلم
مدیر سابق اف‌بی‌آی در آستانه محاکمه توسط دولت ترامپ
بلاگر وکیل‌نما بازداشت شد
امضای دستور فروش تیک‌تاک توسط ترامپ
رهبر طالبان مسئولان ارشد را برای گفت‌وگو درباره پایگاه بگرام فراخواند
خیبر در مصاف حساس با سپاهان به دنبال تثبیت جایگاه در بالای جدول
کمالوندی: ساخت نیروگاه‌های جدید در جنوب کشور در دستور کار است/موافقت‌نامه ساخت 4 نیروگاه
عارف: تامین انرژی بخش تولید در اولویت دولت است
آغاز یورش‌های رژیم صهیونیستی به مناطق مختلف کرانه باختری
جاده چالوس از ساعت 12 امروز یکطرفه شد
مردم مغرب در کنار ناوگان صمود ایستادند
نخست وزیر پاکستان با ترامپ دیدار کرد
وقوع 6 تصادف مرگبار در تهران از 29 شهریور تا 3 مهر
نگاهی به دوئل سرنوشت‌ساز ذوب‌آهن و آلومینیوم
X
آگهی تبلیغاتی